‘Als hier vandaag een oorlog uitbreekt, moet het Belgische leger al na een paar uur met stenen gaan gooien omdat we geen munitie meer hebben.” Dat zei de Belgische generaal b.d. Marc Thys begin deze maand.
Hij voegde eraan toe dat iedereen moet beseffen dat Rusland is overgeschakeld op een oorlogseconomie, dat het 6 procent van het bbp in defensie pompt en dat president Poetin NAVO-landen blijft bedreigen. Ter vergelijking: Nederland spendeert komend jaar 1,95 procent aan defensie. Deze week nog voorspelde Poetin „problemen met Finland” omdat de NAVO Finland naar binnen heeft „gesleept”. Militaire bronnen melden een Russische troepenopbouw langs de grens met Finland. Volgens generaal Thys heeft de NAVO drie jaar om zich op een Russische aanval voor te bereiden.
Je kunt denken, och, een Belgische generaal. Van een leger dat is uitgemergeld door bezuinigingen. Als er oorlog komt, gaat België Europa niet redden. Maar kijk uit. Thys is niet de enige die ineens oorlog in Europa te berde brengt.
Ook elders slaan beroepsmilitairen en politici alarm over de lamentabele staat van paraatheid. Zo riep de Poolse onderminister Jacek Siewiera Europese landen op om een groot leger op de been te brengen langs de grens met Rusland. Hij kreeg een rapport voorgelegd van de Duitse denktank DGAP, waarin stond dat er over zes à tien jaar een Russische aanval op Europa kan komen. Siewiera vond de analyse goed, maar het tijdsbestek te „optimistisch”; Amerikaanse scenario’s, zei hij, stellen dat de NAVO drie jaar nodig heeft om een geloofwaardige afschrikking voor een Russische aanval te kunnen opbouwen of een aanval af te weren.
‘De NAVO moet serieus rekening houden met een Russische aanval’
Vorige week voegde de Duitse generaal Carsten Breuer zich bij dit koor. Duitsland „moet wennen” aan het idee dat het misschien een defensieve oorlog tegen Rusland moet voeren, zei hij. Ook de Belgische stafchef, Michel Hofman, waarschuwde tijdens een bezoek aan Belgische militairen in Roemenië dat Europa zich „dringend moet voorbereiden om zich te verdedigen in een oorlog tegen Rusland”.
Ten slotte was daar de Duitse minister van Defensie, Boris Pistorius, die voorspelde dat de Amerikaanse troepenreductie in Europa doorgaat – wie er ook president wordt komend jaar. De VS focussen op Azië, dus „wij Europeanen moeten harder trekken aan de veiligheid op het continent”. Hij gaf Europese legers, industrie en maatschappij „vijf tot acht jaar om op stoom te komen”.
Angstzaaierij? Helaas niet – eerder realisme. President Poetin heeft zich verkeken op de oorlog in Oekraïne. Hij wilde het land in een paar dagen onder de voet lopen en het bij zijn nieuwe Russische Rijk voegen. Nu, bijna twee jaar en zo’n 315.000 gesneuvelde en gewonde Russische soldaten verder, heeft hij zich in Donbas en de Krim ingegraven.
Een van ’s werelds grootste wapenleveranciers, Noord-Korea, bevoorraadt hem. Maar Oekraïne zit ook klem, doordat het niet genoeg wapens en geld van het Westen krijgt. Nu Poetin dit doorheeft, is zijn verhaal radicaal gewijzigd. Eerst voerde hij een „speciale militaire operatie” in Oekraïne uit. Nu oreert hij – tevreden grijns, champagneflûte in de hand – over een „eindeloze oorlog”, niet tegen Oekraïne maar tegen het Westen.
Het typische aan Poetin is dat hij de geschiedenis doorlopend vervalst maar helder is over zijn plannen. Hij bedreigde Georgië, de Krim, Donbas, Belarus, heel Oekraïne. Steeds dachten Europeanen: ach, dat doet hij toch niet. Maar Poetin ging in alle gevallen tot actie over. Nu zegt hij dat Moldavië en Baltische landen bij Rusland horen. En Polen, deels. Ivan Krastev, de Bulgaarse Rusland-kenner, zei laatst: „Als Poetin over de toekomst praat, kunnen we hem maar beter geloven.”
Langzaam krijgen militaire en politieke bestuurders in Europa dit door. Ze willen dat Europa strategieën bedenkt. En zich voorbereidt. Want zoals de Russische revolutionair Leon Trotski (mogelijk) heeft gezegd, voordat hij in 1940 in ballingschap werd vermoord: „Jij hebt misschien geen interesse in oorlog, oorlog heeft wel interesse in jou.”
