Minister van Economie en Klimaat Robert Habeck (Groenen) was donderdagavond op de terugreis van zijn vakantiebestemming toen ruim honderd woedende boeren de veerboot, waarmee hij van het waddeneiland Hallig Hooge kwam, beletten aan te meren. De menigte bezette de aanlegplaats en de politie kreeg ondanks de inzet van pepperspray geen grip op de situatie. Habecks aanbod om met een aantal vertegenwoordigers aan boord van de veerboot in gesprek te gaan, werd niet geaccepteerd. Uiteindelijk moest het schip rechtsomkeert maken; Habeck kon na middernacht met een andere boot het vasteland bereiken.
Het agressieve protest komt op een onverwacht moment. Juist op donderdag hadden de coalitiepartijen SPD, Groenen en FDP in een nieuw compromis besloten de boeren tegemoet te komen. Volgens een akkoord van half december vervallen bepaalde belastingvoordelen voor de agrarische sector: zo zouden boeren voortaan wél wegenbelasting moeten betalen voor hun trekkers, en zou de belasting op diesel voortaan ook voor boeren gelden. In het nieuwe akkoord van donderdag blijven trekkers en andere landbouwvoertuigen wegenbelastingvrij, en wordt de korting op diesel stapsgewijs afgebouwd in plaats van dat die in één keer vervalt.
Eerste stap
Voor de boeren die in Schlüttsiel in Sleeswijk-Holstein de kade bezetten was dit kennelijk niet genoeg. Ook de landelijke belangenvereniging is niet tevreden met het compromis. „Dit kan alleen maar de eerste stap zijn”, zei de voorzitter van de Deutsche Bauernverband Joachim Rukwied tegenover persagentschap DPA. „Beide voorstellen moeten van tafel. Het gaat om de toekomstbestendigheid van onze branche en om de vraag of binnenlandse levensmiddelenproductie überhaupt nog gewenst is.” Vanaf maandag wil de vereniging een week lang in het hele land demonstreren. Op 15 januari is een grote demonstratie in Berlijn aangekondigd.
Het plan om op subsidies voor boeren te bezuinigen ontstond in december toen de coalitiepartijen opnieuw moesten onderhandelen over de begroting voor 2024. Eerder had de regering-Scholz door een oordeel van het constitutioneel hof de begroting van 2023 moeten herzien – een begrotingstruc die van een coronafonds een klimaatfonds moest maken was onwettig, oordeelde het hof. Omdat de FDP onder minister van Financiën Christian Lindner per se wil vasthouden aan de ‘Schuldenbremse’ (een rem op schulden) en dus zwarte cijfers wil schrijven en de Groenen willen investeren in de energietransitie, moest op veel vlakken worden bezuinigd. De subsidies voor de agrarische sector waren daar deel van.
De aard van het protest tegen Habeck op donderdagavond in Sleewijk-Holstein werd in politiek Berlijn hard veroordeeld. „Beschamend” noemde een woordvoerder van kanselier Olaf Scholz (SPD) de actie. „Een democratische grens is overschreden”, meende minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock (Groenen) op X.
Ook de belangenvereniging Deutsche Bauernverband distantieerde zich vrijdag: „Dit soort blokkades is een no-go”, aldus voorzitter Rukwied. „Bij alle onvrede respecteren we vanzelfsprekend de privésfeer van politici.”
Toeteren
Zo vanzelfsprekend is dat ook in Duitsland niet meer: op een avond in december reden een stuk of dertig trekkers voor bij de minister van Landbouw van de deelstaat Nedersaksen om uitgebreid te toeteren. Minister Miriam Staudte was op dat moment niet thuis, haar tienerkinderen waren er wel.
In Duitsland wordt komende week gerekend op blokkades door trekkers van wegen en snelwegen. De minister van Justitie Herbert Reul (CDU) van Noordrijn-Westfalen waarschuwde de boeren voor harde consequenties voor dergelijke blokkades.
Lees ook Aan de Schuldenbremse lijkt niemand zich de vingers te willen branden
