Integriteitsschendingen als pestgedrag of privacyschendingen op de werkvloer worden lang niet altijd gemeld bij de baas of de vertrouwenspersoon. Uit onderzoek van accountantskantoor KPMG Nederland blijkt dat 39 procent van de Nederlandse beroepsbevolking in het afgelopen jaar een integriteitsschending waarnam, maar dat slechts 52 procent van de gevallen leidde tot een melding.
Van pestgedrag (64 procent) en een vijandige werksfeer (58 procent) doen werknemers het vaakst een melding. Onderzoeker en KPMG-partner Paul Hulshof noemt het „niet onlogisch” om dit aantal meldingen te koppelen aan de toegenomen aandacht voor grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer als gevolg van #metoo-zaken. „Mensen zullen ongewenst gedrag eerder identificeren als grensoverschrijdend.” Toch is er ook een grote groep die hier nog geen melding van maakt. „Zij zijn bang voor de negatieve reactie. Dat gaat niet alleen om die van de baas, maar ook van de collega’s. Je wil niet als zeikerd worden weggezet, of betweter, of deuger.”
Bespreekbaar
Hulshof noemt het van belang dat er een werkcultuur is waar onderwerpen als pestgedrag ook bespreekbaar zijn. Het merendeel van de werknemers ziet dat dit al gebeurt en vindt vooral dat hun werkgevers te weinig moeite doen om integriteitsschendingen te ontdekken. Hierdoor neemt de kans toe dat dit gedrag plaatsvindt, stelt Hulshof, „omdat werknemers denken dat ze ermee weg kunnen komen”.
Als bedrijf of organisatie doe je er dus goed aan om „zichtbaar en onzichtbaar te checken wat er op de werkvloer gebeurt”, zegt Hulshof. Soms is het volgens hem nodig om daarbij nauwgezet te monitoren welke handelingen werknemers in computersystemen verrichten, bijvoorbeeld wanneer de organisatie voor criminelen interessant is om ondermijnende activiteiten te ontplooien. „In zo’n geval kan ik me voorstellen dat je als organisatie zegt: het minimaliseren van risico’s weegt zwaarder dan het vertrouwen van werknemers. Aan de andere kant kun je je als werknemer beperkt voelen in een organisatie die alles doet op basis van controles, en kan het innovatie tegengaan. Je moet dus zoeken naar een balans.”
Lees ook Pesten op het werk: het ‘omstanderseffect’ zorgt dat we er bijna allemaal aan meedoen
Werknemers maken minder vaak melding van collega’s die bedrijfsinformatie delen met mensen die er niks van mogen weten, of slordig omgaan met privacygevoelige informatie. „Soms zal iets van de privacywetgeving niet mogen worden gedeeld. Maar als je dan als collega zegt: dit mag je formeel niet delen, kom je misschien pietluttig over. Zeker als het delen met goede bedoelingen gebeurt. Ook rationaliseren mensen zo’n schending weg door de vergelijking te trekken met andere ‘delicten’ op de werkvloer, zoals seksuele intimidatie. Want dat is toch veel erger?”
Om de integriteit bij bedrijven te bevorderen, zou het naast preventie en detectie kunnen helpen om werknemers te belonen voor een integere werkhouding. Nu zegt 27 procent van de ondervraagden dat hier niks tegenover staat, terwijl 36 procent de stelling neutraal beantwoordt. „We weten dat stimuleren van goed gedrag veel effectiever is dan het afstraffen van foutief gedrag”, zegt Hulshof. „Belonen hoeft niet meteen in de vorm van een loonsverhoging of een bonus. Het kan ook door te complimenteren. Bijvoorbeeld als een collega het aan heeft gedurfd om de teamleider aan te spreken op zijn horkerige gedrag. Dan moet diegene ook de credits krijgen dat dat wordt gezien.”
Leeslijst
