In de VS kan een onhoudbare leugen de winst opleveren

Nog een paar dagen te gaan tot aan de tussentijdse parlementsverkiezingen in de Verenigde Staten en je kunt de wanhoop bijna aanraken. Het zit ’m in de speech die president Biden deze week gaf over de bedreiging van de democratie: „Wij beslechten onze verschillen in Amerika niet met relletjes, met een meute, met een kogel of een hamer. Wij beslechten die vreedzaam bij de stembus”, zei hij. „Ik geloof dat degenen die geweld en intimidatie goedpraten of aanmoedigen duidelijk een minderheid vormen in Amerika.”

Het zit ’m in de observatie van oud-president Obama, nadat een demonstrant hem probeerde te overschreeuwen tijdens een speech en de hele zaal ‘O-BA-MA’ begon te scanderen. „Yo! Luister! Hebben jullie ooit Up gezien, die Disney-film? Met die honden die kunnen praten, en ineens helemaal afgeleid raken als iemand ‘eekhoorn!’ roept. En dan rennen ze er allemaal achtergaan… Dat zijn wij. Zo gaan we om met politiek. We laten ons afleiden in plaats van onze aandacht te houden bij wat belangrijk is.”

Het zit ’m in de kop boven een artikel over een Republikeinse kandidaat-senator: ‘Herschel Walker is een kandidaat met kolossale gebreken. Hij kan toch nog winnen’.

De wanhoop van de Democraten lijkt niet zozeer voort te komen uit de vrees om deze verkiezingen te verliezen. Het zijn tussentijdse verkiezingen, door de jaren heen is wel gebleken dat de regeringspartij daarbij doorgaans zetels verliest. Nee, deze Democratische wanhoop wordt gevoed door de verbijstering over van wíé ze kunnen verliezen. De Republikeinse Partij, die volgens de meeste peilingen een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden zal veroveren en misschien ook in de Senaat, wordt gedomineerd door mensen die van een onhoudbare leugen een vlijmscherp wapen hebben gemaakt. Dat wapen is gericht op het hart van de rechtsstaat: de eerlijke en vrije verkiezingen en een vreedzame machtsoverdracht aan de winnaar daarvan.

Van de 569 Republikeinse kandidaten voor de verschillende verkiezingen van dinsdag hebben er 291 twijfels uitgesproken over de uitslag van de presidentsverkiezingen van 2020, of ontkenden koudweg dat die klopte, volgens de Washington Post. Deze politici lopen aan de hand van oud-president Donald Trump en diens Make America Great Again (MAGA) credo naar hun zetel – 171 van hen dingen mee in een district dat vrijwel zeker naar de Republikeinse Partij zal gaan.

In twaalf staten voeren ontkenners van ‘2020’ campagne om secretary of state te worden, een gekozen functionaris die in elke staat verantwoordelijk is voor de organisatie van de verkiezingen en het tellen van de stemmen. Sommige kandidaten beloven nu dat zij „eigenhandig” de regels zullen veranderen. Zo worden bij deze midterms de stukken op het schaakbord geplaatst voor de volgende verkiezingen, de presidentsrace van 2024. Donald Trump zal naar verwachting na de uitslagen van volgende week officieel bekendmaken dat hij voor de derde maal een gooi doet naar het presidentschap.

Competentie

De impopulariteit van president Biden opgeteld bij de grimmige economische situatie (hoge inflatie, dreigende recessie) zou al voldoende zijn voor een nederlaag van de Democraten. Biden beloofde in zijn campagne dat hij het verdeelde land zou helen en dat hij competentie zou terugbrengen in het landsbestuur. Het eerste is beslist mislukt, getuige ook zijn toespraken tegen de MAGA-aanhangers. Het tweede is ten dele gelukt. Biden is erin geslaagd wetgeving aangenomen te krijgen om reële problemen in de samenleving (kwijnende infrastructuur, klimaatverandering, een armzalig sociaal vangnet) te bestrijden.

Hij is minder competent gebleken op economisch gebied. De steuncheques die hij bleef sturen tijdens en na de coronapandemie hebben volgens economen bijgedragen aan een overspannen vraag en dus aan de inflatie.

Kijk wat de Republikeinen daar tegenoverstellen. Het programma van de Republikeinen, opgesteld door senator Rick Scott van Florida, begint met een paragraaf over onderwijs. „Onze kinderen zullen de pledge of allegiance opzeggen, de vlag groeten, leren dat Amerika een geweldig land is en de school kiezen die het best bij hen past.”

Dat is geen beleid, dat is een middelvinger naar progressieve landgenoten die niet alles van Amerika even geweldig vinden en die protesten steunen van gediscrimineerde groepen, die bijvoorbeeld weigeren op te staan als het volkslied wordt gespeeld, en dan juist knielen.

Lees ook: Wat staat er op het spel bij de Amerikaanse midterms?

De eerder genoemde kandidaat-senator uit Georgia, oud-footballspeler Herschel Walker, een man die zich afvraagt of de evolutieleer wel klopt („Als de mens afstamt van apen, hoe kan het dan dat er nog steeds apen zijn?”), heeft bovenaan zijn lijst van verkiezingsthema’s ‘conservatieve gezinswaarden’ gezet. „Als christen, vader en echtgenoot weet Herschel dat sterke gezinnen de hoeksteen van de samenleving zijn.”

Walker heeft vier kinderen bij verschillende vrouwen en een van die vrouwen heeft onlangs bekend gemaakt dat zij op aandringen van Walker een abortus heeft ondergaan – ze kon de rekening, een door hem ondertekende cheque voor de kosten en een beterschapskaart met zijn handtekening tonen.

Walker, die tegen abortus is, ontkent. Zijn goeddeels christelijke kiezers maakt het niet uit. Het gaat erom dat hij hun anti-abortuswetgeving belooft. „En we zijn allemaal zondaars toch”, zei een aanhanger.

Het is alsof de Republikeinen zeggen: het maakt niet uit wat ons beleid zal zijn, het is voldoende dat wij júllie niet zijn.

Van die existentiële woede zijn de samenstellende delen niet altijd helder te onderscheiden, maar er zit een afkeer in van het grootsteedse, van hoger onderwijs en wetenschap, van politieke correctheid (getuige de vlag: ‘Fuck Your Feelings’) en van mensen met een andere huidskleur dan wit. De woede is hoorbaar, voelbaar in interviews door het hele land. Het is verbazend hoeveel Republikeinse kiezers tegen journalisten, ook van NRC, zeggen dat een verlies van hun partij bij de komende verkiezingen zal leiden tot geweld – „some nasty shit”, is een veelgehoorde waarschuwing.

Dat is een serieus dreigement, gezien de bestorming van het Capitool in 2021, om de aanstelling van Joe Biden als president te voorkomen. De Trump-aanhangers die daar met stokken, prullenbakken en brandblussers op de politie insloegen om zich een weg naar het parlement te banen, en die daarbij riepen dat ze vicepresident Mike Pence zouden ophangen en Nancy Pelosi, de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, „door haar klotehersens” zouden schieten, lijken sindsdien allesbehalve ontnuchterd. Zestig à zeventig procent van de Republikeinse kiezers zegt te geloven dat Biden zijn overwinning heeft gestolen en ze lijken tot alles bereid te zijn om te voorkomen dat zoiets ‘weer’ gebeurt. De schaduw van 2020 hangt zwaar over Amerika.

Stijgende prijzen E12-13Reizen voor abortus Weekend 16-17