Canadese conservatieven kiezen vurige populist als wapen tegen Trudeau

In februari baarde de Canadese parlementariër Pierre Poilievre opzien door te poseren met truckers van het zogenoemde ‘Vrijheidskonvooi’ tijdens een wekenlange blokkade van de hoofdstad Ottawa, uit verzet tegen een vaccinatieplicht voor vrachtwagenchauffeurs. Het protest tegen de regering van premier Justin Trudeau trok wereldwijd belangstelling. Critici vonden het ongepast dat een parlementslid zijn steun betuigde aan illegale acties die de stad wekenlang lamlegden en waar de Canadese autoriteiten nauwelijks greep op kregen.

Dit weekend werd Poilievre (43) gekroond tot leider van de Canadese oppositie. Leden van de Conservatieve Partij, de traditionele tegenhanger van Trudeau’s Liberalen, kozen de gedreven libertair met zijn krachtige boodschap van persoonlijke vrijheid met overweldigende meerderheid tot hun nieuwe aanvoerder. Poilievre kreeg ruim 68 procent van de stemmen van partijleden, na een maandenlange campagne waarbij hij meer dan driehonderdduizend nieuwe leden naar de partij trok.

Lees ook: Canadezen geven Trudeau niet zomaar een coronabonus

Met dat mandaat wil Poilievre de strijd aanbinden met Trudeau, die sinds 2015 aan de macht is, maar bij verkiezingen in 2019 en 2021 bleef steken op kabinetten met een parlementaire minderheid. De volgende verkiezingen worden uiterlijk in 2025 gehouden. Poilievre, een voormalig minister in het kabinet van de conservatieve premier Stephen Harper (Trudeau’s voorganger) hoopt met vurig populistisch conservatisme de in zijn woorden „oude, vermoeide” regering van Trudeau weg te sturen.

Als jonge, dynamische politicus die bekend staat als een vechtlustige parlementariër – in het tijdperk-Harper maakte hij naam als attack dog in het Canadese Lagerhuis – belooft Poilievre een geduchte tegenstander te worden van Trudeau. Mogelijk maakt de schrandere conservatief, een sterke communicator die volle zalen trok bij zijn campagne voor het partijleiderschap, meer kans om de premier te verslaan dan zijn directe voorgangers, de minder charismatische Erin O’Toole en Andrew Scheer. Zeker als Trudeau zichzelf verkiesbaar stelt voor een vierde termijn, kan vermoeidheid met zijn premierschap de Conservatieven in de kaart spelen.

Liberale inflatie

Poilievre, na Trudeau een van de meest gevolgde Canadese politici op sociale media, heeft de zorgen over de kosten van het levensonderhoud tot speerpunt van zijn campagne gemaakt. Hij spreekt van „de Liberale inflatie” en gebruikt de hashtag #JustinFlation, omdat hij de inflatie wijt aan de uitgaven van de regering-Trudeau tijdens de coronapandemie. „Ik stel me beschikbaar als premier om u de controle over uw leven terug te geven”, zei hij in een campagnevideo, „door van Canada het meest vrije land op aarde te maken.”

De Conservatieven slaan met Poilievre een meer populistisch-conservatieve weg in. Deze spreekt de leden van de partij in toenemende mate aan, maar of dat ook geldt voor het gehele Canadese electoraat zal nog moeten blijken.

Poilievre wordt, behalve om zijn steun voor de truckers, bekritiseerd om standpunten die worden gezien als buiten de mainstream. Zo heeft hij toegezegd als premier de onafhankelijke gouverneur van de centrale bank te ontslaan, omdat die niet genoeg zou doen om inflatie te bestrijden. Ook vindt hij dat bitcoins ingezet kunnen worden in de strijd tegen inflatie.

Canadezen hebben geen behoefte aan een regering die op hen neerkijkt

Pierre Poilievre oppositieleider

Conservatieven smullen van Poilievres heldere rechtse standpunten, en lijken erop te vertrouwen dat hij bij algemene verkiezingen zijn toon niet zal matigen. Zijn belangrijkste tegenkandidaat bij de strijd om het partijleiderschap, de traditionele conservatief Jean Charest, een voormalige premier van de overwegend Franstalige provincie Quebec, stond juist een centristische koers voor. Maar ondanks diens goede scores als kandidaat voor het Canadese premierschap in opiniepeilingen, maakte hij geen kans onder partijleden: hij bleef steken op ruim 16 procent. Volgens Charest had Poilievre zich met zijn steun voor de truckersblokkade „gediskwalificeerd” als kandidaat-premier.

Wokisme

Nu is het aan Poilievre om de Canadezen buiten zijn partij warm te krijgen voor zijn populisme. Tot nog toe heeft de Canadese politiek meer dan die van buurland de Verenigde Staten extreme polarisatie weten te vermijden – al roept Trudeau’s vermeende wokisme en elitaire imago bij delen van de bevolking grote weerstand op. Vooral in westelijk Canada leeft een felle afkeer van zijn regering, die wordt beschouwd als nadelig voor de belangen van dat deel van het land, bijvoorbeeld als het gaat om de energiesector.

Poilievre wil juist die sector ruim baan geven. Hij dicht Canada een grotere rol toe bij energievoorziening, onder meer aan Europa als vervanger van Russische leveranties. Trudeau is uit klimaatoverwegingen terughoudend met het stimuleren van de Canadese energiebranche. Poilievre vindt dat klimaatverandering moet worden aangepakt „met technologie, niet met belastingen”, zoals de door Trudeau ingevoerde carbon tax. Op sociaal gebied is Poilievre juist gematigd: hij is pro-choice en wil immigranten meer kans geven om in hun vakgebied te kunnen werken.

Lees ook: Truckersprotest legt Canadese breuklijnen bloot

Poilievres familieachtergrond kan mogelijk helpen om zijn agressieve imago te verzachten: hij groeide op in de westelijke stad Calgary, waar hij werd geboren als kind van een zestienjarige moeder, en is geadopteerd door een echtpaar leraren in de provincie Saskatchewan. Zijn vrouw Anaida immigreerde als kind met haar ouders vanuit Venezuela; het paar heeft twee jonge kinderen.

Poilievre, een carrièrepoliticus die sinds zijn 25ste een kiesdistrict bij Ottawa vertegenwoordigt, werpt zichzelf op als een anti-elitaire buitenstaander en kampioen van hardwerkende Canadezen. „Er zijn mensen in dit land die het hoofd maar net boven water kunnen houden”, zei hij zaterdagavond na zijn zege. „Zij hebben geen behoefte aan een regering die hen uitjouwt en op hen neerkijkt. Ze hebben een premier nodig die hen weer hoop geeft, en ik zal die premier zijn.”