Maatschappelijke smartlappen van Sophie Straat klinken feestelijk

In deze krant zei André Hazes ooit dat hij, anders dan het publiek dacht, geen smartlappen zong. „Dat had je vroeger, een leren lap met een tekst er op geschreven. Zo zongen de mensen op straat, bij de smartlap.” Zijn eigen muziek noemde hij levenspop.

Zo’n dertig jaar later heeft zangeres Sophie Straat de stijl weer omarmd. Haar liedjes noemt ze smartlappen, en ze redt ze van de vergetelheid door de titel van haar uitbundige debuutalbum, Smartlap Is Niet Dood. Straat, geboren als Sophie Schwartz in Amsterdam, geeft het genre een nieuwe draai. Ten eerste voorziet ze het oude levenslied, waarin individuele pijn (eenzaamheid, verlies, drankzucht) doorgaans het onderwerp was, van een breder perspectief: van persoonlijk leed naar maatschappelijk leed.

Brandstof

Haar woede over seksisme, woningnood en het koningshuis levert brandstof voor meerdere stijlen: punk rock, jarentachtig-synthesizerpop, of verwijzend naar de reggae van Doe Maar, in ‘Tweede Kamer’.

Soms vallen stijl en inhoud samen – boos klinkt boos – soms doet Straat het omgekeerde: de tekst van ‘Wat Is Het Kut Om Agent Te Zijn’ (de melodie is ‘Everywhere’ van Fleetwood Mac) zingt ze als een dromerige Stevie Nicks. In andere nummers zingt Straat smartelijk of juist ruig, ze sluit het album af met de stuiterende rave-stijl van ‘De Stad Is Van Ons’, een weerbaar motto.

De muziek is een troef, per nummer wordt een andere sfeer geschetst. Dat Straat meerdere protest-onderwerpen kiest, en geen stokpaardje heeft, is aantrekkelijk. Voor elk thema geldt: haar engagement is doorleefd en invoelbaar.

Lees ook: Sophie Straat over mannen: ‘Niet alle mannen zijn kut. Maar ze nemen wel veel plek in’