Met een van de hoogste boetes die ze ooit uitdeelde wil de Europese Commissie techgigant Apple straffen voor oneerlijke concurrentiepraktijken. Maandag kondigde Eurocommissaris Margrethe Vestager (Mededinging) de sanctie van 1,8 miljard euro aan voor het verhinderen van muziekstreamingdiensten als Spotify om gebruikers te informeren over goedkopere diensten buiten de App Store, de ingebouwde appwinkel van Apple.
Die praktijk leidde er volgens Brussel toe dat Europese consumenten de afgelopen tien jaar „significant hogere prijzen hebben betaald voor muziekstreamingdiensten”. De Commissie verbood Apple maandag om nog langer hindernissen op te werpen voor goedkopere diensten buiten de App Store.
In de praktijk betekende het dat consumenten die bijvoorbeeld een betaald Spotify-abonnement wilden afsluiten, er niet van op de hoogte waren dat dat buiten de door Apple gecontroleerde app op hun iPhone elders op het internet (bijvoorbeeld op de website van Spotify) goedkoper kon. Apple rekent immers een commissie van 30 procent op alle aankopen die binnen de App Store worden gedaan.
Volgens Brussel verhinderde Apple dat consumenten voorgelicht konden worden over dat het buiten de ingebouwde Apple-winkel goedkoper kon. Ook betekende het een voordeel voor de eigen streamingdienst van Apple, Apple Music, die immers niet met de commissie te maken heeft.
Of de boete standhoudt, is nog niet zeker. Apple kondigde direct aan het te zullen aanvechten. In een persbericht haalde het Amerikaanse techbedrijf hard uit naar het „onvermogen” van Brussel om zijn zaak met „geloofwaardig bewijs te onderbouwen”. Ook Spotify kreeg ervan langs, dat volgens Apple ten onrechte zou profiteren van de uitspraak. In het verleden slaagde de Commissie er niet altijd in boetes voor grote techbedrijven voldoende te verdedigen bij het Europese Hof van Justitie. In sommige gevallen vervielen die boetes dan.
Het is de eerste Europese mededingingsboete voor Apple en de op twee na hoogste die ooit door Brussel werd uitgedeeld. Alleen Google kreeg hogere boetes, die in totaal optelden tot circa 8 miljard euro. Het is ook voor het eerst dat de Commissie de boete expliciet hoger heeft gemaakt dan eerder verwacht, voor een ‘afschrikwekkende werking’ voor een megabedrijf als Apple.
Lees ook Apple buigt voor de EU en opent de iPhone voor concurrentie
‘Schade aan miljoenen Europese gebruikers’
De boete, aldus Vestager dinsdag in een persconferentie, „weerspiegelt zowel de financiële macht van Apple als de schade die het gedrag van Apple aan miljoenen Europese gebruikers heeft toegebracht”. De Deense benadrukte dat Apple „al tien jaar lang zijn dominante positie op de markt voor muziekstreamingapps misbruikt. Dit is illegaal en heeft gevolgen gehad voor miljoenen Europese consumenten.”
Brussel begon zijn onderzoek naar Apple in 2020, in reactie op een klacht van Spotify. Het van oorsprong Zweedse streamingbedrijf maakte bezwaar tegen de 30 procent commissie die Apple eiste over elke aankoop binnen zijn App Store. Die extra kosten maakte de concurrentie met Apples eigen streamingsdienst Apple Music haast onmogelijk en zou ook de prijzen voor consumenten opdrijven.
Vooral dat laatste lijkt voor Brussel nu doorslaggevend te zijn. In eerdere grote mededingingszaken tegen techbedrijven als Google of Microsoft ging het steeds om de onmogelijkheid voor andere kleinere bedrijven om een voet tussen de deur te krijgen in een door een monopolist beheerste markt. In deze zaak is dat argument moeilijker te maken: Spotify is al jaren wereldwijd de grootste streamingdienst, ondanks de ‘tegenwerking’ van Apple.
Desondanks is het beleid van Apple volgens Brussel schadelijk geweest, omdat ze ertoe leidden dat consumenten niet, aldus Vestager, „een weloverwogen keuze konden maken”, waarin kosten werden meegewogen. Om die reden is volgens Vestager ook niet van belang dat Spotify nu de grootste streamingdienst is. Dat doet niets af aan de schade die consumenten wel degelijk hebben geleden.
Harde uithaal Apple
Toch haalde Apple in een reactie direct hard uit naar Spotify. „Ironisch genoeg versterkt het besluit van vandaag, in naam van de concurrentie, alleen maar de dominante positie van een succesvol Europees bedrijf dat de leider is op de digitale muziekmarkt ”, aldus Apple. Volgens Apple „negeert” de Commissie met haar zaak „de realiteit van een markt die bloeit, competitief is en snel groeit”.
Het bedrijf heeft twee maanden om een beroepsprocedure te beginnen – iets wat ze dus direct aankondigde. Zo’n zaak kan jaren voortslepen, waardoor pas op de lange termijn duidelijk wordt of de boete standhoudt. En hoewel de boete fors is, valt die alsnog in het niet bij de bedrijfsresultaten van Apple. Vorig jaar maakte het bedrijf 97 miljard dollar winst.
De boete komt op een pikant moment, vlak voor nieuwe vergaande Europese wetgeving van kracht wordt die de marktmacht van techreuzen moet beteugelen. Die regels verplichten onder meer Apple ertoe meer concurrentie toe te laten op haar platforms, bijvoorbeeld door alternatieven toe te staan naast de App Store. Hoewel Apple zich langdurig en luidruchtig tegen de nieuwe regels verzette, maakte het eerder dit jaar bekend het wel te zullen naleven: later deze week zullen gebruikers apps ook buiten de App Store kunnen downloaden. Ook wordt het mogelijk met je iPhone te betalen buiten Apple Pay.
Vestager kondigde maandag aan de geplande wijzigingen „tot in detail” te zullen bekijken en niet te zullen aarzelen een nieuw onderzoek te openen.
