Nieuwe topman grijpt stevig in: 4.000 man weg bij Philips

„Het zou onverantwoord zijn om het niet te doen”, aldus Roy Jakobs maandagochtend bij de presentatie van de laatste kwartaalcijfers. Op zijn tiende dag als topman werd bekend dat Jakobs flink wil ingrijpen in het personeelsbestand. Wereldwijd verdwijnen er vierduizend banen bij Philips. In Nederland zijn dat er achthonderd, waarvan de helft gedwongen ontslagen. Jakobs noemt het een „noodzakelijke ingreep. Het is heel pijnlijk, maar we ontkomen er niet aan.”

De omzet van het concern daalde afgelopen kwartaal met 5 procent. Het is het vijfde kwartaal op rij waarin de omzet daalt, en volgens Jakobs zit er volgend kwartaal ook een omzetdaling aan te komen. En dat, zegt hij, in een economie die onder druk staat en een tijd van kostenstijgingen. „We moeten ingrijpen, om de toekomst van Philips veilig te stellen.”

Bij Philips werken wereldwijd bijna 80.000 mensen, van wie 11.000 in Nederland. De ontslagen zullen met name vallen bij het ondersteunend personeel, veelal op het hoofdkantoor in Amsterdam en andere regionale hoofdkantoren. De praktische kant van de bedrijfsvoering wordt zoveel mogelijk ontzien. Ook de afdeling research & development en afdelingen die gaan over kwaliteitsbewaking krimpen niet in. De besparingen moeten structureel 300 miljoen euro per jaar gaan opleveren.

De vorige grote ontslagronde bij Philips werd ook aangekondigd toen een nieuwe topman net in het zadel zat. In 2011 besloot voorganger Frans van Houten 6.700 banen te schrappen. Hij vond het bedrijf te bureaucratisch en sneed flink in de managerslaag. Ook toen stond Philips er slecht voor; Van Houten moest in zijn eerste jaar drie winstwaarschuwingen geven.

Een andere memorabele bezuiniging bij Philips was onder Jan Timmer, begin jaren negentig. Bij wat ‘operatie Centurion’ kwam te heten, verloren wereldwijd 50.000 van de 300.000 werknemers hun baan. Timmer kreeg de bijnaam ‘de slager’. Destijds deed Philips het al jaren slecht.

Het opvallende aan deze ontslagronde is dat er (voor buitenstaanders) nog maar anderhalf jaar geleden geen vuiltje aan de lucht leek te zijn. In april vorig jaar was een aandeel van Philips meer dan 50 euro waard, nu nog maar een magere 13 euro.

Het bedrijf is afgelopen decennia afgeslankt van conglomeraat naar zorgtechnologiebedrijf, door het afstoten van onder meer de lichtdivisie (Signify), chipmachines (ASML) en de huishoudelijke apparaten. Dat leek jaren goed te gaan, maar maakt het bedrijf nu, met flinke tegenwind, wel heel wankel. Al die verschillende bedrijfstakken maakten Philips in het verleden soms log, maar fungeerden wel als tegengewicht als een divisie het moeilijk had.

Lees ook: Philips wist al jaren dat er beter schuim was voor zijn apparaten

Weinig wendbaar

Het bedrijf heeft niet alleen te maken met een gigantische terugroepactie van meer dan vijf miljoen beademingsmachines en slaapapneu-apparaten vanwege veiligheidsproblemen. Philips heeft ook bijzonder veel last van tekorten aan onderdelen, mede door de Covid-beperkingen in China. Vorige week vroeg een analist in deze krant zich af of Philips wel voldoende wendbaar is. Waarom heeft dit bedrijf meer last van zulke problemen dan concurrenten? Waarom is niet eerder besloten bepaalde producten aan te passen als onderdelen moeilijk leverbaar waren?

Jakobs laat zich niet verleiden om terug te kijken, maar wendbaar worden is wel een van zijn „prioriteiten”, zegt hij bij de presentatie van de cijfers. „We werken in een zeer volatiele omgeving. We moeten weerbaarder worden tegen veranderingen, bijvoorbeeld ook door te kijken naar hoe we onze producten ontwerpen.”

Een van de zaken waar het bedrijf aan werkt, is het vernieuwen van printplaatjes en chips. Het bedrijf werkte veel met chips van oudere generaties, waar moeilijker aan te komen is in deze tijd.

Tegelijk, zegt Jakobs, is het voor een zorgbedrijf lastiger om zomaar van belangrijk onderdeel te wisselen dan voor een ‘gewoon’ technologiebedrijf. Elk vernieuwd product moet namelijk weer aan strenge medische toezichthouders worden voorgelegd, en dat kost tijd.

Eisenpakket

Jakobs is met zijn 48 jaar de jongste topman ooit bij het bedrijf. Hij kreeg eind september bij zijn benoeming van aandeelhouders een duidelijk eisenpakket mee. Open en transparant zou hij moeten gaan communiceren. Slecht nieuws mocht hij niet wegmoffelen zoals zijn voorganger volgens aandeelhouders had gedaan. Dat is Jakobs allemaal van plan, laat hij merken. „Het is heel belangrijk, zeker in de situatie waar wij nu in zitten, dat je de realiteit onder ogen ziet en duidelijk naar iedereen bent.”

En die realiteit is ook, volgens Jakobs, „dat dit geen kwartaalcijfers zijn om trots op te zijn. Daarom nemen we nu maatregelen om de cijfers om te buigen.” De nieuwe topman waarschuwt dat de problemen niet binnen één kwartaal opgelost zullen zijn. Maar met de maatregelen hoopt hij dat het „elk kwartaal een beetje beter gaat”.

Veel meer wil Jakobs niet kwijt over zijn plannen. Begin januari wil hij zijn langetermijnvisie presenteren voor Philips.