‘Leila’s Brothers’: hoe een Iraans gezin terechtkomt in een semi-tragische spiraal richting zinkputje

Een van de sterkste recente films uit Iran was Just 6.5. Een scan van de locale ‘war on drugs’ met massascènes, razzia, juridisch gekonkel en corruptie. De film gaf een inkijkje in een uitzichtloos Iran waar families die het hoofd boven water houden met drugshandel worden vermalen door de drugsbestrijding.

Leila’s Brothers, een familiedrama met komische momenten, is minder gejaagd en hectisch. Hij duurt bijna drie uur, maar wordt steeds boeiender naarmate het einde nadert en personages scherper in beeld komen, met wratjes en neushaar, licht en schaduw. Al is het in het eerste uur voor een niet-Iraniër lastig te begrijpen wat er gaande is en wie nu precies wie is van wat.

https://www.youtube.com/watch?v=gRbQcE3gAzk

We treffen broer Alireza als arbeider bij een bedrijf dat onverwachts sluit terwijl de bazen er met het geld vandoor zijn. De veldslag tussen arbeiders en oproerpolitie brengt ons even terug in de hectiek van Just 6.5, maar Alireza knijpt er stilletjes tussenuit. Hij mijdt conflicten. Een lafaard, kan je ook zeggen.

Hierna belandt Leila’s Brothers in kalmer vaarwater. Alireza’s vader Esmail treffen we aan het eind van de rouwperiode voor de overleden patriarch van zijn familieclan; zijn welvarende neef draagt hem voor als opvolger. Een buitengewone eer die wel met zich meebrengt dat Esmail bij het huwelijk van zijn achterneef het grootste cadeau schenkt: 40 goudstukken, zijn hele spaargeld.

Zijn kinderen zien die ‘eer’ voor wat het is: de ijdele oude dwaas wordt gevlooid om andermans bruiloft te betalen. Zij steken de goudstukken liever in een winkel om het gezin van armoede te redden. De ondernemende oude zus Leila moet die kar trekken samen met de verstandige Alireza, de drie andere broers zijn non-valeurs: taxichauffeur Farhad is alleen geboeid door zijn eigen spierbundels, conciërge Parviz is obees en passief, Manouchehr is zowel louche als naïef: hij laat zich in met piramidezwendel.

Leila’s Brothers biedt ragfijne psychologische ontleding van een gezin: de ijdele, egocentrische grootouders, de dwaze broers, de desperaat rouwdouwende Leila, de bange Alireza. Een broeinest van egoïsme, koppigheid en onbenul dat alleen bijeen blijft omdat het alternatief dakloosheid is, zo lijkt het. Toch zijn er ook momenten van nestwarmte en solidariteit in deze bitterzoete, semi-tragische spiraal richting zinkpuntje waarin karakterzwaktes elkaar versterken.

Je kan Leila’s Brothers ook zien als zedenschets over het huidige Iran, met een verpauperende middenklasse die naar strohalmen grabbelt terwijl een reactionaire, corrupte bovenlaag met een hypocriet beroep op tradities en voorouderlijke moraal mensen zonder connecties genadeloos plundert. Wonderlijk dat regisseur Saeed Roustayi met dit soort films niet in problemen komt. Vermoedelijk omdat hij de getoonde misère verbindt aan westerse sancties. Maar al is zijn werk niet zo apert politiek als dat van de vervolgde dissidenten Rasoulof en Panahi, veilige moraalvertellingen als die van nationaal coryfee Asghar Farhadi zijn dit allerminst.

In deze gids vind je de beste films die momenteel in de bioscoop draaien