De vreselijke nachtmerrie van de eeuwige jeugd

De Franse regisseur Quentin Dupieux verheft knulligheid tot een kunstvorm. De intriges van zijn films zijn even bizar als knullig, de personages gedragen zich bijzonder onhandig, de decors ogen tweedehands, de montage hapert ongemakkelijk en zelfs de muziek maakt een amateuristische indruk. De schijn bedriegt natuurlijk: om zo stijlvast en consistent de overtreffende trap van knulligheid te bereiken vergt techniek en raffinement.

Al het menselijk streven is in de films van Dupieux ijdel en zinloos – iedere vorm van ambitie is gedoemd te eindigen in een gênant en beschamend echec. De filmmaker ontkomt met zijn eigen ambities natuurlijk ook niet aan die logica. Maar door knulligheid zo nadrukkelijk in de etalage te zetten kan de regisseur de deceptie misschien wat langer voor zich uitschuiven.

Een wijze keuze zou zijn om gewoon aan de waterkant te gaan vissen en het menselijk gewoel het gewoel te laten. Dat is de levenshouding van hoofdpersoon Alain (meesterlijk gespeeld door naamgenoot Alain Chabat) in zijn Dupieux’s nieuwe film Incroyable mais vrai. Met zijn vrouw Marie (Léa Drucker) betrekt Alain een nieuwe woning, die via een wonderlijke doorgang de kans biedt om terug te gaan in de tijd en stap voor stap opnieuw jong te worden. Alain vindt dat slechts matig interessant: te ingewikkeld, te veel gedoe. Zijn vrouw Marie is meteen enthousiast en begint fanatiek aan een verjongingskuur: eindelijk kan ze haar droom waarmaken een succesvol fotomodel te zijn.

Een bevriend stel gaat het onvermijdelijke lichamelijke verval op een ander wijze te lijf. Gérard (Benoît Magimel) heeft om zijn veel jongere vriendin Jeanne (Anaïs Demoustier) te behagen een elektronische kunstpenis laten installeren. Het kunstmatige geslachtsdeel dat hij kan bedienen met zijn mobiele telefoon doet altijd precies wat hij wil. Dat idee is eigenlijk minder ver gezocht dan op het eerste gezicht lijkt, gezien alle fysieke modificaties die nu al plaatsvinden.

Lees ook een interview met Quentin Dupieux over zijn nieuwste film

Dupieux heeft maar tachtig minuten nodig om zijn menselijke komedie vervolgens volledig te laten ontsporen. Het is wel duidelijk dat zijn hart ligt bij Alain. Veel van de humor van de film is gebaseerd op de sublieme droge reacties die zijn af te lezen van het gezicht van Chabat. In tegenstelling tot zijn andere films lijkt Incroyable mais vrai zo waar een vrij heldere moraal te hebben: het verbeten verzet tegen het verstrijken van de tijd is waanzin. Maar veel minder duidelijk is of Dupieux ook een reële mogelijkheid ziet om aan dat zinloze streven te ontsnappen.

Alain ontsnapt misschien tijdelijk door een stap opzij te zetten en zijn hoofd niet volledig op hol te laten brengen. Maar is hij daardoor zelf niet al voortijdig een beetje dood? Heeft hij zijn leven eigenlijk al opgegeven? Een reeks heel behoorlijke grappen over de haperingen van een op afstand bestuurbare penis biedt zo aanleiding tot weemoedig gepeins.