Beschaafd maar fel zeggen certificaathouders tegen Triodos: zo kan het niet langer

‘Natuurlijk teleurstellend, maar niet verrast”, reageert Alexander Rinnooy Kan vanaf het podium in het Figi-theater in Zeist. In de zaal op deze woensdagmorgen zitten 269 certificaathouders van duurzame bank Triodos. Digitaal luisteren nog eens 488 mensen mee naar zijn verzuchting.

Een grote meerderheid van die aanwezige certificaathouders, grotendeels uit Nederland, maar ook uit Spanje, België, Verenigd Koninkrijk en Duitsland, heeft zojuist Rinnooy Kan teleurgesteld. Die meerderheid stemde namelijk tegen alle voorstellen van de stichting waar Rinnooy Kan voorzitter van is: Stichting Administratiekantoor Aandelen Triodos Bank (SAAT). Dat is de beschermingsstichting van de bank, opgericht om de bank in staat te stellen haar duurzame missie uit te voeren, door deze onder meer te beschermen tegen vijandige overnames. De bank is daarin niet uniek; onder meer AkzoNobel en KPN kennen dergelijke stichtingen.

De voorstellen die deze woensdag voor lagen, waren bedoeld om de certificaathouders meer rechten te geven. Bijvoorbeeld om een vergadering van certifcaathouders bijeen te roepen of een punt daar op de agenda te krijgen. De tegenstemmende meerderheid heeft de vergadering van de SAAT echter aangegrepen om een hard signaal af te geven aan het bestuur van Triodos én aan de feitelijke enige aandeelhouder van de bank, de SAAT. Dat signaal gaat niet over stemrecht, maar heeft alles te maken met de hard gedaalde financiële waarde van de Triodos-certificaten.

Wie de boosheid van een aantal aanwezigen in de zaal wil begrijpen – door de meesten geuit in keurige bewoordingen – moet de bijzondere constructie van Triodos begrijpen. De duurzame bank is niet beursgenoteerd, maar heeft door de directe verkoop van certificaten sinds de oprichting in 1980 43.000 beleggers bereid gevonden om in totaal 1,2 miljard euro aan kapitaal te verstrekken. Daarmee ondersteunen zij de uitvoering van de missie van de bank: investeren in bedrijven en projecten met een „positieve impact voor mens, samenleving en milieu”.

In ruil kregen die certificaathouders dividend en konden zij jarenlang hun certificaat tegen ongeveer hun kostprijs of zelfs hoger verkopen bij een loket van de bank zelf. De bank diende daarbij als koppelaar tussen kopers en verkopers, maar gebruikte ook een deel van het eigen kapitaal om de handel te faciliteren als er te weinig kopers waren.

Aan het begin van de coronacrisis liep dat verkooploket van Triodos echter helemaal vast. Te veel certificaathouders wilden volgens de bank tegelijk hun belegging te gelde maken, terwijl er onvoldoende kopers waren. Omdat Triodos van de toezichthouder maar een beperkt percentage van het eigen kapitaal mocht inzetten voor de aankoop van certificaten, was de bank genoodzaakt het loket te sluiten.

Een aanwezige vergelijkt de „surrealistische vertoning” rond Triodos met de oorlog in Oekraïne

Grote financiële problemen

Die sluiting was tot wanhoop van sommige certificaathouders alleen niet van korte duur. Uiteindelijk konden certificaathouders drie jaar lang hun investering niet verkopen. Voor bijvoorbeeld erfgenamen, die wel erfbelasting moesten afrekenen maar dat niet konden betalen door certificaten van de hand te doen, of mensen die na hun pensionering hadden willen leven van hun Triodos-belegging, leverde dat in sommige gevallen grote financiële problemen op.

Triodos hoopte met de heropening van de handel afgelopen zomer via een extern loket, alternatieve beurs Captin, die certificaathouders te helpen. Die heropening heeft de teleurstelling alleen nog maar vergroot. Verkopers krijgen momenteel niet meer dan 25 euro per certificaat. Enkele jaren geleden, voor het helemaal misging met de certificatenhandel, kregen zij daar op het hoogtepunt 84 euro voor.

In de zaal in Zeist waren verschillende groepen aanwezig die zich niet neerleggen bij de ontwaarding van hun belegging. Jan Janssen nam het woord namens zijn claimgroep Triodos Tragedie. Hij vergelijkt – onder boegeroep – de „surrealistische vertoning” rond Triodos met de oorlog in Oekraïne. Als de bommen om je oren vliegen, zit je ook niet te wachten op democratische verkiezing. Zijn punt: zijn leden, velen met financiële problemen, zitten niet te wachten op agenderingsrecht. Zij willen financiële genoegdoening, desnoods via de rechter.

Rinnooy Kan zegt in zijn reactie „het met de zaal eens te zijn dat de metafoor onsmakelijk is”, maar hij onderschrijft de precaire situatie van sommige certificaathouders. „Die is buitengewoon vervelend.” Een Belgische advocaat die namens 350 Belgische families spreekt en een rechtszaak aan het voorbereiden is, zegt dat zijn cliënten met lede ogen aanzien dat de bank „afglijdt naar een gewone commerciële bank”.

SAAT doet er volgens Rinnooy Kan echter alles aan „in haar macht” om de certificaathouders te helpen. Het oud-bestuurslid van ING, oud-senator van D66 en voormalig voorzitter van werkgeversvereniging VNO-NCW, is sinds begin vorig jaar voorzitter van de SAAT. Sinds zijn aantreden heeft hij naar eigen zeggen „heel hard gewerkt” aan het verbeteren van de positie van de certificaathouders. Een jaar geleden kregen de certificaathouders hun eigen stem op de aandeelhoudersvergadering van de bank. Tot dan toe was SAAT als enige aandeelhouder de enige partij geweest met een stem op die vergadering. De voorstellen die deze woensdagochtend werden afgewezen, hadden het aantrekkelijker moeten maken voor grotere beleggers om Triodos-certificaten te kopen – met mogelijk een hogere koers tot gevolg.

Strategische stem

Dat de voorstellen worden afgewezen, komt voor een belangrijk deel door de Stichting Certificaathouders Triodos Bank (SCTB). Deze belangengroep, die als gevolmachtigde namens zevenhonderd certificaathouders 320.000 stemmen uitbracht (bijna een derde van het totaal aantal stemmen dat aanwezig was op de vergadering), deelde in de foyer van de theaterzaal in Zeist flyers uit waarin zij uitlegde waarom zij „strategisch” tegenstemt. „Wij missen zowel bij SAAT als bij Triodos urgentie”, legt bestuurslid Hugo Hurts uit tegenover de zaal als hij als allereerste het woord krijgt. „Wij missen een samenhangend pakket van maatregelen en hervormingen, waarmee integraal recht wordt gedaan aan de belangen van de certificaathouders die al zo lang zijn genegeerd door de bank en door SAAT.”

SCTB wil een „betekenisvolle” financiële tegemoetkoming – geen volledige vergoeding van de schade, aangezien de stichting erkent dat dat de bank omver zou trekken. Ook wil de stichting een flink dividend en omvorming van de certificaten tot gewone aandelen, die zouden verhandeld moeten worden op een openbare beurs waar veel meer partijen op actief zijn. De SCTB was inhoudelijk niet tegen de voorstellen van de SAAT deze woensdag, maar „als we onze stem niet duidelijk laten horen, wordt er nooit doorgepakt”, aldus Hurts.

De claimclubs zijn niet de enige die het woord nemen. Verschillende sprekers hekelen de houdingen van de claimclubs en de SCTB. Lisette Schuitemaker uit Amsterdam – die speciaal naast microfoon 1 is gaan zitten om het woord te kunnen nemen – ziet met lede ogen aan dat sommige certificaathouders, maar ook SAAT en Triodos zelf, zich meer op „waarde” lijken te concentreren. „Terwijl, dit is een waardengedreven bank. Triodos is nu precies opgericht om het anders te doen, om een ander mensbeeld, een ander beeld van zaken doen en financieren in de wereld te zetten en te houden.” Om die reden stemt ze wel tegen de voorstellen van de SAAT – zij vindt dat grotere aandeelhouders niet te veel macht moeten kunnen krijgen.

Op het einde van de vergadering krijgt Jeroen Rijpkema, de huidige bestuursvoorzitter van Triodos, ook nog het woord. Hij mag als enige spreker naast Rinnooy Kan het podium betreden. Hij biedt nogmaals zijn excuses aan over het probleem van de vastgelopen certificaathandel. „Maar de oplossing is maar beperkt beïnvloedbaar door de bank.” Triodos voert momenteel een evaluatie uit van het Captin-platform. Voor de rest kan de bank om de koers te beïnvloeden volgens hem alleen maar zijn best doen om goed te presteren. Omdat de jaarcijfers over twee weken gepubliceerd worden, mag hij daar nu niks over zeggen – al is de kans groot dat die prestaties heel goed zijn, gezien de hoge winsten van de andere Nederlandse banken.

Rijpkema hoopt dat de certificaathouders in de toekomst weer „gezamenlijk om de bank gaan staan” en roept de verschillende claimclubs op om niet in te zetten op rechtszaken om volledige financiële genoegdoening te krijgen – zoals in Spanje verschillende certificaathouders al wel succesvol hebben gedaan. Die vergoedingen moeten dan namelijk uit het kapitaal van de bank komen, en dat gaat ten kosten van de andere certificaathouders. „Er is geen extra pot met geld. Er zijn geen quick fixes.”

Aan het eind krijgt Rinnooy Kan de vraag uit de zaal: wat nu? „We gaan ons nu voorbereiden op de volgende, reguliere SAAT-vergadering. Die is al in april. En op de algemene aandeelhoudersvergadering van Triodos, die een maand later is.”

De verschillende clubs hebben al aangekondigd zich ook dan weer te laten horen.

Delen Mail de redactie