David Benioff over ‘3 Body Problem’: ‘Op goede sciencefiction kan iedereen zijn eigen zorgen projecteren’

Ze ogen een beetje wantrouwig. Een halve dag lastige vragen achter de rug? ‘Showrunners’ David Benioff en D.B. Weiss maakten voor HBO de grootste tv-serie van de jaren tien, Game of Thrones. En kregen in 2019 de halve wereld over zich heen na hun afgeraffelde laatste seizoen: een natte dweil als apotheose. Bijna twee miljoen fans tekenden een petitie om die finale over te doen. Het duo incasseerde de kritiek en zweeg.

Nu mogen we ze via Zoom vragen stellen over hun nieuwe project: 3 Body Problem. Een serie die ze voor 160 miljoen euro voor Netflix maakten, gebaseerd op de ambitieuze Chinese sciencefiction-trilogie van Liu Cixin; de Engelse vertaling won in 2014 elke denkbare scifi-prijs.

Als deeltjesversnellers plots absurde uitkomsten genereren en een golf ongelukken en zelfmoorden de wetenschappelijke gemeenschap uitdunt, blijkt de mensheid een machtige vijand te hebben. Hij nadert traag, maar beschikt over een vijfde colonne en kwantum-mechanische saboteurs.

Cixins trilogie is uitgesmeerd over vier eeuwen en weidt uit over kwantumtheorie en nanotechnologie, filosofie en socio-politieke processen. De schrijver veronderstelt een kosmos vol intelligent leven die tevens een darwiniaanse jungle is. Laagtechnologische nieuwkomers zoals de mensheid kunnen maar beter héél stilletjes door dit ‘donkere woud’ sluipen.

D.B. Weiss: „Een briljant concept, dat mijn blik op het universum serieus heeft veranderd. Kijk ik nu ’s nachts met mijn kinderen naar de sterrenhemel, dan is dat met knikkende knieën.”

Maar filosofische huivering is nog geen tv-serie. Het trio showrunners – schrijver Alexander Woo werd als partner gerekruteerd – destilleerde een plot uit de romans. D.B. Weiss: „De boeken zijn non-lineair, speculatieve geschiedschrijving. Personages hebben vaak geen interactie met elkaar. Ze doen iets belangrijks, verdwijnen en duiken pas veel later weer op. Maar in een tv-serie staat het personage centraal.”

Benioff: „Bij Game of Thrones kregen we zulke gepassioneerde reacties omdat de fans diep meevoelden met de personages. Dat kwam omdat we ze vroeg introduceerden en kijkers veel tijd in ze konden investeren. Ook hier was het zaak de stukken vroeg op het schaakbord te zetten. Wie zijn ze, wat zijn hun onderlinge relaties.”

Forse ingrepen

Het vereiste soms forse ingrepen in Liu Cixins tekst. Ook werd de intrige grotendeels naar Engeland verplaatst, waar vijf wetenschappers – ‘The Oxford Five’ – in de eerste afleveringen zin hopen te geven aan ongerijmde, bloedige ontwikkelingen. Veel Chinese personages zijn verwesterd, wat tot klachten over culturele toe-eigening kan leiden.

Uit China komen die klachten vermoedelijk niet: dat had vorig jaar al een eigen, tekstgetrouwe tv-serie van 30 afleveringen. Weiss is eerder nerveus over auteur Liu Cixin dan over Twitter, zegt hij. „We spraken hem voor het eerst tijdens de pandemie, dus het moest via Zoom. Hij zei direct: ‘Ik ben een fan van Game of Thrones.’ En dat hij volledig begreep dat televisie een heel ander medium is en we fors moesten snijden.” Benioff: „Liu Cixin gaf ons zijn zegen op een bijna formele manier. ‘Gaat heen en maak de show die jullie willen. Ik vertrouw jullie.’ Gek genoeg vergrootte dat juist de druk. Hij vertrouwt ons zijn baby toe, toch?”

Gelukkig zijn sciencefiction-fans doorgaans wat cerebraler dan de fantasy-liefhebbers die Game of Thrones lezen. Tech bro’s als Mark Zuckerberg, Elon Musk en Jeff Bezos waren enthousiast over de 3 Body-trilogie, Obama zei in 2017 zei dat de kosmische schaal ervan hem als president had getroost. Zijn gesteggel met het Congres leek daarnaast kinderspel.

Gifmoord

Toch was 3 Body Problem niet de eerste keus van Benioff en Weiss na Game of Thrones. Het duo werkte een klein jaar aan een nieuwe Star Wars-filmtrilogie nadat eerder een HBO-serie, Confederate, was geschrapt: een ‘alternatieve geschiedenis’ waar het Zuiden de Amerikaanse Burgeroorlog won en slavernij nog altijd bestaat. Met de beste bedoelingen, maar zwarte opiniemakers protesteerden.

Ook 3 Body Problem dreigde medio 2020 gepolitiseerd te raken toen auteur Liu Cixin in The New Yorker zijn steun uitsprak voor de massale opsluiting van Oeigoeren. Vijf Republikeinse senators eisten per open brief dat Netflix de serie afblies.

De opnames werden gehinderd door Covid-restricties: toen de cast voor het eerst met elkaar dineerde, leverde dat vier besmettingen op. Bovendien overleed ‘executive producer’ Lin Qi van 3 Body Problem eind 2020 door vergiftiging. De 39-jarige Chinese videogame-miljardair van conern Yoozoo beheerde de filmrechten van de romans, die hij tot een ‘franchise’ als Star Wars wilde uitbouwen. Voor een serie prefereerde Lin Qi Netflix boven Amazon, naar verluidt tot ontsteltenis van zijn onderschikte Xu Yao, die belast was met verfilmingen van de roman.

https://www.youtube.com/watch?v=fje8el375T0

Lees ook de recensie van ‘3 Body Problem’

Lin Qi zou op het punt hebben gestaan Xu te vervangen, maar voor het zover kwam werd hij omwel en stierf na een doodstrijd van tien dagen in het ziekenhuis, waar vijf soorten vergif in zijn bloed werden aangetroffen. Xu werd al snel aangehouden. Het spoor leidde naar een pil die hij in een privé-giflab had gefabriceerd met op het ‘dark web’ gekochte grondstoffen en op dieren had uitgeprobeerd.

Xu Zhao was volgens een Chinese online-krant idolaat van Walter White, de scheikundeleraar die bendeleider werd in de serie Breaking Bad. Volgens The Hollywood Reporter stuurde Benioff collega Vince Gilligan van die serie een schertsend bericht: „Vince, wat heb je gedaan?” Gevraagd naar deze Game of Thrones-waardige moord, klinkt Weiss huiverig. „De rechtszaak is gaande, bekenden van ons zijn er diep door geraakt dus… ik weet niet man. Het was gewoon doodeng. We wisten dat hij zwaar ziek was en een week in het ziekenhuis lag voor bloedtransfusies. Ik wil verder niet speculeren omdat ik de achtergronden gewoon niet begrijp. Sorry voor dit politieke antwoord, maar het was echt griezelig.”

Benioff houdt de boot af als ik aanstip dat volgens velen in 3 Body Problem de Chinese blik op de VS doorschemert: aliens saboteren onze wetenschappelijke ontwikkeling om ons op lange termijn te kunnen vernietigen. Anderen zien de traagheid van deze Apocalyps – vier eeuwen – als een metafoor voor de klimaatcrisis. Hoe gaat de mensheid om met langetermijndreiging?

Benioff: „Goede sciencefiction is een Rorschachtest, een inktvlek waar mensen hun persoonlijke en politieke zorgen op kunnen projecteren. Veel mensen wisten indertijd zeker dat Invasion of the Body Snatchers een metafoor was voor communistische infiltratie in de VS, anderen dachten juist dat het ging over afgedwongen conformisme. Wat ons betreft bestaat er geen geheime code, geen loper die alle romans ontsleutelt. Dat helpt je ook niet om een rijk verhaal te creëren. Voor de personages is wat er gebeurt echt, geen metafoor. En zo moet je het presenteren, dan schep je ruimte voor allerlei interpretaties.”

Delen Mail de redactie