Deze dertien boeken over de Tweede Wereldoorlog zijn allemaal goed

Er is geen historisch onderwerp waarover zoveel boeken verschijnen als de Tweede Wereldoorlog. Ook dit jaar komen er in de aanloop naar 4 en 5 mei weer tientallen bij. Welke moet je lezen? Elke selectie heeft iets willekeurigs, maar onderstaande boeken zijn de afgelopen drie jaar in elk geval positief besproken in NRC.

Boeken over/van dagboekschrijvers in de oorlog

1 Dagboek van een ‘gewone’ Duitse vrouw is onverminderd actueel

Vreemdeling in eigen land zijn daardoor onverminderd actueel.

Vert. Irene Dirkes en Lucienne Pruijs. Alfabet, 464 blz. € 29,99

2 Ongelooflijk rijk boek over een onderduiker en onderduikgever

de titel van het boek dat Rooduijn erover schreef. Een ongelooflijk rijk boek, dat de lezer meevoert in het – risicovolle – leven van twee interessante bewoners van de hoofdstad tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Thomas Rap, 416 blz. € 24,99

3 Een prachtige biografie over Etty Hillesum

prachtige biografie Etty Hillesum van Judith Koelemeijer maakt die onbegrijpelijke keuze iets begrijpelijker.

Balans, 574 blz. € 34,95

Internationale boeken over de oorlog

1 Een autobiografisch verhaal van een man aan het Oostfront

De vergeten soldaat van Guy Sajer. Het autobiografische verhaal van een jonge man aan het Oostfront werd in een nieuwe Nederlandse editie uitgegeven. Wie het boek heeft gelezen zal het niet licht vergeten.

Vert. Reintje Ghoos en Jan Pieter van der Sterre. De Arbeiderspers, 720 blz. € 35,-

2 Fascinerend, caleidoscopisch beeld van de Tweede Wereldoorlog

Das Echolot, het levenswerk van de Duitse schrijver Walter Kempowski (1929-2007), was in Duitsland een groot succes. Daarin schetste hij op bijzondere wijze de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog: door een aantal dagen te kiezen en er fragmenten uit brieven, dagboeken en andere getuigenissen bij te zoeken, van beroemde maar ook van hele gewone mensen. Het leverde een fascinerend, caleidoscopisch beeld op. In 2020 verscheen het laatste deel in het Nederlands, Zwanenzang 1945.

Vert. Gerrit Bussink en Izaak Hilhorst. Thomas Rap, 528 blz. € 29,99

3 Unieke blik in de denkwereld van twee overtuigde nazi’s

De Rattenlijn biedt een unieke blik in de denkwereld van twee overtuigde nazi’s, Brigadeführer Otto Wächter en zijn vrouw. Het is ook nog eens een spannend, goed geschreven verhaal.

Vert. George Pape. Spectrum, 472 blz. € 27,99

4 Een interessant boek over oorlogsvoering

De bommenwerpermaffia van Malcolm Gladwell een van de interessantere. Het gaat over een groep Amerikaanse militairen, die geloofden dat ze de oorlog sneller konden beëindigen door een betere luchtoorlog. Maar die luchtoorlog bleek nog altijd gruwelijk, omdat bij de bombardementen die ze voor ogen hadden veel burgerdoden vielen.

Vert. Robert Neugarten. Volt, 224 blz. € 25,-

5 Dit boek nuanceert de beeldvorming

De eerste fascist nuanceert hij dat beeld.

Vert. Gerrit Bussink en Izaak Hilhorst. Alfabet, 382 blz. € 29,99

6 Een compact en vlot geschreven alternatieve Hitler-biografie

Hitlers hofhouding van Heike B. Görtemaker een aanrader. Ze maakt daarin ruim baan voor de vrouwen in de omgeving van de Führer, die vaak onderbelicht zijn gebleven. Door zich te richten op de deels anonieme intimi van Hitler, vertelt ze óók een verhaal over de nazi-leider zelf. Het boek is daarom tegelijk te zien als een alternatieve Hitler-biografie, compact en vlot geschreven.

Vert. Jeske Nelissen en Marianne Palm. Cossee, 594 blz. € 49,99

Boeken over Nederland in de Tweede Wereldoorlog

1 Een minutieus boek over de rol van de Joodse Raad

De politiek van het kleinste kwaad laat historicus Bart van der Boom minutieus zien hoe leden van de Raad probeerden erger te voorkomen en dat de nazi’s sluwer waren dan iemand voor mogelijk hield.

Boom, 391 blz. € 29,90

2 Dit boek beschrijft een transformatie tot vaardige verraadster

De verraadster. De hoofdpersoon van zijn boek, Franci Siffels uit Zaandam, raakt via haar rode familie aanvankelijk betrokken bij het verzet. Na een ruzie met haar ondergedoken man, die ze verdenkt van overspel met haar zus, geeft ze hem aan bij de SD. Daarna transformeert ze tot een vaardige verraadster.

Alfabet, 256 blz. € 19,99

3 Over de opvang van Joden na de Tweede Wereldoorlog

U wordt door niemand verwacht van Michal Citroen, over de opvang van Joden na de Tweede Wereldoorlog, staat vol voorbeelden waarvan je denkt: hoe is het mogelijk? Zoals dat van de Duitse Joden die na de Tweede Wereldoorlog nog aanwezig waren in kamp Westerbork. Ze werden behandeld zoals alle Duitsers in Nederland: als inwonenden van een vijandelijke natie. Net als SS’ers en NSB’ers die óók in Westerbork waren ondergebracht, moesten ze dwangarbeid verrichten. Sommigen brachten snel hun Jodenster weer aan, ‘om tenminste niet als landverrader te worden gebrandmerkt’.

Alfabet, 446 blz. € 24,99

4 Een boek over omgaan met het verleden

Atlas, 288 blz. € 22,99

Welke boeken over ons slavernijverleden zijn de moeite waard? In deze gids zet NRC de belangrijkste titels op een rij.