Meloni zweert fascisme af in openingstoespraak

De Italiaanse premier Giorgia Meloni heeft tijdens haar openingsrede voor het Italiaanse parlement het fascisme veroordeeld. In een zeventig minuten durende toespraak zei Meloni, partijleider van het radicaal-rechtse Broeders van Italië, een partij met flink de wortels in het fascisme, dat ze nooit enige sympathie voor antidemocratische regimes had gevoeld – met inbegrip van het fascisme.

Meloni voegde eraan toe dat de rassenwetten die in 1938 in Italië werden ingesteld, gelden als een „absoluut dieptepunt in de Italiaanse geschiedenis, en een bron van schaamte die het Italiaanse volk blijvend zal tekenen”. Het is de eerste keer dat de 45-jarige Meloni, die als tiener lid werd van de jongerenafdeling van de neofascistische partij Movimento Sociale Italiano (Italiaanse Sociale Beweging), het fascisme in zulke duidelijke bewoordingen verwerpt.

Lees ook het opiniestuk: Het fascisme is nooit ver weg

Meloni benadrukte ook het pro-Europese karakter van de nieuwe regering. Maar de Europese Unie mag geen club zijn met landen in hogere en lagere divisies, zei Meloni. Ze bepleit dat Europa krachtiger de gemeenschappelijke uitdagingen aanpakt, zoals de stijgende energieprijzen en de levering van grondstoffen. Op de Europese top van vorige week, waar een prijsplafond voor gas voorzichtig op tafel is gelegd, is volgens Meloni een stap in de goede richting gezet, maar die gaat haar nog niet ver genoeg. Meloni maakte ook al glashelder dat ze „geen blind bezuinigingsbeleid” wil, maar voluit wil inzetten op economische groei. Kortom, ook haar regering zal voor soepeler Europese begrotingsregels pleiten.

‘Hotspots’ in Afrika

Ook migratie kan het best worden aangepakt in Europees verband, aldus de nieuwe Italiaanse premier. Tijdens de verkiezingscampagne kreeg Meloni hevige kritiek omdat ze een zeeblokkade voor de kust van Noord-Afrika had voorgesteld. Dinsdag zei ze van plan te zijn in Europees verband te bespreken hoe migrantenboten tegen te houden, in samenwerking met Noord-Afrikaanse landen. Meloni is voorstander van de oprichting van ‘hotspots’ in Afrika, waar kandidaat-asielzoekers van economische migranten zouden worden gescheiden.

Met migratie stipte de Italiaanse premier een thema aan waarop haar radicaal-rechtse bondgenoot-concurrent Matteo Salvini (Lega) zich al jaren profileert. Salvini aasde tijdens deze regeringsonderhandeling vergeefs op de ministerspost van Binnenlandse Zaken, wat hem net als in 2018-2019 opnieuw verantwoordelijk zou hebben gemaakt voor het Italiaanse migratiebeleid. In plaats daarvan werd Salvini vicepremier en minister van Infrastructuur.

Rassenwetten van 1938 waren volgens Meloni een „absoluut dieptepunt”

Maar door als kersvers minister onmiddellijk een ontmoeting met het hoofd van de Italiaanse kustwacht te beleggen, maakte Salvini duidelijk dat hij ook in die nieuwe rol van plan is zich met het migratiebeleid te moeien. Met de kustwachtdirecteur besprak Salvini alvast welke ngo-boten met migranten mogelijk de komende tijd koers zouden zetten naar Italië.

Nog voor Meloni als premier het parlement had toegesproken, stuurde Salvini bovendien het bericht uit dat hij een vergadering over de belangrijkste economische prioriteiten had belegd. Zo nam hij volgens de Italiaanse pers Meloni nu al de wind uit de zeilen, en gedroeg hij zich feitelijk als de premier die de beleidsprioriteiten uitzet.

Echte tegenstanders

In februari vorig jaar, toen de regering van Mario Draghi werd gevormd, vertrouwde Meloni de nieuwe regeringsleider toe dat zij voor de oppositie koos, maar dat hij zijn echte tegenstanders allicht in de eigen gelederen moest verwachten. Mogelijk geldt nu hetzelfde voor Meloni, die tijdens de regeringsonderhandeling ook al moest afrekenen met een bijzonder taaie Silvio Berlusconi (Forza Italia), haar andere belangrijke bondgenoot in deze regering.

Lees ook: Hoe gaat het rechtse kabinet van Meloni eruitzien?

Meloni stond aan het begin van haar toespraak stil bij het historische karakter van haar benoeming, als eerste vrouw aan het roer van het land. Maar slechts zes van haar ministers zijn vrouwen, op een totaal van 24. Meer nog dan over die lage vertegenwoordiging zijn vrouwenactivisten bezorgd over Meloni’s visie op vrouwenrechten, en in het bijzonder op de toegang tot abortus. Meloni’s partij is ‘pro life’ en wil het Italiaanse lage geboortecijfer opkrikken. Dat Meloni als minister van Familie de conservatieve katholiek Eugenia Maria Roccella heeft benoemd, baart vrouwenactivisten zorgen. In haar toespraak zei Meloni dat haar regering nooit zou raken aan bestaande vrijheden voor burgers.

De toespraak werd gevolgd door een parlementair debat en een vertrouwensstemming. De regering-Meloni kreeg het vertrouwen van de Italiaanse Tweede Kamer, met 235 ja-stemmen, 154 nee-stemmen en 5 onthoudingen. Deze woensdag volgt een tweede vertrouwensstemming in de Italiaanse Senaat.