Aloude machtspartij MPLA kan door, maar ziet steun afbrokkelen in Angola

De Angolese regeringspartij MPLA, al een halve eeuw aan de macht, heeft ondanks toenemende ontevredenheid onder de bevolking de verkiezingen op het nippertje gewonnen, maar met een afgebrokkelde meerderheid. Angolezen verzetten zich al maanden met stakingen en groeiende steun voor oppositiepartijen tegen een politiek en economisch systeem dat de meeste burgers in armoede houdt en een kleine elite toegang geeft tot kapitaal, kansen en middelen.

MPLA won de woensdag gehouden verkiezingen met 51 procent, dat is tien procentpunt minder dan in 2017 en twintig punten minder dan in 2012. In de hoofdstad Luanda werd de regeringspartij weggevaagd door de oppositiepartij Unita en in het parlement raakte het MPLA zijn tweederde meerderheid kwijt.

Rijk land, corrupt bestuur

Angola, met zijn vruchtbare landbouwgronden en grote reserves aan olie en diamanten, is potentieel een van de rijkste staten van het continent. Maar buitengewoon grote corruptie, weinig ontwikkeling van de landbouwsector en steeds minder werk voor een uitdijende jonge bevolking, hebben het tot een land met een diep ontevreden bevolking gemaakt. Alle macht is geconcentreerd in het presidentiële paleis waar de herkozen president João Lourenço zetelt.

Zestig procent van de bevolking is onder 25 jaar. Die jongeren herinneren zich niet meer hoe het MPLA voor de onafhankelijkheid vocht tegen de Portugezen en na 1975 onder een links, marxistisch bewind tot de beste bondgenoten van de Sovjet-Unie behoorde. Na het einde van de Koude Oorlog ging het land nauwe relaties aan met China; het verkoopt het merendeel van zijn olie aan de Aziatische supermacht.

De MPLA bracht in 2002 vrede na een lange burgeroorlog waarin het rivaal Unita versloeg. Voor jongeren maken dergelijke historische verdiensten op het conto van de regeringspartij geen indruk op hun stemgedrag: zij stemden vooral op Adalberto Costa Junior, de charismatische Unita-leider.

Opvolger van Dos Santos-clan

Lourenço nam op een golf van optimisme in 2017 de macht over van de 38 jaar lang heersende MPLA-leider José Eduardo dos Santos. Rond de familie Dos Santos was een patronagenetwerk gegroeid waarbinnen zijn dochters en zonen staatsbedrijven leidden en zich verrijkten met miljarden dollars. Zijn dochter Isabel is wel de rijkste vrouw van Afrika genoemd. Zo ongeliefd was Dos Santos geworden dat Lourenço zich onmiddellijk distantieerde van zijn voorganger en een anti-corruptiecampagne begon. Dat leverde hem aanvankelijk veel populariteit op, evenals zijn beloften van economische hervormingen, privatiseringsprogramma’s, persvrijheid en bekwaam management.

Maar de strijd van Lourenço tegen corruptie bleek vooral gericht tegen zijn voorganger: nog meer dan voorheen concentreerde hij de macht in het presidentiële paleis met nieuwe patronagenetwerken en trad hard op tegen critici. Met de daling van de olieprijzen door corona raakte de economie in crisis en onder druk van een grimmige sociale situatie lieten bij deze verkiezingen de Angolezen in toenemende hun afkeer blijken van het MPLA. Unita noemde de uitslag vrijdag frauduleus.

Lees ook dit profiel van Isabel dos Santos