Mimespeler Dik Boutkan was een van de oprichters van het Amsterdamse collectief Nieuw West, eind jaren zeventig. Ze maakten tegendraads theater, ‘experimenteel’ zoals dat destijds heette, rauw ook, als het maar tegen de gevestigde toneelorde inging. Boutkan was een excellent acteur die, met zijn rijzige, slanke gestalte, een natuurlijk aanwezigheid op het toneel had. Afgelopen maandag 29 januari is Boutkan in zijn woonplaats Amsterdam overleden.
Boutkan werd geboren op 29 maart 1950 en groeide op in de wijk Nieuw-West. Op de Amsterdamse Toneelschool leerde hij mimespeler Marien Jongewaard en auteur Rob de Graaf kennen; gedrieën zouden zij een ongekend groot aantal recalcitrante en zelfs omstreden voorstellingen brengen, waaronder een grensverleggende versie van Pygmalion (1989) en het legendarische Below Zero (1987) waarin échte whisky en wijn (geen nep) rijkelijk vloeiden.
Beheerste toewijding
Hoewel Boutkan als mimespeler werd opgeleid, kon hij later in zijn carrière verstild spelen. Hij beschouwde zijn lichaam als „zijn instrument” en had naar eigen zeggen weinig op met teksttoneel. Begin jaren negentig viel hij desondanks op in voorstellingen als Gebeurd in Turijn (1991), een bewerking door actrice Marlies Heuer van de roman Zo is het gebeurd van Natalia Ginzburg, en Ammorbidire II (1992) van Rob de Graaf. Boutkans rol hierin met veel stil spel, muzikale dictie en beheerste toewijding stond lijnrecht tegenover de Nieuw West-periode, met agressiviteit en jennerigheid.
Woede heeft plaatsgemaakt voor melancholie en reflectie, zoals in deze woorden van Boutkan: „In een kamer op het oosten in de winter/ Een kamer waar het licht niet brandt en waar geen kachel is/ Dat ik dan in die bevroren rust gelukkig ben.” Boutkans rol was groots, zoals hij deze woorden uitsprak: een mimespeler als volleerd tekstacteur. Zijn laatste rol was die van Majakovski in Majakovski: Oktober (2017) door De Warme Winkel over de dood van de Russische dichter. Het stuk opent met Majakovski die zijn afscheidsbrief voorleest. In stijl. Zoals alleen Boutkan dat kon, een door tekst geïnspireerde mimespeler.
Lees ook Serene ode aan een groot futurist
