Inwoners van de Malediven kiezen tussen Chinese of Indiase invloed

Keren de Malediven terug onder de invloedssfeer van China, of blijft het islamitische land met zo’n 550.000 inwoners meer steunen op India? De uitkomst van de presidentsverkiezingen in de archipel, bekend om zijn parelwitte stranden, luxe vakantieresorts en koraalriffen, deze zaterdag is allesbepalend voor het antwoord op die vraag.

De verkiezingsstrijd gaat tussen zittend president Ibrahim Mohamed Solih en oppositieleider en huidig burgemeester van de hoofdstad Malé, Mohamed Muizzu. Hij wist tijdens de eerste ronde – eerder deze maand – verrassend meer stemmen te trekken dan de president (respectievelijk 46 versus 39 procent). En dat was niet alleen een klap voor de zittende president, waarnemers hadden deze uitkomst allerminst verwacht. Omdat geen van de kandidaten meer dan 50 procent van de kiezers achter zich wist te krijgen, is een tweede ronde nodig. Het zijn de vijfde vrije verkiezingen sinds het land in 2008 een meerpartijendemocratie werd.

Solih en Muizzu doorkruisten afgelopen dagen het eilandenrijk met circa 1.200 koraaleilanden en atollen per boot en vliegtuig, elk met een ander idee voor de beste koers voor het land: Solih is pro-India, Muizzu is China-gezind. Zo zijn de presidentsverkiezingen uitgemond in een referendum over de keuze tussen New Delhi en Beijing. Solihs partij (Maldives Democratic Party) is pro-westers en meer gericht op democratische waarden, terwijl de People’s National Congres-partij van Muizzu een meer religieuze, conservatieve toon aanslaat en westerse waarden met argwaan bekijkt.

Strategische ligging

De eilandengroep, waar toerisme en visserij de belangrijkste pijlers van de economie zijn, ligt zeer strategisch in de Indische Oceaan op belangrijke handels- en scheepsroutes tussen Europa, Afrika en Midden-Oosten enerzijds en het Indiase subcontinent, het Verre Oosten en Australië anderzijds. Voor grootmachten India en China is invloed in dit gebied belangrijk – de afgelopen jaren stelden beide landen flinke geldsommen ter beschikking, veelal leningen of subsidies – voor infrastructurele projecten.

Lees ook over de nieuwe handelsroute tussen India en Westen

De invloed van New Delhi groeide de afgelopen jaren onder het presidentschap van Solih. Zijn destijds verrassende uitverkiezing in 2018 werd bestempeld als een afrekening met het conservatieve beleid van president Abdullah Yameen. Tijdens diens regeerperiode sloten de Malediven zich aan bij het Chinese Belt and Road Initiative (ook bekend als de Nieuwe Zijderoute) om China via infrastructurele projecten te verbinden met de rest van de wereld. Yameen ging meerdere grote leningen aan. Een van de meest in het oog springende Chinese projecten in de Malediven is een 2,1 kilometer lange vierbaansbrug tussen Malé en het internationale vliegveld dat op een ander eiland ligt. De meer dan 200 miljoen dollar (190 miljoen euro) kostende brug was de eerste tussen verschillende eilanden.

Hoewel de Malediven zich nooit volledig uit de Indiase invloedssfeer losmaakten – geografisch ligt India bovendien het dichtst bij – werd de band tussen Malé en Beijing tijdens het presidentschap van Yameen vele sterker. De Malediven gingen – zelfs naar voorzichtige schattingen – voor meer dan 1,4 miljard dollar schulden aan met China.

Oppositie gesmoord

Ondanks de economische groeiperiode keerden de inwoners van de Malediven zich in 2018 tegen het autoritaire bewind van Yameen. Zo was de oppositie nagenoeg gesmoord, onafhankelijke journalistiek aan banden gelegd en werden mensen op grote schaal met publiek geld omgekocht. Bovendien had Yameen wel erg weinig gedaan aan de groeiende aanwezigheid van groepen die gelieerd waren aan Al-Qaida en IS.

Solih beloofde een harde aanpak van corruptie, het terugdraaien van de afhankelijkheid van China en verbetering van de relatie met directe buur India en met de VS en Australië.

Nu India zichzelf ook ziet als concurrent van China op het geopolitieke vlak en de Malediven zich nagenoeg in gelijke mate in de schulden hebben gestoken bij India, lijkt de pendule weer de andere kant op te slaan en twijfelen burgers over het ‘India First’-beleid van Solih.

De aanwezigheid van 75 Indiase militairen op de Malediven helpt daar niet bij. Volgens de autoriteiten zijn de militairen er voor het onderhoud van twee reddingshelikopters en een -vliegtuig. Maar hoewel Solih ontkent dat New Delhi deze militairen aanstuurt, ziet zijn uitdager Muizzu de soevereiniteit van de Malediven op het spel staan.

Hoewel hij wordt gezien als marionet van oud-president Yameen – die wegens corruptie een celstraf van elf jaar uitzit en niet aan de verkiezingen kan deelnemen – wist hij met zijn ‘India Out’-campagne en de belofte de Indiase militairen het land uit te zetten kiezers te overtuigen en de eerste ronde te winnen.

Lees ook dit artikel over grootmacht India

Soevereiniteit

Nieuw was de slogan niet: al in 2020 schaarden meerdere oppositiepartijen zich achter Yameen. Tijdens protesten en politieke campagnes werd de slogan gebruikt. Beide kampen wijzen daarbij op de soevereiniteit van de Malediven. Voor de een is de aanwezigheid van Indiase militairen een bedreiging voor die soevereiniteit, voor de ander versterkt het die juist.

Daar komt bij dat veel kiezers teleurgesteld zijn in Solihs aanpak van corruptie: in hun ogen is daar te weinig aan gedaan. De enorme schuldenlast van de Malediven is nog steeds enorm: die bedraagt nu 110 procent van het bruto binnenlands product. Geen van de presidentskandidaten lijkt zich hier druk over te maken, zeggen critici bezorgd.

Hoewel waarnemers niet verwachten dat bij winst van Muizzu de Malediven alle banden met India zullen verbreken, zal het gezien de vele leningen die uitstaan, wel direct tot frictie leiden. Zowel in Beijing als in New Delhi zal de verkiezingsdag nauwgezet worden gevolgd.