‘Anatomy of a Fall’: ontleding van een huwelijk in verval

Keiharde muziek verstoort bruut het interview van succesvol schrijfster Sandra. Het komt van een bovengelegen verdieping. Haar man Samuel, een mislukt romancier, is hun chalet nabij Grenoble aan het renoveren, waarbij de steeldrums van 50 Cents nummer ‘P.I.M.P.’ door de ruimte schallen, op repeat. Stoom afblazen of echtgenote treiteren? Sandra rest niets dan het interview afblazen. Als hun slechtziende zoon Daniel thuiskomt van een rondje met zijn geleidehond Snoop – hij speelt een opmerkelijke rol in de film – vindt hij het dode lichaam van zijn vader in de sneeuw.

Anatomy of a Fall (Anatomie d’une chute) gaat ogenschijnlijk om de vraag wat er is gebeurd: is Samuel geduwd, gevallen of gesprongen? Een groot deel van de film speelt zich af in de rechtbank; regisseur Justine Triet verwijst met de titel van haar Gouden Palm-winnende film naar de rechtbankklassieker Anatomy of a Murder (Otto Preminger, 1959).

Maar het gelaagde en zeer geslaagde Anatomy of a Fall draait om veel meer dan de vraag of Sandra schuldig of onschuldig is. Het is niet de anatomie van een val, eerder de anatomie van een huwelijk in verval. Daarnaast is het een autopsie van een complex personage, de Duitse romanschrijver Sandra, geweldig gespeeld door Sandra Hüller. Is ze sympathiek of manipulatief? Soms lijkt ze kil, even koud als de sneeuw rond het chalet, dan weer is ze warm, zoals in de interactie met haar elfjarige zoon. Hoewel Samuel en Sandra daar afspraken over hadden, maakt de gehaaide openbaar aanklager een nummertje van haar biseksualiteit en ontrouw. Ze lijkt bovendien een rol te spelen, maar vooral omdat een rechtszaak een performance is die draait om perceptie, om de vraag wiens verhaal het meest geloofwaardig en overtuigend is.

https://www.youtube.com/watch?v=c4Ewp2Ihv7I Lees ook een interview met regisseur Justine Triet: ‘Het zal me een zorg zijn dat mijn vrouwen onsympathiek zijn’

Triet, die het subtiele scenario schreef met haar eveneens filmende echtgenoot Arthur Harari (Onoda), houdt alles open en ambigu, zowel wat betreft de schuldvraag als de psychologie van de vermeende dader. Het is aan de toeschouwer zich een oordeel te vormen: Anatomy of a Fall leidt na het verlaten van de bioscoopzaal ongetwijfeld tot verhitte discussies (zoals binnen de NRC-filmredactie).

Die ambiguïteit en openheid bereikt Triet op gewiekst filmische wijze. Net als de chalet die qua verbouwing nog niet helemaal klaar is, laat Triet cruciale informatie achterwege, waardoor de puzzel nooit helemaal af zal zijn. Zo bevat de film een sleutelscène van een uit de hand lopende echtelijke ruzie die ontaardt in een handgemeen. Die ruzie vol wederzijdse verwijten blijkt door Samuel te zijn opgenomen en fungeert als bewijsmateriaal. Een groot deel van hun woordenstrijd zien we als flashback, behalve het handgemeen zelf. Wat er dus precies gebeurd is blijft daardoor gissen: sloeg Sandra haar man of was het andersom?

Ook zoontje Daniel blijkt niet alles te weten over zijn ouders, wat leidt tot toenemende verwarring en een hartverscheurend loyaliteitsconflict. Uiteindelijk bevraagt het uiterst geraffineerd geconstrueerde Anatomy of a Fall het begrip waarheid. Is die überhaupt kenbaar? Iedereen maakt een subjectief verhaal van zijn leven en van zijn relatie of huwelijk dat, net als deze film, altijd een selectieve en bovendien gekleurde constructie is. Anatomy of a Fall laat je dat eens te meer inzien.