EU moet Zuid-Oost Azië ‘meer aanbieden’, vindt EU zelf

Als EU-leiders negen leiders uit Zuidoost-Azië ontvangen, gaat het in de eerste plaats om handel, maar zijn Rusland en China nooit ver weg. De eerste EU-Asean-top in Brussel markeerde de 45ste verjaardag van de relatie tussen de regionale organisaties en was vooral een geopolitieke top.

De twee blokken zijn elkaars derde handelspartners. Verder is de EU de tweede investeerder in de Asean, die bestaat uit Indonesië, Maleisië, Singapore, Cambodja, Vietnam, Filipijnen, Laos, Thailand, Brunei en Myanmar. De junta van Myanmar was niet welkom in Brussel. Aan de EU-kant ontbrak de Franse president, die in Qatar zit.

De EU richt zich in versterkte mate op de groeiregio waar de grote politiek-economische spelers om invloed strijden. „Er is in de geopolitieke arena een gevecht met aanbiedingen gaande, niet alleen maar een gevecht met verhalen”, zei EU-Buitenlandchef Josep Borrell. Om in die strijd niet achterop te raken, moet de EU „meer aanbieden”, om de banden aan te halen en de samenwerking te versterken.

Het ging dus zowel om praktische kwesties als nieuwe handelsakkoorden. De EU heeft al handelsafspraken met Vietnam en Singapore, hoopt op meer bilaterale overeenkomsten en, op den duur, op een EU-Asean-akkoord. Daarnaast ging het over samenwerking bij vergroening, digitalisering en verbetering van de infrastructuur. De EU beloofde 10 miljard euro ter financiering van projecten in Zuidoost-Azië en sloot samenwerkingsovereenkomsten met Maleisië en Thailand.

‘Voor ons is het een aorta’

De EU-leiders wilden graag een stevige veroordeling van de Russische inval in Oekraïne. Een aantal Asean-landen heeft zich bij stemmingen in de VN hierover op de vlakte gehouden. De EU onderstreept dat Rusland niet alleen Oekraïne aanvalt, maar ook een aanslag pleegt op de internationale orde. Uiteindelijk stond in de verklaring slechts dat „de meeste” Asean-leden de oorlog veroordelen. De premier van Cambodja, tijdelijk voorzitter van Asean, veroordeelde Poetins oorlog uitdrukkelijk. De oorlog, zei Hun Sen, schudt de hele internationale orde door elkaar. „Geweld tegen een soevereine staat kan niet.”

In de slotverklaring steunen beide organisaties de regels voor vrije scheepvaart. Borrell onderstreepte dat een derde van de maritieme wereldhandel door de Zuid-Chinese Zee gaat. „Voor ons is het een aorta. Het is heel belangrijk dat die routes open en veilig blijven”, aldus Borrell. In de Zuid-Chinese Zee treedt China steeds assertiever op tegen buurlanden in een reeks maritieme grensconflicten. Europa maakt zich al jaren zorgen om die escalatie en de ondermijning van internationale regels.