Bubblegumpop en zelftherapie: de vele registers van zangeres Rina Sawayama

Ze is een beetje een laatbloeier. Met 32 jaar is Rina Sawayama weliswaar nog jong, maar als het om doorbreken in de popmuziek gaat is ze niet de jongste. Actief is ze enorm: een wereldtour, festivalshows van Coachella tot Primavera tot Roskilde, een duet met Elton John, uitblinker op de veelgeprezen coversplaat van Metallica, samenwerkingen met Lady Gaga en Charli XCX, en volgend jaar is ze te zien in haar eerste acteerklus, en dan maar meteen een rol naast Keanu Reeves in John Wick 4.

Veel tijd is er niet om daar allemaal bij stil te staan. Sawayama tourt in Japan en mailt vanuit daar korte antwoorden op vragen. Ze speelde in haar geboorteland voor het eerst concerten en kwam meteen in het nieuws toen ze (zelf verklaard panseksueel) vanaf het podium van het Sonic Festival in Osaka een lans brak voor het legaliseren van het homohuwelijk, een kwestie die ze erg belangrijk vindt. „Ik ben hier voor het eerst weer sinds 2019, eindelijk zie ik mijn familie weer. En ik kom er meteen achter hoe bekend ik hier ben geworden sinds mijn debuut. Het is echt surrealistisch in Japan te worden herkend en om handtekeningen te worden gevraagd.”

‘This Hell’:

Sawayama begon op haar 27ste fulltime met muziek, na een jarenlange zoektocht naar háár geluid. Uiteindelijk bleek op haar debuut Sawayama dat dat geluid van alles tegelijk kan zijn. Bubblegumpop, bombastische diva-uithalen, elastieken electronica, heavy nu-metal gitaren, zoete r&b: een wilde, constant vermakelijke mix van vooral stijlen die niet zo heel erg hip meer zijn. Dat album was slecht getimed – april 2020 – maar viel genoeg op om op vele eindejaarslijsten te eindigen. Op haar nieuwe album Hold the Girl maakt ze gebruik van genres die ze op haar vorige album nog niet had gebruikt. „Ik luisterde tijdens het maken veel naar Shania Twain, Dolly Parton en Kacey Musgraves,” zegt ze. „Maar er zit ook indie pop in, en je kunt ook elementen van UK dance terughoren. Het is echt een allegaartje!”

In het wat donkere ‘Imagining’ hoor je inderdaad synths over dikke beats zoemen. Maar in ‘Send My Love To John’ (over een vriend van haar wiens relatie met zijn moeder stukliep én herstelde nadat hij uit de kast kwam) hoor je de veelzijdige zangstem van Sawayama, met niet veel meer dan een akoestische gitaar. ‘Hurricanes’ schurkt aan tegen poppunk, maar in de meeste andere nummers overheerst de vette, volle glitterpop waar ze zo goed raad mee weet.

Met haar moeder op één kamer

Sawayama, geboren in de Japanse stad Niigata, verhuisde op haar vijfde naar Londen voor het werk van haar vader, die werkte bij Japan Airlines. Tijdelijk, was het idee, maar haar ouders gingen uit elkaar en zij bleef met haar moeder in Engeland. Een land waar ze de taal niet spraken, geen vast inkomen hadden en weinig hadden om op terug te vallen. Ze moest een slaapkamer met haar moeder delen tot ze vijftien was, ver in haar puberteit. Het verzuurde de relatie met haar moeder en die bleef lang slecht.

Als tiener worstelde ze met haar Aziatische identiteit. Ze wilde graag Brits zijn, en haar moeder stond voor het Japan dat ze achter zich wilde laten. Sawayama schaamde zich voor haar, als ze iets verkeerd uitsprak bijvoorbeeld. Om hieraan te ontsnappen gaf ze zich over aan de popmuziek, waarin ze gelijkgestemden vond met wie ze uitging, terwijl haar moeder alles wat ze deed nauwlettend in de gaten hield – tot het stiekem rondneuzen in haar sociale media aan toe.

Ook op de universiteit van Cambridge, waar ze politicologie, psychologie én sociologie studeerde en met een diploma voor dat eerste vertrok, vond ze in eerste instantie haar plek niet. „Ik wist helemaal niet wat voor cultuur daar heerste voor ik er heenging. Ik leerde erg snel hoe de geprivilegieerde, hogere klasse werkt in elk geval. Maar ik paste daar totaal niet tussen.” Voordat ze in het laatste studiejaar een groep „amazing queer people” vond bij wie ze zich prettig en veilig voelde, raakte ze depressief. De relatie met haar moeder verslechterde zo erg dat die haar het huis uitgooide.

Die relatie is inmiddels verbeterd. Haar moeder woont sinds enkele jaren weer in Japan, de afstand doet hen goed. Dat hoor je op haar nieuwe album in het nummer ‘Catch Me In The Air’, vol liefdevolle boodschappen aan haar moeder: ‘I was afraid, but you put the wings on me’, ‘look at us now, high above the clouds, I hope that you’re proud’, ‘mama, look at me now, I’m flying’. „We botsten zo vaak. Ik realiseer me nu dat ze echt enorm haar best voor ons deed, dat kon ik toen niet zien. Maar ik ben er erg trots op dat onze band nu veel beter is, daar gaat dat nummer over.”

Dichter bij huis

Dit album is dichter bij huis gemaakt dan haar debuut, vertelt ze, en staat ook dichter bij haar persoonlijkheid. „Dit is gemaakt tijdens de coronacrisis, van 2020 tot eind 2021. Gewoon in de studio in Wandsworth [Londen, red.].” Het resultaat is dat haar songs veel introspectiever zijn geworden, meer zelftherapie dan een wild feest – of op z’n minst een combinatie daarvan. „Het was zwaar, er kwamen moeilijke emoties naar boven bij het maken van dit album. In z’n geheel gaat het over het hervinden van het kind in je, en dat ook vasthouden: Hold the Girl. Dat heb ik tijdens therapie geleerd. Ik probeer zo in het reine te komen met mijn verleden.”

Dat ze wat ouder is dan de gemiddelde startende popster is een voordeel, vindt ze. „Ik heb meer meegemaakt dan anderen, en ik heb het gevoel dat ik heel goed weet wat mijn eigen grenzen zijn en wat ik precies wil bereiken. Ik heb niet het gevoel dat ik mezelf ergens tegen mijn zin toe moet brengen.”

Een groot verschil tussen deze en haar vorige album is het gebrek aan metalgitaren – ook al zit er in ‘This Hell’ een scherpe gitaarsolo en is de tekst ‘God hates us? Alright then, buckle up, at dawn we’re riding’ behoorlijk metal. „Het was geen bewuste keuze, ik heb gewoon weer een andere route gekozen als het om sound gaat. Er zit trouwens in ‘Your Age’ wel een heel erg boos moment, dat is misschien wel het meest heavy dat ik ooit gemaakt heb!”

Is dit dan de definitieve Rina Sawayama-sound? „Nee, die blijft in beweging, ik heb geen idee hoe het volgende album gaat klinken, dat maakt het zo leuk.”