Katten hebben mogelijk baat bij een veganistisch dieet. Dat was nog eens welkom nieuws voor veganisten. In het wetenschappelijk tijdschrift Plos One stond in september dat vegan katten minder vaak naar de dierenarts gaan, minder medicijnen gebruiken, minder ‘therapeutische’ voeding gebruiken en minder kwaaltjes hebben dan vleesetende katten. Ze waren doorgaans gezonder dan katten op een dierlijk dieet, concluderen de onderzoekers. Dit terwijl katten toch geboren carnivoren zijn.
Zou het werkelijk? Kun je een kat dan toch met een gerust hart vegan laten eten?
Toch maar eens bellen met Wouter Hendriks, hoogleraar diervoeding aan de Universiteit Utrecht en Wageningen Universiteit. Geen goed idee, zei hij in 2018 nog in NRC. Misschien was hij inmiddels tot nieuwe inzichten gekomen.
Hij maakt er gehakt van
Als dat al zo zou zijn, dan toch niet door de nieuwe Britse studie. Hij heeft maar een paar minuten nodig om er gehakt van te maken. Alleen al de methode. Als je eigenaren via een enquête vraagt naar het welzijn van hun kat, wat krijg je dan? „Deze eigenaren zijn waarschijnlijk nogal gepassioneerd over hun visie.” Dat kleurt hun blik op de kat en zijn gezondheid. Mensen die kritisch naar voeding kijken, doen bovendien misschien ook andere dingen die de gezondheid van hun huisdier beïnvloeden. Een vegan kat krijgt vast geen blokjes kaas toegestopt en zal minder vaak overvoerd zijn. Misschien kregen deze katten wel supplementen, of vingen ze af en toe een muis.
„En kijk eens naar de leeftijd van de katten”, zegt Hendriks. De veganistische katten in het onderzoek waren gemiddeld bijna twee jaar jonger dan de vleeseters. En hé! De oudste vegan kat was zestien, de oudste vleesetende kat was 24. Het zou te makkelijk zijn om te zeggen dat vleesetende katten ouder worden. Maar duidelijk is: hier worden appels met peren vergeleken. Dat het onderzoek betaald is door ProVeg International, een organisatie die de consumptie van dieren wil verminderen, en uitgevoerd is door een onderzoeker die tevens dierenactivist is, helpt ook niet voor de geloofwaardigheid.
Prooidier-eter
De Britse enquête bewijst dus niet dat veganistische katten gezonder zijn. Maar dat betekent nog niet dat een veganistisch dieet per definitie slecht is. „Je kunt een paard ook vlees geven”, zegt Hendriks. „Maar kijk naar de fysiologie en de evolutie van de kat en er is maar één conclusie: de kat is een echte carnivoor. Of specifieker: een prooidier-eter.”
Even terug naar de basis: het spijsverteringssysteem van de kat is kort en snel, hij heeft een kleine maag waar relatief weinig voedsel in kan en een onderontwikkelde dikke darm die ontwikkeld is om niet te fermenteren. Plantaardige eiwitten zijn voor een kat moeilijker te verteren en kunnen in de dikke darm leiden tot een grotere aanmaak van stoffen die in hoge concentraties darmschade, diarree of bloed in de ontlasting kunnen geven. „Dat wordt onvoldoende belicht”, vindt Hendriks. Zonder vlees dreigen tekorten aan B-vitamines, vitamine D3 en taurine – een aminozuur dat katten nodig hebben om niet blind te worden. Als de urine niet zuur genoeg is, ontstaan blaasgruis of -stenen.
Het advies is duidelijk: liever niet. Maar veganisten zullen zich daar wellicht niet bij neerleggen. En waar ze gelijk in hebben: er bestaan vegan voeders die voldoen, met onder meer toegevoegde taurine. Kies een grote producent, zou Hendriks dan adviseren, met de kennis en productieprocessen om consistente kwaliteit te leveren. „Maar ik vraag me dan toch af: waarom moet de kat mee met jouw levensfilosofie? Wil je niet het beste voor je kat?”
