Dan trekt de uitvoerder maar zelf de werkhandschoenen aan

Wie aan het spoor werkt, moet tempo maken.

Drie van de tien sporen zijn afgeschermd, iets voorbij Amersfoort Centraal. Hier bulderen de kraanwagens op spoorlorries overheen, verderop de sprinters en intercity’s. Groepjes werklui met oranje hesjes en zwarte werkschoenen zijn druk in de weer. Ze werken 24 uur per dag in ploegendiensten: ze hebben haast.

„Dit is wat je altijd op de radio hoort”, zegt Jasmijn Heirsch, die de klus vanuit de berm laat zien. „Wegens werkzaamheden zet NS bussen in. Dat komt door ons dus.” Vanonder haar gele helm valt een lange vlecht over haar schouder.

Heirsch stuurt deze mannen aan, als uitvoerder bij Dura Vermeer Railinfra. Zij houdt het overzicht op de bouwplaats, geeft instructies en zorgt ervoor dat de planning wordt gehaald. In zeven dagen moeten zes wissels en omliggende rails worden vervangen. Daarna moeten de NS-treinen er weer overheen, dus vertraging is geen optie. Heirsch: „Het is altijd een race tegen de klok.”

Wat niet helpt: de personeelstekorten zijn groot in de bouw, waar de spoorbouw onder valt. Op iedere honderd banen staan bijna acht vacatures open, volgens CBS-cijfers. Alleen in de horeca en IT zijn dat er meer.

Bij bouwbedrijf Dura Vermeer zijn op dit moment meer dan tweehonderd vacatures. Talloze vacatures staan vrijwel permanent open, zo ook voor uitvoerders, de functie van Heirsch.

„Als je bezig bent met boutjes en moertjes, kun je minder makkelijker overzicht houden en vooruit denken”

Soms is ze de enige uitvoerder op een groot project, waar ze liever met z’n tweeën had gestaan. „Dan moet je even extra gas geven.” Of er zijn juist weinig werklui. „Dan doe ik zelf de handschoenen aan.” Ook dat is niet ideaal: „Als je bezig bent met boutjes en moertjes, kun je minder makkelijker overzicht houden en vooruit denken.”

Recruiters afpoeieren

Heirsch poeiert regelmatig recruiters af die haar bellen of LinkedIn-berichtjes sturen. Ook concurrerende bedrijven (Strukton, VolkerRail, BAM) kampen met tekorten. „Ze beloven je de hele wereld. Een goed salaris, een mooi bedrijf – het standaard verkooppraatje.” Voorlopig zit ze goed. „Het gras is niet altijd groener bij de buren.”

Ook Dura Vermeer stuurt zulke berichtjes naar vakmensen, zegt recruiter Marcha Sajovec. „Of ze zin hebben om eens vrijblijvend te komen praten.” Meestal leidt dat tot afwijzingen. „Maar soms krijg ik dan een half jaar later toch een berichtje: nu ben ik wel geïnteresseerd in een gesprek.”

Hoe je zo iemand overhaalt? Niet met hoge salarissen, zegt Sajovec. „Wie alleen voor het salaris overstapt, is binnen de kortste keren weer weg.” Liever biedt ze mensen de kans om door te groeien. Dat is veel effectiever. „Als je bijvoorbeeld tegen een uitvoerder kunt zeggen: binnen een paar jaar kun je doorgroeien naar hoofduitvoerder.”

Jasmijn Heirsch stapte drieënhalf jaar geleden ook over omdat Dura Vermeer haar liet doorgroeien. Bij concurrent VolkerRail was ze teamleider van 25 lassers. Haar technische spoorkennis was nog onvoldoende om er uitvoerder te worden. „Ik was helemaal blanco.” Dura Vermeer liet haar wél uitvoerder worden. „Ik kreeg de kans het in de praktijk te leren. Nog steeds leer ik superveel bij.”

Vanuit de berm nabij Amersfoort Centraal laat ze een spoorlijn zien die straks vervangen wordt. Tussen de lange stalen rails en de kiezels liggen houten ‘dwarsliggers’ – verweerd, met diepe groeven erin. Deze zijn hard aan vervanging toe, zegt Heirsch. „Kijk, ze zijn helemaal gebarsten.” Voorbij denderende kraanmachines voeren nieuwe, grotere dwarsliggers aan, van beton. „Veel degelijker.”

Regelmatig bellen

Minstens zo belangrijk als werving is behoud van je personeel, weet Raymon van Dijk. Als manager bij de tak Railinfra van Dura Vermeer belt hij regelmatig met medewerkers. „Gewoon om even te horen: hoe gaat het? En wat kunnen wij doen om je werk aantrekkelijker te maken?”

Laatst vroeg iemand om twee halve vrije dagen per week, in plaats van één hele – dat is handiger met de kinderen. „Dat zijn we nu aan het bekijken.”

Maar de meeste mensen komen helemaal niet met zulke concrete verzoeken, merkt Van Dijk. „Dat je de vraag stelt, dat je betrokken bent, is genoeg.”

Van Dijk deelt ook personeel in op toekomstige projecten. Spoorbeheerder ProRail heeft voor volgend jaar zomer alweer volop werkzaamheden uitbesteed. En Van Dijk weet al: aan zijn eigen personeel heeft hij niet genoeg. Dus vraagt hij zijn concurrenten – die hij steevast „concullega’s” noemt – of zij misschien personeel kunnen uitlenen. Zo niet? Dan moet hij alsnog nee verkopen aan ProRail. Dat is laatst nog gebeurd.

In deze sector leent iedereen personeel uit aan elkaar, zegt Van Dijk. Daar zijn standaardcontracten voor. „We vissen in een kleine vijver, dus we hebben elkaar keihard nodig.” Daarnaast zijn er veel zzp’ers actief.

Geen personeel wegkapen

Jasmijn Heirsch ziet daardoor steeds weer nieuwe gezichten op de bouwplaats. „In piekperiodes is het elke dag een verrassing met wie ik nu weer ga werken.” Al ziet ze sommige ingehuurde werknemers van concurrenten zó vaak – „dat zijn bijna collega’s”.

Met een paar bedrijven heeft Dura Vermeer zelfs de afspraak in principe geen personeel bij elkaar weg te kapen, zegt recruiter Sajovec. „De bedrijven waar we het nauwst mee samenwerken, daar willen we een goede relatie mee houden.” Ze wil niet zeggen welke bedrijven dat zijn.

Heirsch was in 2019 de eerste vrouwelijke uitvoerder in ‘de railinfra’ en is nog steeds een van de weinigen.

In plaats van personeel bij elkaar weg te kapen trekt Dura Vermeer liever meer starters de sector in, door zichtbaar te zijn op mbo’s, hbo’s en universiteiten. Sajovec: „We staan er op bedrijvendagen, promoten onszelf in studiebladen en zorgen dat hier stagiairs, werkstudenten en afstudeerstudenten naartoe komen.”

Heirsch hoopt dat meer vrouwen de branche weten te vinden. Zij was in 2019 de eerste vrouwelijke uitvoerder in ‘de railinfra’ en is nog steeds een van de weinigen. Misschien dat het vele werk in avond, nacht en weekend „voor sommige dames een drempel is”, zegt ze. Zelf vindt ze het „helemaal niet erg”. Ze krijgt er veel vakantiedagen voor terug: 48 per jaar. „En we hebben een hoop lol met elkaar. Dan hou je het ook vol.”