Column | Woorden, woorden, woorden

Mild levensmoe bekeek ik afgelopen week Ruttes verhoor bij de gasenquête, benieuwd hoe hij de commissie ervan zou proberen te overtuigen dat hij gewoon die vlotte coördinator van Den Haag BV is en niet een van de, ik zeg maar wat, eindverantwoordelijken van het hele gaswinningsschandaal.

Wat meteen opviel was dat Rutte het woord „herinneren” uit zijn vocabulaire had geschrapt. Hij moest natuurlijk ook wel, sinds de Nacht van Rutte kan hij niet meer over herinneringen, of ze nou actief zijn of niet, spreken zonder op hoongelach of ongeloof te stuiten en dus had hij het afgelopen week opeens over „reconstrueren”. Zo „reconstrueerde” Rutte de dingen soms anders dan een verhoorder deed en was soms iets al zo lang geleden gebeurd, dat hij het niet meer goed kon „reconstrueren”.

„Reconstrueren” en „herinneren” zijn natuurlijk geen synoniemen, maar bij Rutte leken ze ineens in elkaars verlengde te liggen. Zeggen dat je iets „reconstrueert” in plaats van je „herinnert” is bovendien niet alleen slim maar ook sluw. „Reconstrueren” klinkt als het weer opbouwen van wat in puin lag, het heeft een constructieve, coöperatieve en dus positieve connotatie. Daarnaast plaatst de reconstrueerder zich op de stoel van de buitenstaander. Bij het reconstrueren van een misdrijf (waarvan zeker sprake is als je kijkt naar hoe de Groningers door de afgelopen kabinetten zijn behandeld) zijn het immers nooit de daders die dat doen, maar degenen die er niet bij waren toen de strafbare feiten werden gepleegd. De personen die geen schuld hebben aan het gebeurde.

Aan het einde van de middag ging ik wat drinken met enkele vrienden die Ruttes verhoor ook hadden bekeken. Mijn beste vriend zei dat hij niet meer kon reconstrueren of hij eigenlijk wel zijn portemonnee bij zich had. Een paar rondes verder kon niemand meer reconstrueren hoeveel drank ze achterover hadden geslagen.

Ach, woorden, zinnen, formuleringen, ze lijken allemaal zo makkelijk vervangbaar. ‘Oorlog’ door ‘speciale militaire operatie’. Of ‘ik weet alles heus nog wel maar de waarheid komt mij gewoon slecht uit dus ik doe alsof mijn neus bloedt’ door ‘geen actieve herinnering’. Het is slechts een kwestie van tijd voor ‘reconstrueren’ ook niet meer door Rutte ingezet kan worden zonder meteen alle alarmbellen bij de toehoorders te laten afgaan.

En zo nemen de frases toe en de betekenissen af.

En zo komt dankzij Rutte niet alleen het vertrouwen in de politiek, maar ook dat in de taal steeds verder op losse schroeven te staan.