‘De sector moet bewegen, en dat gaat pijn doen’ klinkt het tijdens start theaterjaar

„Ik nodig je uit voor deze dans. Samen zoeken we de balans.” Alida Dors, artistiek directeur van Theater Rotterdam, zei het meerdere malen in haar bezielde, swingende performance tijdens de Staat van het Theater. De Staat is de jaarlijkse speech waarmee het theaterjaar aanvangt, uitgesproken bij de start van het Nederlands Theater Festival in Amsterdam. Daar zijn in elf dagen behalve de mooiste voorstellingen van het afgelopen seizoen ook juryselecties van Vlaams theater, van jeugdtheater en van grootste talenten te zien.

Voorafgegaan door een scène met een vrouw die zaden strooide, sprak Dors in de Kleine Komedie over een sector die „moet bewegen”. Ze had een praktijk als zelfstandig maker, maar nu is ze directeur van een van de grootste theaterinstellingen van het land, omdat ze „van binnenuit” richting wil geven aan verandering.

Eerst schetste ze de traditie waar ze uit voortkomt: de hiphop, en de methode van de cypher, de kring die mensen vormen, waarin iedereen instapt om zijn verhaal te doen.

Die achtergrond zat ook in de vorm van haar optreden, een mengeling van spoken word en motivational speech, met herhaalde woorden en zinnen die een refrein werden.

Dors wilde zowel inspireren als waarschuwen. De mensen moeten zich uitspreken („Je stilte zal je niet beschermen”). Voor vrouwen („zusters”) was er een speciale boodschap: „Deze sector heeft je nodig, al lijkt dat niet altijd zo.” Ze refereerde aan vrouwen die de sector „geblesseerd” ontvluchtten. Want er is onveiligheid, het grensoverschrijdend gedrag waar de sector onder lijdt. „Hashtag MeToo”, declameerde ze.

Dors, choreograaf, had meerdere intermezzo’s ingelast met groepen dansers, begeleid door een driekoppige ritme-sectie, luid toegejuicht. De dansante entourage verzachtte geenszins haar onomwonden woorden: de sector vervalt na corona in oude fouten. Overvolle programma’s, een première-infarct, iedereen in de overdrive. Wat te doen aan die „prestatiedrift”? Er zal gekozen moeten worden, zei ze. En ze riep op een rechtvaardige beloning op te eisen („Get paid”).

‘Het gaat pijn doen’

Een vorm van noodzakelijke beweging ziet ze in „de herstructurering van macht” in de sector. „Daar is moed voor nodig, het gaat pijn doen.” Ze had adviezen voor wie verandering wil bereiken. Verzet je tegen de man die zegt: zo doen we het nu eenmaal; sta op tegen de cynische roddelaar; „chip in”, of maak plaats. Aan de einde volgde de ontlading: Dors werd beloond met een stormachtig applaus.

Het Staat-publiek bevond zich voor het eerst in de Kleine Komedie. Het Nederlands Theater Festival werkt intensief samen met de cabarettempel, waar een selectie spraakmakend cabaret, de ‘Komedie Kollektie’, wordt getoond. Daarnaast is er een geïntensiveerde samenwerking met het Amsterdamse Fringe Festival, als podium voor nieuwe talent de tegenhanger van een festival met bewezen kwaliteit.