‘Daughters of the Sun’: Zelfs dromen om weer naar school te kunnen is al bijna onmogelijk

Voor films als Radio Kobani, Jezidi Girls en Sidik en de panter keerde filmmaker Reber Dosky sinds zijn afstuderen aan de Nederlandse Filmacademie al vele malen terug naar zijn Koerdische geboortegrond. Zo ook voor zijn nieuwste documentaire Daughters of the Sun, die afgelopen weekend in Den Haag in première ging op het Movies that Matter-filmfestival en vanaf deze week te zien in is filmtheaters.

Je zou het een vervolg op Jezidi Girls kunnen noemen, de korte documentaire die Dosky in 2016 draaide en waarin hij drie meisjes portretteerde die in 2014 na de aanval van IS op de stad Sinjar gevangen werden genomen en als (seks)slavinnen werden verkocht. De Jezidi zijn een van de meest vervolgde religieuze en etnische Koerdische minderhed en uit Noord-Irak. Bij de systematische genocide door IS kwamen duizenden mensen om het leven, en raakten honderdduizenden ontheemd.

Lees ook: Dit interview met Reber Dosky

Voor een langere film was het ten tijde van Jezidi Girls nog te vroeg, vertelde Dosky afgelopen weekend tijdens het nagesprek in Den Haag: „Het trauma van deze jonge vrouwen is groot. Ik moest ze eerst ademruimte geven, maar hun verhalen hebben me nooit losgelaten. Ik wist meteen dat ik hier een langere film over moest maken. Maar ook dat ik niet als een gewone journalist te werk kon gaan, talloze vragen op ze afvuren. Als filmmaker, en ook als man, moest ik op afstand blijven en observeren.”

In Daughters of the Sun geeft hij de vrouwen namen en gezichten, zes van hen zijn naar Nederland gekomen. Sommigen van hen waren nog prille tieners toen ze werden ontvoerd en verkocht. De zussen Jamila en Ameera, nu twintigers, vertellen in Den Haag na de vertoning van de film op het podium dat ze zelfs dromen om weer naar school te kunnen, misschien op een dag zelfs arts te worden, wat nu nog een onmogelijkheid lijkt. Na hun gevangenschap zitten ze nu vast in een vluchtelingenkamp met heel weinig mogelijkheden.

Sleutel tot hun verhalen was theatermaker „Oom” Hussein, die zich inzet voor de re-integratie van ontsnapte, gevluchte, bevrijde of vrijgekochte Jezidi-vrouwen in de Koerdische gemeenschap. Een taboeonderwerp. Hij bracht Dosky met de jonge vrouwen in contact. Dosky: „In de film zie je hoe de Koerdische Jezidi-koningin worstelt met de vraag of deze gedwongen tot de Islam bekeerde vrouwen weer deel kunnen uitmaken van de gemeenschap. Sommigen waren zo jong toen ze werden gekidnapt dat ze hun eigen taal en cultuur vergeten zijn. Uiteindelijk hebben de koning en koningin gezegd dat iedereen die is ontvoerd en misbruikt door IS weer terug mag komen in de gemeenschap.” Voor de kinderen die de vrucht zijn van de verkrachtingen is dat echter nog problematisch.

Voor de jonge vrouwen uit Daughters of the Sun, begint het echte werk pas na de première van de film.

Lees ook de recensie van deze film (●●●●)

Tweede Kamer

Movies that Matter organiseert naast het festivalprogramma ontmoetingen tussen de aanwezigen en politici en ngo’s. Filmkunst en politiek gaan hand in hand. Er is geen betere manier om de Haagse ogen te openen dan via films die verre, abstracte onderwerpen dichtbij brengen. Ook bij Daughters of the Sun bewijst cinema z’n kracht als accelerator en empathiemachine.

PvdA-Tweede Kamerlid Kati Piri organiseert op 6 april een ontmoeting met de commissie voor Buitenlandse Zaken van de Tweede Kamer, om de positie van Jezidi-vrouwen te „agenderen en om Kamerleden te informeren. Piri: „Deze onderwerpen krijgen niet altijd de aandacht die ze verdienen.” Inzet van het gesprek is niet alleen bewustwording, maar uiteindelijk ook het verbeteren van de hulp.

Daarna gaan de vrouwen met de film op tournee langs Nederlandse filmtheaters, inclusief nagesprekken. Dan is er ook nog een gesprek met ambtenaren van Buitenlandse Zaken én worden ze ontvangen in het Federaal Parlement in Brussel.

Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling hielp met het maken van deze afspraken. Zij was zelf in 2014 in de Koerdische stad Duhok in Irak toen de eerste vluchtelingen binnenkwamen: „De internationale gemeenschap heeft de Jezidi’s in de steek gelaten, de hulpverlening is alleen maar minder geworden. De zelfmoordcijfers onder jonge Jezidi zijn torenhoog.”

Ceelen hoopt niet alleen aandacht te trekken, maar ook concrete stappen te zetten: „De belangrijkste agendapunten zijn nu het verbeteren van de psychische hulp en medische zorg. En er moet dringend betere huisvesting komen. De meeste vluchtelingen wonen bijna tien jaar later nog steeds in tenten. Bloedheet in de zomer, ijskoud in de winter.”

Voor Jamila en Ameera is al die aandacht overweldigend, vertellen ze tijdens de Q&A in Den Haag, maar het feit dat ze na zo lang even in een ‘normale samenleving’ kunnen zijn, hun verhaal delen en de impact op het publiek zien, geeft ze ook veel troost.

https://www.youtube.com/watch?v=1Rcb19_B0NQ