Nederlandse musea trokken in 2021 nog minder bezoekers dan in 2020

Nederlandse musea hadden mede door lange coronalockdowns in 2021 zo’n 14 procent minder bezoekers dan het jaar ervoor. Ten opzichte van 2019 – het laatste jaar voor de pandemie – daalde het aantal bezoekers met 64 procent, zo blijkt vrijdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Door overheidssteun wisten de meeste instellingen faillissementen te voorkomen.

Musea trokken vorig jaar zo’n 12,3 miljoen bezoekers, van wie slechts 1,5 miljoen uit het buitenland. Dat is een daling van 85 procent ten opzichte van 2019, toen Nederlandse musea nog 10,3 miljoen buitenlandse gasten kregen. Waarschijnlijk spelen ook hier de pandemie en wisselende uit- en inreisbeperkingen van verschillende landen die destijds golden een rol. Zo was het lange tijd alleen mogelijk met een coronatoegangsbewijs naar Nederland te reizen.

Overheidssteun

De publieksinkomsten van musea (die komen onder meer uit kaartverkoop en een vergoeding via de Stichting Museumkaart) namen in 2021 met 60 procent af ten opzichte van 2019, tot bijna 99 miljoen euro. De inkomsten uit museumwinkels en -horeca halveerden in diezelfde periode tot ongeveer 50 miljoen euro. Desalniettemin wisten de meeste instellingen te overleven, met name door overheidssteun (145,8 miljoen euro in 2021) en extra private middelen (156 miljoen euro), zoals schenkingen.

Maar musea bespaarden gemiddeld ook: bij elkaar gaven ze in 2021 ongeveer 1 miljard euro uit, een daling van 9 procent vergeleken met 2019. Het sterkst bespaarden musea op de kosten voor tentoonstellingen, marketing en communicatie en het inhuren van (freelance) personeel. In 2021 werden zo’n 3.200 krachten ingehuurd, tegenover 4.900 twee jaar eerder. Het aantal medewerkers in vaste dienst bleef met bijna tienduizend gelijk.

Niet alleen musea, maar ook theaters, klassieke concertzalen en podia kampten met teruggelopen bezoekersaantallen. De cultuursector vreesde eerder dit jaar dat bezoekers ook in 2022 nog weg zouden blijven, onder meer omdat de routine om een museum of concert te bezoeken doorbroken was. Binnen de sector richtten ruim honderd branche- en belangenorganisaties een taskforce culturele en creatieve sector op om voor meer geld vanuit de overheid te lobbyen. Dit moest vooral voorkomen dat er verschraling van het aanbod zou plaatsvinden.

Lees ook dit stuk uit april: Bezoek cultuursector nog (lang) niet op het niveau van voor corona