Geweld, bedreigingen en dé derby tussen IJsselmeervogels en Spakenburg

In november vorig jaar is er eigenlijk nog niets aan de hand voor voetballer Vince Gino Dekker van amateurclub SV Spakenburg. Onder een foto op de Instagram-pagina van Harde Kern Spakenburg, een op dat moment al omstreden groep jonge fans, wordt de oud-speler van Jong Ajax toegejuicht. De groep is blij dat trainer Eric Meijers weg is en dat Dekker onder de nieuwe coach weer in de basis staat. De aanvaller geeft in het thuisduel tegen Noordwijk meteen twee assists, waardoor het toe dan toe kwakkelende Spakenburg weer een wedstrijd weet te winnen in de Tweede Divisie, het hoogste amateurniveau.

Maar als Dekker twee maanden later aankondigt dat hij in de zomer de overstap naar rivaal IJsselmeervogels maakt, verandert alles. Hij wordt bedreigd, nachtelijke telefoontjes zijn geen uitzondering in de weken daarna. Ook zijn familie wordt lastiggevallen. Tijdens de rust van een oefenduel tegen Quick Boys in februari wordt hij zelfs fysiek aangevallen.

Spakenburg worstelt op dat moment al langer met de groep jongeren, van wie een deel niet eens lid is van de club. Ze zorgen voor problemen rond wedstrijden, gaan de strijd aan met supporters van de tegenstander. Het bestuur van Spakenburg ziet de groep in twee jaar tijd groter worden. Tussen de tientallen jongeren zitten steeds meer onbekende gezichten.

Ze kennen elkaar van supportersgroepen in het betaalde voetbal, een link met Spakenburg hebben de meesten niet, weet het bestuur. De sociale controle is doorgaans groot in het vissersdorp – ons kent ons. Maar dit zijn jongens van buitenaf, die kunnen niet door familie of omstanders tot de orde worden geroepen, blijkt uit gesprekken met verschillende betrokkenen.

Spakenburg kiest er afgelopen september voor om een deel van de groep de toegang tot het eigen sportpark te ontzeggen. De club wil zeggen: we nemen afstand van jullie. Maar dat heeft niet het beoogde effect. In de maanden daarna worden bestuursleden en vrijwilligers meermaals geïntimideerd en bedreigd. Het dieptepunt volgt begin dit jaar, als bij een bestuurder thuis een ijzeren staaf door de voorruit wordt gegooid. De continuïteit van de club komt in het geding, schrijft Spakenburg in een persbericht. Wie wil er straks nog vrijwilliger bij De Blauwen zijn?

In visschuren staan ‘blauwe’ en ‘rode’ supporters regelmatig samen de dagvangst te fileren

Lees ook: een column van Carolina Trujillo over supportersgeweld

Toch geen transfer

Ondertussen krijgt de situatie rond speler Vince Gino Dekker een opvallende wending. Drie dagen voor de derby tussen IJsselmeervogels en Spakenburg meldt die laatste club op de website dat Dekker toch niet zal vertrekken. Geen overstap naar De Rooien. De bedreigingen zijn de voornaamste reden om te blijven, schrijft Spakenburg.

Dekker speelt deze frisse dinsdagavond gewoon in het blauw, tegen rood op sportpark De Westmaat. Een warm welkom voor zijn speler verwachtte hij niet, zei trainer Chris de Graaf van Spakenburg voorafgaand aan de wedstrijd tegen De Telegraaf. Iets wat Dekker volgens hem alleen maar lekker vond.

Haat en nijd is er altijd tussen de twee dorpsverenigingen, die de grote parkeerplaats voor het sportpark delen. „Maar 99,9 procent van de tijd is het gezonde rivaliteit”, zegt Peter Heinen, bestuurslid technische zaken bij IJsselmeervogels. Blauw en rood komt overal samen. Op het werk, in de kroeg, op verjaardagen – de voorzitter van Spakenburg is de oom van de voorzitter van IJsselmeervogels. En in de visschuren staan ‘blauwe’ en ‘rode’ supporters samen de dagvangst te fileren met scherpe messen.

Geen fluitconcerten

Het is net alsof het thuispubliek deze dinsdagavond de gezonde rivaliteit tussen de dorpsrivalen wil benadrukken. Het beeld dat beide clubs weleens te maken hebben met lastige fans, maar dat de overgrote meerderheid goed met elkaar overweg kan – het bestaan van de ene club geeft de ander identiteit. Ook in het dorp zelf staan voorafgaand aan het duel mannen met rode en blauwe sjaals door elkaar. Geen extra fluitconcerten bij een balcontact van Dekker, slechts een iets harder gejoel als de vleugelaanvaller een duel verliest.

„Ik zie dit als een incident”, zegt Heinen over de beslissing van Dekker om zijn contract als „nietig” te beschouwen. IJsselmeervogels ontving inmiddels een brief van de advocaat van Dekker. Op bestuurlijk niveau gaan beide clubs doorgaans goed met elkaar om. Een herenakkoord schrijft voor dat de clubs niet met spelers gaan praten als zij zelf nog niet hebben aangegeven weg te willen – iets wat Dekker wel deed. De verenigingen werken samen, ook met politie en gemeente, om het voetbal zo goed mogelijk te laten verlopen. Voor het duel deze dinsdagavond zijn in overleg extra veiligheidsmaatregelen getroffen.

Heinen is wel verbaasd over het feit dat Dekker toch bij Spakenburg blijft spelen. „Het is tweeledig”, zegt bestuurslid algemene zaken Jim Donkers van Spakenburg daarover. Enerzijds krijgt de groep ‘fans’ nu misschien het gevoel dat hun acties hebben geholpen, beseft hij. „Maar Dekker heeft eigenlijk niets met hen te maken. Hij zit na een wedstrijd met alleen maar mensen in de kantine die hem een hele goede speler vinden.”

In het dorp staan voor de wedstrijd rode en blauwe sjaals door elkaar

Even geen derby

Een overstap tussen de twee clubs blijft gevoelig – in al die jaren zijn er slechts zo’n dertig spelers die voor beide verenigingen zijn uitgekomen. Rond de eeuwwisseling besloot de KNVB om IJsselmeervogels en Spakenburg een tijdlang niet meer bij elkaar in een klasse te laten spelen. Reden: de gemoederen in het dorp liepen hoog op nadat twee spelers van de rode kant vertrokken naar de blauwe kant.

„Maar ook toen bleef het vooral bij roepen en schelden”, zegt Hans Klippus, die met zijn boek De Derby, over de strijd tussen beide verenigingen, in 2007 de Nico Scheepmaker Prijs won. „Dit geweld is van een heel andere orde. De intensiteit van de bedreigingen nu maakte men vroeger in het dorp niet mee.”

De club Spakenburg weet niet wat het – naast de toegang tot het eigen sportpark weigeren – nog meer kan doen om de opruiers weg te houden. Een justitieel onderzoek loopt, onder meer naar de gebeurtenissen rond het oefenduel met Quick Boys in februari – toen Vince Gino Dekker fysiek werd belaagd. In het amateurvoetbal heeft een stadion- of terreinverbod geen consequenties voor andere sportparken, zegt Jim Donkers. Effectief straffen is dus lastig. „Ze kunnen nog steeds met hun eigen bus naar uitwedstrijden afreizen.”