De zinkfabriek van Nyrstar in Budel legt de productie voorlopig stil vanwege hoge elektriciteitsprijzen en slechte marktomstandigheden. Dat laat het bedrijf maandagochtend weten in een statement. Volgens Nyrstar is de productie op dit moment „economisch niet verantwoord”.
De fabriek van Nyrstar, een multinational die in handen is van grondstoffenhandelshuis Trafigura, is een van de grootste zinkfabrieken van Europa. Bij de productie van dit materiaal, dat staal tegen corrosie beschermt, is veel stroom nodig: jaarlijks ongeveer net zoveel als de stad Eindhoven verbruikt. Er werken bij de fabriek in het zuidelijkste puntje van Noord-Brabant enkele honderden mensen.
Een derde van de kosten
Al sinds eind 2021 is de situatie voor Nyrstar moeilijk. Elektriciteit maakt van oudsher ongeveer een derde uit van de kosten van de fabriek, legde Nyrstar-directeur Guido Janssen begin 2023 uit aan NRC. Omdat stroomprijzen structureel hoger zijn, is dat de afgelopen jaren veel meer.
Nyrstar produceerde daardoor alleen nog maar flexibel, op momenten dat de stroomprijs laag was. Maar dat kan nu ook niet meer uit, aldus het bedrijf. Dat komt volgens een woordvoerder onder meer door gestegen net- en transportkosten. De ongeveer vijfhonderd werknemers zullen zich nu richten op onderhoudswerkzaamheden. Onduidelijk is hoe lang de productiestop zal duren.
In de verklaring verwijst Nyrstar ook naar wat het ziet als uitblijvende hulp van de overheid. Volgens het bedrijf zijn in meerdere landen van de Europese Unie steunmaatregelen in werking voor de industrie als gevolg van hoge energieprijzen. Het gaat daarbij om de zogenoemde Indirecte Kostencompensatie (IKC), een regeling voor bedrijven die veel stroom gebruiken. In Nederland is deze sinds 2021 niet meer van kracht.
Nyrstar-fabrieken in andere Europese landen als Frankrijk en België draaien nog wel. In verschillende locaties heeft het bedrijf recent geïnvesteerd.
De problemen bij de zinkfabriek in Budel echoën de situatie bij aluminiumproducent Aldel in Delfzijl. Dat bedrijf moest in 2022 definitief de deuren sluiten door de hoge stroomprijzen. Nyrstar legde overigens in 2022 ook al even de productie stil, net als een aantal andere energie-intensieve bedrijven zoals kunstmestproducent Yara.
Over hoe om te gaan met de gestegen energieprijzen in relatie tot de industrie bestaat al tijden een levendig debat. Vanuit de sector klinkt regelmatig de roep om steun vanwege dreigende ‘de-industrialisering’ van Nederland. Tegelijkertijd wijzen anderen, zoals de hoogste ambtenaar van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en onderzoeksbureau CE Delft, erop dat de hoge energieprijzen een nieuwe realiteit zijn. Voor sommige bedrijven kan dit nu eenmaal het einde betekenen.
Transformeren met steun
Nyrstar zelf ziet een belangrijke rol voor zichzelf weggelegd in de toekomst: doordat het bedrijf flexibel kan produceren, kan het toekomstige pieken en dalen in de groenestroomproductie opvangen. Netbeheerder Tennet ziet ook graag dat industriebedrijven deze rol op zich nemen.
Nyrstar, dat draait op groene stroom, wil dan wel graag overheidssteun om te kunnen uitbreiden, zo legde directeur Guido Janssen in 2023 uit. Hij wilde bij flexibele productie zijn jaarlijkse productiedoelen kunnen halen. „Je schroeft soms de productie terug, maar wilt dat later weer inhalen.” Steun voor dit plan van 150 miljoen euro is er tot dusver niet gekomen.
Lees ook Heeft de zinkfabriek in Budel een toekomst in Nederland?
Trafigura, het moederbedrijf vanNyrstar, is een van de bekendste grondstoffenhandelshuizen ter wereld. Het maakte in 2022 een winst van 7 miljard dollar. De zinkactiviteiten waren in dat jaar echter verlieslatend. Van de fabriek in Budel zijn alleen cijfers bekend tot aan de overname door Nyrstar; daarvoor maakte de fabriek jaarlijks gemiddeld enkele miljoenen euro’s winst op een omzet van doorgaans meer dan 100 miljoen euro.
