N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Finland in de NAVO Goed bewapend Finland zocht toch de beschutting van de NAVO. Zweden moet nog even wachten, terwijl Oekraïne staat te dringen.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/04/data98936579-2f7d37.jpg)
Op het ‘Cour d’Honneur’ voor het NAVO-hoofdkwartier wappert sinds dinsdag ook de Finse vlag. „Het is misschien het enige waar we meneer Poetin dankbaar voor mogen zijn”, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken, over de toetreding van Finland.
De toetreding – zon, vlag, fanfare, receptie – had een vrolijk randje, maar de aanleiding voor lidmaatschap was uiteraard niet feestelijk. Was Rusland Oekraïne niet binnengevallen, dan was het decennia ongebonden Finland geen lid geworden.
Met Finland krijgt de NAVO, die nu 31 leden telt, er een land bij dat zijn krijgsmacht vertroetelt met geld en enthousiasme, maar dat na de Russische agressie toch de veiligheid van de alliantie zocht. Tegelijk wordt de landgrens tussen Rusland en de NAVO met 1.300 kilometer extra bijna twee keer zo lang. Rusland vat de Finse toetreding op als aantasting van zijn nationale belangen, maar reageerde niet met concrete stappen. De NAVO is niet van plan meteen manschappen in Finland te stationeren; de Finnen houden hun verdediging liever in eigen hand.
Een smet op het Finse feestje was dat Zweden vooralsnog niet mag toetreden. Turkije houdt dat tegen omdat Zweden niet hard genoeg zou optreden tegen Koerdische terroristen. Dat betekent niet, onderstreepte NAVO-chef Jens Stoltenberg, dat Zweden alleen achterblijft. Zweden werkt al jaren nauw samen met de NAVO, zit al sinds vorige zomer mee aan tafel en kreeg veiligheidsgaranties van belangrijke NAVO-landen.
Turkse verkiezingen
In Brussel gaat men er vanuit dat Turkije zijn verzet zal staken na de presidentsverkiezingen volgende maand. Mocht president Erdogan op 14 mei een royale overwinning boeken, dan zou het wel eens snel kunnen gaan. In het geval van een krappe overwinning is het denkbaar dat Turkije eerst afwacht of aangescherpte anti-terreurwetgeving in Zweden effectief is. Mogelijk wil Erdogan met zijn blokkade ook nog gevechtsvliegtuigen lospeuteren in Washington.
De Finse toetreding vond plaats tijdens een vergadering van ministers van Buitenlandse Zaken waar ook de Oekraïense minister Dmytro Koeleba te gast was. Kyiv wil graag toetreden, maar dat is voorlopig geen optie. Wel werd in Brussel gesproken over mogelijkheden om Oekraïne op de langere termijn te steunen, ook al gaat nu alle aandacht uit naar de snelle levering van wapens en een op handen zijnd Oekraïens voorjaarsoffensief.
Eén manier om de banden verder aan te halen is een speciaal NAVO-fonds voor Oekraïne dat al in 2016 werd opgericht en waarmee na de invasie niet-dodelijke hulp voor Oekraïne werd betaald. Het fonds is bijna leeg. Nederland heeft zijn bijdrage deze week verhoogd van 25 tot 100 miljoen euro, in de hoop dat andere bondgenoten zullen volgen. Duitsland legde 40 miljoen extra op tafel. Het fonds, dat moet groeien tot 500 miljoen euro per jaar, kan mogelijk als overbrugging dienen tot een Oekraïens lidmaatschap, aldus een NAVO-diplomaat. Vraag is hoeveel indruk het NAVO-geld maakt op de ongedurige Oekraïners. Buiten de poort pleitten Oekraïense demonstranten luidkeels voor de levering van gevechtsvliegtuigen.
Bescheiden fonds
Het belang van het relatief bescheiden fonds is volgens minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) dat „de NAVO-landen als gezamenlijk instituut betrokkenheid laten zien. Daarom wilden wij bijdragen en het instituut ondersteunen. Uiteindelijk gaat het Oekraïne maar om één ding en dat is wapens.”
Oost-Europese lidstaten willen graag dat Oekraïens lidmaatschap op de agenda komt. Andere landen willen dat voorkomen omdat ze lidmaatschap van een land in oorlog niet haalbaar achten en Poetin niet het plezier gunnen van een openlijk verdeelde NAVO. Oekraïne heeft een aanvraag voor lidmaatschap ingediend en wil graag een antwoord. NAVO-baas Stoltenberg maakte bekend dat hij Zelensky zal uitnodigen voor de top van regeringsleiders deze zomer.
Het allerbelangrijkste is het hier en nu, zegt Hoekstra over de toetredingsdiscussie. Nu is het vooral zaak Oekraïne te steunen in de strijd. „Al het andere staat of valt met succes op het slagveld.”
