De heupbroek is terug! Twintigers herontdekken Y2K, ook al maakten ze het zelf amper mee

Toen Nederland zich rond de eeuwwisseling druk maakte om de ‘millenniumbug’ – de angst dat de samenleving platgelegd zou worden door een computerstoring – was Berrit Noorman (19) uit het Friese Mildam nog niet geboren. Ook de introductie van de euro maakte ze niet bewust mee. En tijdens nog zo’n grote gebeurtenis uit dat decennium, de financiële crisis van 2008, had ze nog maar net de kleuterklas verlaten. Toch is Noorman naar eigen zeggen „verslaafd” aan de vroege jaren 2000 en dan met name de esthetiek ervan.

„Geboren in 2002. Kleed me nog steeds alsof het 2002 is”, staat er op haar TikTok-profiel, waar Noorman de afgelopen jaren 92.000 volgers verzamelde met filmpjes waarin ‘Y2K’ centraal staat – de Engelse term voor mode uit het begin van dit millennium: de vrachtwagenchauffeurpetjes van Von Dutch, dunne wenkbrauwen, mini-T-shirts, ovale zonnebrillen van Dior, klaptelefoons met nepdiamantjes en minuscule bague-ttetasjes, naar het stokbrood, en vooral: extreem laag uitgesneden heupbroeken, al dan niet met daarboven een string. „Het was zo’n vrolijk tijdperk”, zegt Noorman. „Ik vind het heerlijk hoe schaamteloos fout mensen toen gekleed waren. Als ik in een Y2K-outfit over straat loop, voel ik me een beroemdheid uit vervlogen tijden.”

Na twee jaar pandemie waarin door het vele thuisblijven kleding vooral comfortabel moest zijn – denk aan de joggingbroek – heeft de modieuze voorhoede van generatie Z de mode ontdekt uit een tijdperk dat wordt beschouwd als een esthetisch dieptepunt. De trend sudderde al een paar jaar, maar lijkt nu doorgebroken. In het Randstedelijke nachtleven en op festivals leek het deze zomer soms alsof je rondliep in een videoclip uit 2003.

Persoonlijker stijl

De twintigers laten zich inspireren door een uitbundige periode, de laatste dagen voor de opkomst van social media, waarin popcultuur een hoogtepunt bereikte. Losgeslagen celebrities als Lindsay Lohan en Paris Hilton werden overal achtervolgd door paparazzi. Madonna zoende live op tv met Britney Spears en Christina Aguilera. Sterren als Beyoncé, Lil’ Kim en Aaliyah verschenen in blote dan wel eclectische outfits (neem een rok over een broek) op de rode loper. Opzichtige merkkleding domineerde het straatbeeld, de wereldeconomie moest nog instorten. Films en series uit die tijd – zoals Mean Girls (2004) en The O.C. (2003), of dichter bij huis Costa (2003), tonen maximalistische, felgekleurde kleding die zó wanstaltig en camp is dat het een bepaald soort zorgeloosheid uitstraalt.

Dat is ook waarom de Amsterdamse haarstylist en pruikenmaker Igor Zynwala (21) zich zo aangetrokken voelt tot dit tijdperk. „Natuurlijk had je toen ook ellende in de wereld. Maar qua kleding hadden mensen nog een veel persoonlijkere, expressieve stijl. Subculturen floreerden. Sindsdien is het bergafwaarts gegaan. Door fast fashion en sociale media is iedereen zich steeds meer hetzelfde gaan kleden.”

Zynwala’s kast hangt vol met Y2K-kleding: wijd uitlopende spijkerbroeken („voor de Justin Timberlake-vibe”), Chanel-zonnebrillen en baguette-tasjes. Inspiratie vindt hij bij zijn favoriete beroemdheden uit die tijd: rapper Lil’ Kim, basketballer Dennis Rodman en miljardairstweeling ‘the Olsen twins’. Zelf maakt en verkoopt Zynwala pruiken, die refereren aan subculturen uit de jaren 2000.

Ook de grote merken hebben de trend opgepikt. Diesel, GmbH en MiuMiu verwerkten in recente collecties de Y2K-esthetiek – een extreem laag en kort plooirokje van MiuMiu ging afgelopen lente viraal op sociale media TikTok-filmpjes met hashtag ‘Y2K aesthetic’ zijn bijna 1,2 miljard keer bekeken, met als favoriet de heupbroek – #lowrisepants heeft dertig miljoen resultaten. Instagramaccounts met rodeloper- en paparazzifoto’s uit die tijd worden door honderdduizenden mensen gevolgd. Ook zijn er Instagramfilters waarmee je foto’s eruitzien alsof ze gemaakt zijn met een klaptelefoon.

Lees ook dit essay: Roze kleuren, Barbie en het pruilmondje als pose van een nieuwe generatie

Het is een wetmatigheid in de mode dat elke twintig jaar een stijl terugkeert, wat de plotselinge populariteit van de vroege jaren 2000 zou kunnen verklaren. Zakenblad Fortune gaat verder en noemt de vrolijke, kitscherige kledingstijl een manier om even te ontsnappen aan alle ellende in de wereld. In tijden van crises zijn mensen gevoelig voor nostalgie en keert generatie Z terug naar de tijd waarin ze nog met blokken speelden. Tijdschrift Time bestempelt het in een analyse als ‘einde-van-de-wereld’-decadentie.

Schokkend

Maar nostalgie heeft ook een keerzijde: negatieve elementen van een periode blijven buiten beschouwing. Op sociale media is, met name onder millennials, die de vroege jaren 2000 bewuster hebben meegemaakt, onrust te bemerken over de verheerlijking van ‘Y2K’. „Het was niet alleen kumbaya. Het is schokkend om met de bril van nu te kijken naar het vrouwelijke schoonheidsideaal van toen”, zegt kunstenaar Angel-Rose Oedit Doebé (27) uit Amsterdam, die zich als kind middels tv onderdompelde in de popcultuur van toen. „Je moest jong, wit, dun en rijk zijn. Dikkere mensen werden compleet buitengesloten van de modewereld.”

„Veel millennialvrouwen zeggen dat ze nerveus zijn over de terugkeer van de heupbroek, omdat destijds niet de kleding de mode was, maar je líchaam. Je liet niet [alleen] zien wat je droeg, je toonde je [platte] buik”, zei TikTokker Collin McCarthy vorig jaar in een ruim 380.000 keer geliket filmpje. Op Instagram schreef een New Yorkse podcastmaker in een bericht dat viraal ging: „Hou op over de heropleving van Y2K, tenzij je wil toegeven dat je terugverlangt naar een tijd waarin dikke mensen geen kleding mochten hebben.” Modeblad Dazedschreef eerder dit jaar over de „verontrustende terugkeer naar ‘maatje 0” die deze trend zou stimuleren. De blote kleding van destijds nam de lichaamsmaten van pubermeisjes als ijkpunt. Ook TikTokker Berrit Noorman ziet het geregeld terug in de reacties, als ze een filmpje van zichzelf in heupbroek plaatst. „Dan schrijven ze: ik zou dit nooit kunnen dragen, ik heb er het lichaam niet voor. Dat vind ik jammer om te lezen, omdat ik hoop dat de stijl terug kan komen op een inclusieve manier.”

De onrust past bij bredere kritiek op het schoonheidsideaal van een tijdperk dat niet eens zo heel lang geleden is. Zo verscheen een onthullende documentaire op Netflix over Abercrombie & Fitch, het kakkineuze merk dat in de jaren 2000 populair was onder tieners en waar, zo bleek naderhand, voornamelijk knappe, slanke en witte mensen in de winkels mochten werken. Op TikTok ging recentelijk een uit 2003 afkomstig filmpje viraal van tv-programma America’s Next Top Model waarin een deelneemster door de jury de grond in wordt geboord vanwege minimale rondingen. Het was een tijdperk waarin antipathie voor de vrouwelijke beroemdheden uit die tijd op een hoogtepunt was, schreef The New York Times in februari. In roddelbladen verschenen vrouwelijke sterren in bikini op de cover, ingezoomd op hun cellulitis.

Eigen draai

Kunstenaar Angel-Rose Oedit Doebé heeft een haat-liefdeverhouding met het tijdperk, zegt ze. „Ik groeide ermee op en ik kan enorm genieten van het uitbundige maximalisme en van hoe camp het was. Aan de andere kant kon ik mezelf totaal niet herkennen in de popcultuur van toen, als vrouw van kleur met een maatje meer.” In haar afstudeerwerk voor de Hogeschool van de Kunsten in Utrecht maakte ze een collage van foto’s van beroemdheden uit die tijd.

Nu geeft Oedit Doebé haar eigen draai aan de Y2K-mode. „ Je vindt vrijwel geen vintage items uit die tijd voor grotere maten, dus moet ik creatief zijn.” Ze draagt Chanel-zonnebrillen, met diamantjes in hartvorm erop, Von Dutch-petten en een knalroze joggingpak van Juicy Couture (met ‘Juicy’ op de billen) – dat merk bracht de afgelopen jaren, vanwege hernieuwde belangstelling, lijnen uit met grotere maten. Alleen de heupbroek, die komt haar kledingkast niet in. „Ik vind het een vetfobisch kledingstuk. Als ik die draag, snijdt het in mijn vlees.”

Meer mensen uit generatie Z komen met een eigen, ‘body positive’- Y2K-stijl. Modetijdschrift Teen Vogue publiceerde vorige maand foto’s van mensen met dikke(re) lichamen die kleding van toen dragen, óók de heupbroek. Eerder fel bekritiseerde merken als Victoria’s Secret en Abercrombie & Fitch hebben hun marketingstrategie gewijzigd en presenteren zich als inclusief, bijvoorbeeld door meer modellen van kleur of dikkere modellen in hun campagnes te gebruiken.

Een modejournalist van Harper’s Bazaar moedigde vorig jaar iederéén aan om heupbroeken uit te proberen. „Draag ze, het is jullie tijd om te schitteren.” Eén kledingtrend mag van haar wel in de jaren 2000 blijven: meerdere polo’s over elkaar dragen. „Dat overleeft niemand.”