Marieke van der Pol: ‘Als je een beetje oplet, vallen je zomaar parels in de schoot’

‘Het leven bestaat uit gratis kicks. Zolang je kunt horen en zien, ligt het amusement voor het oprapen. De mens is een wolf voor zijn medemens, maar ook een bron van verwondering en inspiratie.

„We doen het allemaal: kijken naar de onbekende ander. Bij mij is het een tweede natuur geworden en het maakt dat ik me nooit verveel. De motor is tomeloze nieuwsgierigheid: wie zijn die mensen hier naast mij in de treincoupé? Afgaand op wat ik kan waarnemen, fantaseer ik de rest erbij.

„Ooit ben ik opgeleid aan de Amsterdamse Toneelschool. Het was de tijd van het Werkteater, onze leraren kwamen daarvandaan. Wij moesten bijvoorbeeld in Artis een dier kiezen, daarvan de motoriek goed bestuderen, die je in de les eigen maken en daar vervolgens een karakter bij bedenken. Zo ga je van dier naar personage. En dat kan ook omgekeerd.

„Of we moesten naar het Beursgebouw – en daar bestuderen hoe de mensen die daar werkten door de gangen liepen. Niet alleen hun eigen motoriek, maar ook de lijnen waarin ze bewogen, of wat ze en passant tegen elkaar zeiden. Dat bouwden we uit in de lessen en daar maakten we een show van; de choreografie van een beursvloer.

„Die manier van kijken is nooit meer opgehouden bij mij. Er vallen je zomaar parels in de schoot, als je een beetje oplet.

„Laatst zat ik in de wachtkamer van een ziekenhuis en achter me zaten een oudere vrouw in een rolstoel en haar dochter. Ik ving op: ‘Mijn oranje slippers doe ik niet weg. Ze nemen alles mee, maar die slippers krijgen ze niet.’ ‘Maar mam, je kunt ze niet meer dragen.’ ‘Toch doe ik ze niet weg. Ik heb ze in de kamer gezet, dan kan ik ernaar kijken.’

„Zo’n beeld, die vrouw in die rolstoel die naar haar oranje slippers kijkt, daar kan ik dagen op teren, dat heeft een grote schoonheid. Zelfs de kleur van die slippers werkt daaraan mee: vitaal, koninklijk.

„Het is een verhaal. Schrijven voelt als een logisch vervolg, als een manier om die fascinatie vorm te geven.

Vliegwiel

„Een andere kick is het bivakkeren in je eigen hoofd, dat je je daar amuseert. Ook dat heeft vaak met schrijven te maken. Schrijven is een vliegwiel, het kan lang duren voor het op gang komt, maar ís het eenmaal op gang, dan stopt het ook niet zomaar. Dagen nadat ik een versie van een script heb ingeleverd, loop ik nog in de scènes rond – en dat is een prettige staat van zijn.

„Het omgekeerde dus van wat ik hiervoor vertelde, want nu let je juist minder op de buitenwereld, maar vertoef je hoogst comfortabel in je eigen hoofd. Het komt voor dat ik het gevoel heb zeer turbulente dagen te beleven, terwijl ik niet achter mijn werktafel vandaan kom. Je leidt meerdere levens op die manier, ik kan het aanbevelen.

„De allergrootste kick voor niks is sinds negen jaar mijn kleinzoon Lasse. Ik ben zijn willoze slavin-de-luxe. Waar ik met m’n eigen kind nog grenzen kon stellen, is dat nu onmogelijk. Tijdens het eten van zijn favoriete pasta kijken we een superheldenfilm, na het eten wandelen we via twee of drie speeltuinen naar de ijswinkel. Eindeloos geduldig zit ik twee uur te kleumen bij de skatebaan, en dan heb ik heus een boek bij me, maar daar kom ik niet aan toe want ik kan mijn ogen niet van hem afhouden. Iedereen mag in hem een doodgewoon jongetje zien, ik vind álles wat hij doet welgedaan. De rest van mijn leven zou ik kunnen doorbrengen met staren naar Lasse, maar dat zal ik hem niet aandoen.

„Voor mij is alles nieuw hieraan. Ik kom uit een gezin met vier meiden, en zelf heb ik een dochter, maar nu is er een jongetje in mijn leven. En dat is zo wezenlijk anders, dat alleen al vind ik fascinerend. Waarom altijd die grens opzoeken? Waarom meteen boven in de boom? Nooit geweten dat een paal met een basket was bedoeld om in te klimmen en je daarna door de basket naar beneden te laten glijden. Maar nu weet ik het.”