Aardbevingsramp kan druk op buitengrens EU verhogen

‘EU slaat alarm over stijgende asielaanvragen uit „veilige” landen’, kopte nieuwszender Euronews op vrijdag 3 februari. Mensen uit landen als India, Bangladesh, Marokko, Egypte en Peru, die in beginsel niet in aanmerking komen voor internationale bescherming, veroorzaakten afgelopen jaar overvolle asielsystemen in Europa, constateerden de Europese ministers van Binnenlandse Zaken op een bijeenkomst in Stockholm.

Een week later, aan de vooravond van de EU-top die ook over migratie zal gaan, zullen de zorgen alleen maar gegroeid zijn. Direct na de verwoestende aardbeving van afgelopen maandag in Turkije en Syrië gingen de gedachten ook in Europa uit naar de duizenden slachtoffers en het bieden van humanitaire hulp. Maar in hun achterhoofden beseffen de Europese regeringsleiders dat een extra ramp aan de buitengrenzen van Europa – naast het geweld in Syrië en Oekraïne – de migratiedruk niet zal verlichten.

Lees ook: Nederland zet zich bij EU-top in voor terugsturen van migranten

Migratie werd door premier Mark Rutte en de Oostenrijkse bondskanselier Karl Nehammer op de agenda gezet van de top, die oorspronkelijk vooral over migratie en economie zou gaan, maar die nu ook zal stilstaan bij de oorlog in Oekraïne en de aardbevingsramp in Turkije en Syrië.

Efficiënter terugsturen

Nederland en Oostenrijk zijn twee van de landen die de hoge aantallen migranten merken aan de druk op hun asielsystemen. De liberaal Rutte en de christen-democraat Nehammer willen, net als andere Europese politici ter rechterzijde, vooral praten over versterking van de buitengrenzen en het efficiënter terugsturen van uitgeprocedeerde asielzoekers naar hun land van herkomst.

De afgelopen weken zwol ook de roep aan om Europese financiering voor grenshekken of -muren. Inmiddels vinden ook de christen-democraten in het Europees Parlement dat Brussel moet meebetalen aan, bijvoorbeeld, een muur op de Bulgaars-Turkse grens.

De liberalen zijn daar minder eenduidig over. De VVD sluit zich aan bij Europese financiering van „hekken en muren”, zegt Tweede Kamerlid Ruben Brekelmans in De Telegraaf. Maar de Fransman Stéphane Séjourné, leider van de liberalen in het Europees Parlement, noemt het bouwen van een muur „een strategie met ‘Trumpistische’ ondertoon”. die sterk lijkt op electoraal opportunisme” en die „in werkelijkheid ook niet effectief” is.

Ik vind het een affront tegen de burgers als je met een oorlog, een aardbeving en inflatie miljarden gaat uitgeven aan totaal zinloze muren

Sophie in ’t Veld Europarlementariër D66

D66-Europarlementariër Sophie in ’t Veld: „Mensen mogen van alles roepen over muren als ze denken dat ze daar kiezers mee trekken, maar het is natuurlijk kolder.” Dat de leider van de christen-democraten in het Europees Parlement, Manfred Weber, zich zo sterk maakt voor een door de EU gefinancierde muur komt volgens In ’t Veld doordat de Europese Volks Partij terrein heeft moeten prijsgeven. „Ik vind het eerlijk gezegd een affront tegen de burgers als je met een oorlog, een aardbeving en inflatie miljarden gaat uitgeven aan totaal zinloze muren die niet meer zijn dan verkiezingscampagne.”

Lees ook: Viktor Orbán is niet de enige in de EU die pleit voor grensmuren. Hoe het migratiedebat is verschoven

In ’t Veld is nauw betrokken bij een poging om in overleg tussen vijf opeenvolgende EU-voorzitters en specialisten uit het EP afspraken te maken over een omvangrijk wetgevingspakket over migratie. „Er zijn geen garanties, maar er is nu een goede kans dat dit lukt.”

Geharmoniseerde opvang

Het pakket omvat zowel afspraken over een centrale registratie van asielzoekers als over een geharmoniseerde opvang in EU landen. Kern van het pakket moet een ‘Europese Spreidingswet’ worden die regelt hoe asielzoekers over landen verdeeld worden en die, als het aan In ’t Veld ligt, niet vrijblijvend zal zijn. Het is de bedoeling dat de besluitvorming is afgerond vóór de Europese verkiezingen volgend voorjaar.

„Het is een proces dat juist rust nodig heeft, een serene omgeving”, zegt ze. Het verdraagt zich slecht met mede door verkiezingen ingegeven migratie-opwinding.

Op de top zullen leiders vermoedelijk steun uitspreken voor het stille wetgevingstraject, maar er ook op toezien dat in de tussentijd werk wordt gemaakt van versterking van de controles aan de buitengrenzen en snellere uitzetting van uitgeprocedeerde asielzoekers.

Lees ook: Ooit hopen de Noura’s uit Syrië vanuit Servië Duitsland te bereiken