„Het doet pijn in mijn hart dat we martelaren verliezen”, zegt de 17-jarige Palestijnse Abdo Rakhman. Net als ruim duizend andere Palestijnen en Libanezen is hij naar de uitvaart van de nummer twee van Hamas, Saleh al-Arouri, en zes andere leden in het zuiden van Beiroet gekomen. Bij de Imam Ali-moskee, waar de dienst wordt gehouden en wordt gepreekt, zwaaien tientallen mensen met verschillende vlaggen in het rond, waaronder die van Palestina, Hamas, zijn gewapende tak Al-Qassam Brigade en Islamitische Jihad.
Rakhman woont in de naastgelegen buurt Shatila, een van de voormalige vluchtelingenkampen waar duizenden Palestijnen hun heil zochten na te zijn verdreven uit Palestina na de Nakba (1947-1949) en de Zesdaagse Oorlog (1967). Zijn buurt kent veel mensen die in de verzetsstrijd tegen Israël zijn omgekomen. „Maar de overwinning is nabij” zegt hij, „daar ben ik zeker van”.
Twee Palestijnse vrouwen sluiten zich daarbij aan. „Als moslims geloven we dat we ofwel overwinnen en Palestina bevrijden, of sterven als martelaren en in de hemel eindigen.” Dan snellen ze naar de menigte om mee te bidden voor de processie begint.
Na het gebed en enkele momenten stilte volgt muziek uit enkele luidsprekers die met de menigte meerijden. Deze nasheed, een islamitisch gezang dat vaak verwijst naar bepaalde gebeurtenissen en religieuze teksten, bezingt het martelaarschap. Harde geweerschoten klinken, en de mensenmassa beweegt zich langzaam richting de Palestijnse Martelarenbegraafplaats.
Spiraal van geweld
De moordaanslag van afgelopen dinsdag in Beiroet is de meest recente escalatie in de spiraal van geweld waarin de Libanese militie Hezbollah en Israël zich nu al maandenlang in begeven. Na de Hamas-aanvallen van 7 oktober zijn alle ogen gericht op de gevechten aan de zuidgrens van Libanon die de oorlog in Gaza potentieel kan veranderen in een grootschalig internationaal conflict.
Israël heeft de verantwoordelijkheid voor de aanslag op de Hamas-leden in Beiroet niet officieel opgeëist, maar het kwam allerminst als een verrassing. Arouri wist dat hij hoog op de dodenlijst van de Israël stond, en in de afgelopen maanden herhaalde Israël meerdere malen, meest recent afgelopen woensdag, dat hun buitenlandse inlichtingendienst Mossad overal ter wereld op Hamas-leden zou jagen. Het is bovendien al decennia een publiek geheim dat Hamas-leden zich ophouden in Beiroet, verwelkomd door Hezbollah.
Lees ook Wie Israël aanvalt, weet dat hij het risico op liquidatie loopt
Wat deze moordaanslag in de wijk Dahiye, de zuidelijke sjiitische buitenwijk van Beiroet waar Hezbollah zijn machtsbasis heeft, precies betekent voor het verloop van de oorlog hangt af van hoe Hezbollah besluit te reageren. Hoe volledig buitenspel de Libanese regering hierin staat bleek donderdag opnieuw toen buitenlandminister Abdullah Bou Habib tegen CNN zei: „Het is hun beslissing.”
Hezbollah-leider Nasrallah gaf zowel woensdag als vrijdag, net als in eerdere toespraken, niet veel weg over Hezbollahs volgende stappen. „Natuurlijk zal hij nooit in een publieke speech specifieke operaties aankondigen, net als elk ander leger ter wereld dat niet doet” zegt Amal Saad, universitair docent aan Cardiff University en Hezbollah-expert. „Maar hij heeft duidelijk gemaakt dat de aanslag op Arouri niet ongestraft zal blijven, en blijft er vaag over. Het is allemaal onderdeel van de psychologische oorlogsvoering.”
Gebroken ramen
In Dahiyeh zijn de sporen van de aanslag nog goed te zien. Het gebouw waar de Hamas-delegatie zich had verzameld is zwaar beschadigd, en ook enkele van de appartementen daarnaast hebben nog gebroken ramen. De straat is inmiddels weer geopend voor verkeer. Voetgangers of auto’s stoppen of minderen vaart om een blik te werpen op waar het allemaal gebeurde.
Winkeliers vertellen dat ze op het moment van de aanslag geen drone of vliegtuig hoorden, maar alleen twee of drie ontploffingen. Ook Samar Zaitar en Fatima Haidar waren aan het werk, in een kledingwinkel een straat achter de plaats van de aanslag. „Mensen renden weg, we dachten dat de oorlog echt was begonnen”, zegt Zaitar. „Iemand schoot in de lucht om anderen te waarschuwen dat ze weg moesten gaan.”
Of de moordaanslag op klaarlichte dag in Beiroet nu wel of geen rode lijn was, weinig Libanezen in Dahiye zullen in het openbaar anders doen dan verklaren achter Hezbollah en hun leider Nasrallah te staan. „Het doet ons niets” zegt Hussein Barakat die in een restaurant werkt op zo’n honderd meter van het gebouw. „Er zijn voor ons maar twee wegen: de overwinning of de dood.”
Zijn collega’s komen bij het gesprek staan en zijn het hartgrondig met hem eens. „Kijk om je heen”, zegt Hussein Gassem al Haj, „iedereen gaat door met leven, winkels zijn open. We zijn niet bang.” Er zijn al dertigduizend doden in Palestina, zeggen ze. Iedereen hier heeft wel familieleden en vrienden die door Israël zijn gedood, en wil wraak. Wat ze van hun leider verwachten? „Nasrallah besluit. Wat het ook is, hij heeft altijd gelijk, ook als-ie fout zit, heeft hij gelijk”, zegt Gassem al Haj.
Zaitar is wel degelijk bang, zeker nu ze een gezin heeft. Ze herinnert zich nog hoe Dahiye er na de kortstondige oorlog in 2006 uit zag, toen Israël het zuiden van Libanon binnenviel en ook delen van Beiroet, zoals Dahiye, zwaar had gebombardeerd. „Ik denk helaas dat er geen einde komt aan alle problemen zonder nog een oorlog.”
Grootschalige oorlog
Ondanks dit soort retoriek onder een deel van de Libanezen, en de wetenschap dat Hezbollah een duidelijk statement moet maken als antwoord op de aanslag op Arouri in Beiroet, blijven analisten ervan overtuigd dat Hezbollah niet degene zal zijn die de stap naar een grootschalige oorlog met Israël zal zetten. „Nasrallah is zich heel bewust van het sentiment onder de rest van de Libanezen, en die willen dat gewoon niet”, zegt de in Libanon woonachtige Hezbollah-kenner Nicholas Blanford. „Nasrallah zei maanden geleden al dat als Israël aanslagen zou plegen op Libanees grondgebied, er een antwoord zou komen. Dat zullen ze ook doen, maar het zal nog steeds een reactie zijn die geen oorlog initieert.”
Hezbolla-kenner Saad is het daarmee eens, maar waarschuwt wel: „Als de ‘rules of engagement’ tussen Israël en Hezbollah op deze manier geschonden blijven worden, dan kan het echt uit de hand lopen. En Hezbollah is dan klaar voor een oorlog.”
Lees ook ‘Martelaar’ Arouri was sleutelfiguur in Hamas en schakel met Iran
