Met een overwinning op Polen worden de contouren van Oranje duidelijk zichtbaar

Het Oranje van Louis van Gaal straalt twee maanden voor het WK bravoure en zelfvertrouwen uit. Met een overtuigende overwinning uit tegen Polen (2-0) werkte het Nederlands elftal niet alleen een goede generale repetitie af voor het eindtoernooi in november, maar staat het eveneens op de drempel van de finale van de Nations League. Daarvoor mag zondag zelfs in de Johan Cruijff Arena met 3-0 verloren worden van België. Maar er waren ook zorgen. Teun Koopmeiners, Frenkie de Jong en Memphis Depay vielen in Warschau geblesseerd uit.

In het ‘derde tijdperk-Van Gaal’ staat het wereldkampioenschap uiteraard centraal. In de veertien wedstrijden onder zijn leiding verloor Nederland niet één keer. De bondscoach heeft van Oranje een formatie gemaakt die zich niet alleen voor het eerst sinds 2014 plaatste voor het WK, maar in Qatar wel eens uit zou kunnen groeien tot een gevaarlijke outsider in de strijd om de wereldtitel. Dan zou in Doha wel alles op zijn plaats moeten vallen. Van Gaal probeert onder controle te krijgen wat hij bij Oranje in eigen hand heeft. Van de manier van voetballen tot het stoppen en nemen van strafschoppen.

Het tot in detail uitvoeren van het door de bondscoach bedachte speelsysteem is in de ogen van Van Gaal het belangrijkste. In het duel met Polen speelde Oranje grote delen van de wedstrijd zoals de bondscoach het wilde. Van Gaal kiest voor een zogenoemd 1-3-4-3-systeem waarbij de vleugelverdedigers achterin hulp bieden bij balverlies en naar voren schuiven bij balbezit. Daarmee speelt Oranje volgens de aloude huisstijl van de Hollandse School met vleugelspitsen. Een verademing ten opzichte van het WK van 2014 toen Van Gaal noodgedwongen door het materiaal wat hij tot zijn beschikking had voor behoudend countervoetbal koos. Nederland werd er destijds derde mee, maar wist de harten van de wereldwijde voetbalfans niet te veroveren.

De voorbereiding voor het WK in Qatar ziet er in allerlei opzichten anders uit dan acht jaar geleden toen Van Gaal zijn elftal na de competitie weken achtereen klaarstoomde voor de eindronde in Brazilië. Het is veelzeggend dat Van Gaal zelf vindt dat het huidige Oranje verder is dan de selectie van 2014 omdat hij over een groep oudere spelers zegt te beschikken met een geweldige spirit. Voor het WK echt begint, heeft hij de selectie van 26 internationals maar een week tot zijn beschikking.

Gelouterde spelers

De contouren van Oranje werden tegen Polen duidelijk zichtbaar. Van Gaal maakte vooraf al duidelijk dat hij met een formatie zou spelen, die zal lijken op het elftal dat op maandag 21 november zal beginnen tegen Senegal. De as van het Nederlands elftal zal bestaan uit verdediger Virgil van Dijk, middenvelder Frenkie de Jong en aanvaller Memphis Depay. Daarmee beschikt Oranje in iedere linie over een internationaal gelouterde speler. Deze drie lijken het zekerst van een basisplaats op het WK.

De rest zal zich de komende tijd moeten blijven bewijzen. Middenvelder Teun Koopmeiners kreeg de voorkeur op het middenveld in plaats van Davy Klaassen, maar raakte al na een minuut aan zijn hoofd geblesseerd na een elleboog van de Pool Karol Linetty. Hij werd uitstekend vervangen door Steven Berghuis. En de tegen Polen verdienstelijk debuterende 38-jarige doelman Remko Pasveer zal tegen België en op het WK hoogstwaarschijnlijk plaatsmaken voor Jasper Cillessen.

De andere zes internationals die tegen Polen in de basis mochten beginnen (Nathan Aké, Jurrïen Timber, Daley Blind, Denzel Dumfries, Cody Gakpo en Steven Bergwijn) zullen zondag tegen België en de komende maanden bij hun clubs moeten ‘leveren’ (jargon van Van Gaal) om hun plek te behouden. Van Gaal bedoelt met ‘leveren’ dat zijn internationals de opdrachten uitvoeren die hij aan hen opdraagt. Wat dat betreft was de openingstreffer van Cody Gakpo in de veertiende minuut na een vloeiende combinatie tussen Berghuis, Dumfries, Depay en weer Dumfries uit het boekje van Van Gaal.

Groepsdiscipline

Het Nederlands elftal bleef in de wat rommeligere tweede helft, waarin beide ploegen veelvuldig wisselden, eenvoudig overeind tegen het middelmatige Polen. Zelfs topspits Robert Lewandowski kon in het uitverkochte nationale stadion in Warschau geen verschil maken. Dat kon Bergwijn in de 60ste minuut wel toen hij na een combinatie met invaller Vincent Janssen de bal achter doelman Wojciech Szczesny krulde. Zo toonden vooral de aanvallers van Oranje aan waar de kracht van het elftal ligt.

Van Gaal prijst boven alles de groepsdiscipline bij Oranje. Met andere woorden: de bereidheid van de spelers om zijn lijn te volgen. Het verleden heeft wel bewezen dat Van Gaal weinig op heeft met voetballers die buiten de door hem geschetste kaders treden. Van Gaal ging eerder dit jaar de strijd aan met zijn vice-aanvoerder Georginio Wijnaldum die in Oranje noch bij zijn club Paris Saint-Germain zou hebben ‘geleverd’. Wijnaldum verloor zijn plek in de selectie. De bondscoach blijft een pijnlijke keuze bespaard omdat Wijnaldum bij zijn nieuwe club AS Roma zijn scheenbeen brak. Het WK in Qatar gaat hij daardoor niet halen. Anderen zijn hoe dan ook gewaarschuwd.