De 25 beste Nederlandse albums van 2022 volgens NRC

Sorry Beyoncé, Kendrick Lamar, Hilary Hahn en Big Thief. Jullie doen er hier even niet toe. De makers van de beste albums in deze lijst komen uit Gouda, Nederhorst den Berg en Amsterdam: dit zijn de beste platen uit Nederland van dit jaar, NRC’s Nederlandse top-25 van 2022. Een laatste blik in de achteruitkijkspiegel van het jaar op het hele Nederlandse muzieklandschap.

Het bleek een rijk landschap, dat na de coronapandemie gelukkig weer volop in bloei staat. Dat is ook de grond onder deze lijst: we wilden specifiek de schijnwerper zetten op alles wat er in Nederland verscheen, omdat de blik op het internationale toneel weleens het zicht op al die kwaliteit in eigen land vertroebelt. Dat geldt ook voor ons – hoewel geruststelt dat de meeste namen afgelopen jaar ook al op een of andere wijze de NRC-kolommen haalden.

Met inbreng van de pop- jazz- en klassiekrecensenten van NRC doken we een geblindeerde kamer in met stapels cd’s, platen en een afgeschermd streamingaccount, om er niet uit te komen voordat we het eens werden.

Witte rook was er vrij snel. De naam van de nummer één op deze lijst – een Nederlandse singer-songwriter die als geen ander jeugdige naïviteit met volwassen inzicht combineert – viel al snel als topfavoriet, boven genrevoorkeuren uit. Een intens persoonlijke plaat, waar we niet omheen konden. „Alles wat me bezighoudt, fascineert en opwindt gooi ik in een grote trechter, en uiteindelijk komt er dan één druppeltje whisky uit”, zei hij zelf in een interview in NRC dit jaar.

2022 was een rijk muziekjaar in Nederland. Hoe rijk etaleert deze lijst, maar het bleek ook uit de vele tientallen releases die de selectie (net) niet haalden. Het maakt benieuwd naar alles wat er weer volgt in 2023.

25 Mich – Nuts

Het is moeilijk stil staan op de vrolijk verpakte new wave-somberheid van Mich. Zangeres Sofie Winterson is op Nuts de sprankelende earcatcher bij de zachtjes in de luwte opererende Amsterdamse postpunkhelden.

24 The Gathering – Beautiful Distortion

Het verleden van The Gathering, met de in 2007 vertrokken zangeres Anneke van Giersbergen, overvleugelt het heden – onterecht. Beautiful Distortion is een dynamische, erg fraaie progrockplaat met bijna bescheiden goede songs.

23 Daria van den Bercken, Human: Nature, an Imaginary Suite

Van Couperin tot Rachmaninoff, pianiste Daria van den Bercken maakte tijdens corona een ‘suite’ van eigen favorieten. Haar pelgrimage prikkelt je eigen zin in rust en bespiegeling.

22 Froukje – Uitzinnig

Froukje is meer dan een belofte. Ze brak door nog voordat ze iets had uitgebracht, en ook nog middenin de coronacrisis. Maar ze bewees zichzelf – nu en dan met dat ándere talent S10 – op de podia deze zomer. Van haar taalgevoel en muzikale vrijzinnigheid gaan we nog veel plezier beleven.

Lees de recensie: Liefde voor taal op daverende ep Froukje

21 Pink Oculus – Before Wisdom

Zó zet je een giftige relatie om in iets moois: Pink Oculus stijgt als een feniks op uit een donkere periode met een inventief, zwoel en strijdvaardig album.

Lees een interview met Pink Oculus: ‘Ik was kapot gemaakt, maar liedjes schrijven werkt helend’

20 Mathilde Nobel – Found on Land

Met fijne penseeltjes brengt schilder/muzikant Mathilde Nobel haar details aan op haar indrukwekkende debuut: dromerige zang, gebroken beats, vervreemdende sounds en toch een diep emotionele laag.

Lees de recensie: Abstractie krijgt vorm op debuut Mathilde Nobel

19 Guy Salamon – Creatures! Creatures!

Caleidoscopische, geniale gekte van de Israëlische, in Amsterdam woonachtige jazzdrummer en componist Guy Salamon. Zijn composities van swing, punk naar polka zwieren rond in een zweefmolen vol muzikale vrolijkheid.

Lees de recensie van een optreden: Guy Salamon Group een van de hoogtepunten op gloedvol Transition Festival

18 Jameszoo – Blind

Hou je vast, Blind is een achtbaanrit waarin je nooit helemaal zeker weet of je gordels wel goed vastzitten. Waarschijnlijk niet, maar Jameszoo daagt de luisteraar op uit tóch in te stappen.

Lees de recensie: Knetterende Jameszoo is gestroomlijnder dan ooit

17 Arthur en Lucas Jussen – Dutch Masters

Op hun interessantste en meest gewaagde album tot nu toe spelen de pianobroers Jussen zelden gehoorde werken van Nederlandse componisten als Pijper, Andriessen, Smit en Henkemans. Het dubbelconcert van Roukens is een meeslepend showstuk.

Lees de recensie: Pianobroers Jussen eren en zijn Hollandse Meesters

16 Toots Thielemans meets Rob Franken

In vergeten opnames speelde Toots met toetsenist Rob Franken jazzklassiekers, filmmuziek tot eigen werk. Als muzak bedoeld eigenlijk – functionele achtergrondmuziek. Maar bij nader inzien behoorlijk diepgaand.

Lees de recensie: Toots Thielemans in vergeten opnames: een openbaring

15 Sor – Bae Doven 1, 2 & 3

Drie albums maar liefst maakte Sor dit jaar. De eigenzinnige rapper trekt in al zijn werklust lijnen tussen schijnbaar onoverbrugbare genres: klassiek en hiphop. Niet voor niets stond hij er mee in het Concertgebouw. Een bruggenbouwer!

Lees een interview met sor: ‘Als Beethoven en Mozart nu muziek maakten, zou het hiphop zijn’

14 Jellantsje de Vries – Kraakhelder

Geweldige, onorthodoxe debuut-cd. De Vries combineert Noorse volksdans met Jon Cage, muziek uit het interbellum en werk van haar vader, Klaas de Vries, en nog klinkt alles even logisch en vervoerend.

13 Blaudzun – Lonely City Exit Wounds

Eerste sterke indiepopalbum van 2022 bood troost in gedeelde eenzaamheid. Blaudzuns songs op Lonely City Exit Wounds vergleden als een Escherwerk van donkerte (de mismoedige coronatijd) naar het licht.

Lees een interview met Johannes Sigmond, alias zanger Blaudzun: ‘Je moet het leven keihard omarmen’

12 Rot. Phil. Orkest o.l.v. Lahav Shani: Weill en Sjostakovitsj

Chef-dirigent Lahav Shani breekt een lans voor de zelden gehoorde, totaal fascinerende Tweede symfonie van Kurt Weill (Europees geweldstumult meets Hollywood) in sterke combi met Sjostakovitsj’ Vijfde.

Lees de recensie: Shani’s Sjostakovitsj zou meer mogen schuren

11 Kika Sprangers – Mind’s Eye

Delicate en meevoerende, in de lockdownstilte gemaakte jazzpoëzie van saxofoniste Kika Sprangers met haar kwintet. Mind’s Eye heeft een glansrol voor Anna Serierse’s zangstem als een extra instrument.

Lees een interview met Kika Sprangers: ‘De wind staat gunstig’

10 Joost – Fryslân

Een openhartige hofnar, ambitieuze rapper en creatieve Fries. Joost overrompelde en ontroerde met zijn therapieplaat Fryslân, die even grappig als donker is.

Lees ook de recensie: Friese creatieveling Joost rapt voor zijn verwerking alle remmen los

9 Busch Trio: Schubert, Pianotrio nr.1 / Forellenquintett

Het tienjarige Busch Trio rondom de Nederlandse violist Mathieu van Bellen behoeft geen verdere aanbeveling. Hun tweede Schubert-album bevat naast een fonkelend energieke uitvoering van het Trio op. 99 ook een lezing van het Forellenquintett die snort van virtuoze sonoriteit.

8 Wolfert Brederode – Ruins and Remains

Jazzalbum voor fijnproevers. Van grillig, alles verwoestend donker ging jazzpianist Wolfert Brederode naar verzachtend lentelicht. Een stemmige plaat met veel contemplatie en subtiliteit.

Lees de recensie: Wolfert Brederode keert zijn gevoel binnenstebuiten

7 Cappella Amsterdam: David Lang, The Writings

De heerlijk heldere klank van kamerkoor Cappella Amsterdam staat garant voor een droomuitvoering van het ingetogen nieuwe werk van Pulitzer–winnaar David Lang, The writings. Stemmig, ingekeerd en troostrijk.

Lees de recensie: Plechtstatige toon, maar vol menselijke emoties

6 Terzij de Horde – In One Of These, I Am Your Enemy

Het vuur van de albumhoes zit in elke riff, elke slag op de drums en elk uitgespuugd woord. Extreem intens album – nogal makkelijk het meest heavy album op deze lijst – dat het waard is keer op keer te ondergaan.

Lees ook dit artikel: Hoe twee metalbands samensmolten (en één folkzanger werd weggeblazen)

5 Elephant – Big Thing

Met ‘Calling’ als melancholische, catchy supersingle gaf de Rotterdamse band Elephant zijn visitekaartje af. Debuutalbum Big Thing overtuigt: mellow, melodieus en mierzoet. En vooruit: meezingbaar.

Lees de recensie: Mierzoete refreintjes over rammeltamboerijntjes

4 Dudok Quartet – Reflections

Sjostakovitsj’ regeert in deze lijst. Hier wéer de 24 préludes maar dan door het beste strijkkwartet van Nederland. Dat hier ook verrast met onder andere werk (1951) van de Poolse Grazyna Bacewicz, een van de voornaamste Poolse componisten van haar tijd.

Lees de recensie: De dubbelzinnige wereld van Sjostakovitsj

3 Personal Trainer – Big Love Blanket

Aimabel indierockcollectief van Amsterdamse indieheld Willem Smit schoot met Big Love Blanket direct in de roos. Eigenwijs knallend debuutalbum vol twintigersrealiteit.

Lees de recensie: De eigenwijze genialiteit van Personal Trainer

2 Hannes Minnaar – Sjostakovitsj, 24 Preludes en fuga’s

Nieuwe tour de force van pianist Hannes Minnaar. In 2,5 uur verkent hij alle treden van de toonladder én het menselijk gemoed in Sjostakovitsj’ 24 Preludes en fuga’s.

Lees een interview met Hannes Minnaar: ‘In de G-groot prelude hoor ik ineens de spierballentaal van Poetin’

1 Lucky Fonz III – Hemellichamen

Mens zijn is een worsteling, met schoonheid en verdriet dichtbij elkaar en onlosmakelijk verbonden. Lucky Fonz III (Otto Wichers) geeft op fantastisch persoonlijke manier geluid aan die balans. Met intelligente, vaak ook nog erg grappige teksten en muziek.

Lees een interview met Lucky Fonz II: ‘Ik heb eindeloos lopen stoeien en tweaken’

Illustratie Jet Peters