Zijn vuurwapen van kunststof veroorzaakte een ommekeer in de wapenindustrie

De Oostenrijkse miljardair Gaston Glock kan zich scharen in het rijtje ondernemers wier achternaam een zelfstandig naamwoord is geworden. De Glock zorgde voor een revolutie in de wapenindustrie en behoort inmiddels tot de meest gebruikte handvuurwapens ter wereld. De uitvinder en naamgever overleed deze week op 94-jarige leeftijd, zo maakte zijn bedrijf woensdag bekend.

Gaston Glock begon in 1963 met zijn vrouw Helga een fabriekje in het dorpje Deutsch-Wagram, net buiten Wenen. Hij maakte gordijnrails en deurklinken en leverde in de jaren zeventig ook veldmessen voor het Oostenrijkse leger. Bij het leger maakte Glock in 1982 zijn grote klapper: een aanbesteding voor het ontwikkelen van een nieuw vuurwapen. Dit werd de Glock 17, een semiautomatisch handvuurwapen dat achttien keer kon vuren – een hele verbetering ten opzichte van de elf tot dertien patronen die gangbaar waren.

Dat was overigens niet de belangrijkste innovatie, stelt conservator Mathieu Willemsen van het Nationaal Militair Museum. „De Glock 17 zorgde voor een ommekeer in de wapenbouw omdat hij bijna helemaal van kunststof was. Vuurwapens in die tijd waren gemaakt van gefreesd metaal, dat een stuk zwaarder is.”

Behalve veel lichter was de Glock met slechts 34 onderdelen ook een stuk eenvoudiger uit elkaar te halen dan de wapens van fabrikanten als Smith & Wesson van die tijd, die uit ongeveer twee keer zoveel onderdelen bestonden. Ook waren wapens van Glock een stuk veiliger. Willemsen: „Een Glock 17 kon niet uit zichzelf afgaan als hij viel. Daarnaast had de trekker meer weerstand, wat de kans verkleinde dat hij per ongeluk afging. Bij de krijgsmacht is veiligheid van groot belang, waardoor de Glock in korte tijd zeer populair werd.”

Amerikaanse markt

Met zijn lichte en makkelijk te produceren wapens veroverde Glock ook de Amerikaanse markt. De naam Gaston Glock werd al snel in één adem genoemd met Amerikaanse wapenontwerpers als Samuel Colt en John Moses Browning.

De gevestigde namen in de Amerikaanse wapenindustrie waren bepaald niet blij met de razendsnelle opkomst van de Oostenrijkse concurrentie. Ook anti-wapenactivisten waren erop tegen. Het kunststof pistool zou ongezien langs metaaldetectors komen, wat het aantrekkelijk maakte voor terroristen, werd als argument ertegen aangevoerd.

Het debat rond de Glock 17 leidde in de Verenigde Staten tot de Undetectable Gun Act, waarin vastgelegd werd dat elk wapen minimaal 105 gram staal of ijzer moest bevatten. De wet, die in 1988 van kracht werd, won de afgelopen jaren aan relevantie nadat op internet bouwtekeningen voor 3D-geprinte wapens werden gedeeld.

De negatieve publiciteit kon niet voorkomen dat de Glock uitgroeide tot een van ’s werelds meest gebruikte vuurwapens. Tegenwoordig draagt twee op de drie Amerikaanse agenten een Glock, is die het standaardwapen voor politie en krijgsmachten overal ter wereld – waaronder de Nederlandse landmacht en marechaussee – en geniet de Glock populariteit onder beveiligers en sportschutters. Maar ook criminelen ontdekten het wapen, dat opdook bij verschillende massamoorden. Zo gebruikten onder anderen de Noor Anders Breivik en de schutter op de Amerikaanse school Sandy Hook een Glock voor hun moordpartijen.

Teruggetrokken leven

Door het succes in de jaren tachtig bouwde Glock vestigingen in onder meer de Verenigde Staten, Brazilië, Uruguay en China. De omzet van het wapenimperium bedroeg in de jaren negentig zo’n 100 miljoen dollar, en steeg in ‘goede jaren’ als 2016 (waarin de wapenverkoop tot grote hoogte steeg als gevolg van het opgelaaide debat over wapenbezit in de VS) tot 750 miljoen dollar. Over het precieze vermogen van Gaston Glock zelf is weinig bekend, behalve dat hij zich volgens zakenblad Forbes in 2021 onder de categorie miljardairs kon scharen.

Gaston Glock leidde een teruggetrokken leven, en stond te boek als gereserveerd en mediaschuw. Wie bij de oorspronkelijke Oostenrijkse fabrieken in Deutsch-Wagram en Ferlach gaat kijken, stuit op metershoge betonnen muren die de fabrieksterreinen aan het zicht onttrekken. Glock zelf woonde op een afgelegen en zwaarbewaakt landgoed in Oostenrijk.

De keren dat Gaston Glock in het nieuws kwam, ging het over onderzoeken naar belastingontduiking of verduistering. In 1999 overleefde Gaston Glock een moordaanslag in Luxemburg. Een financieel adviseur die door Glock werd beschuldigd van betrokkenheid bij een verduisteringszaak lokte de Oostenrijkse wapenmagnaat naar een parkeergarage, waar een gemaskerde man hem opwachtte met een slagwapen. Glock kreeg meerdere klappen tegen het hoofd maar bleek sterker; hij overleefde de aanslag door de aanvaller knock-out te slaan. De adviseur werd opgepakt en kreeg de maximumstraf van twintig jaar cel wegens poging tot moord.

Lezers van Oostenrijkse societybladen zullen Gaston Glock vooral kennen van de verhalen over de vechtscheiding tussen hem en zijn vrouw Helga, die hij jarenlang achtervolgde met gerechtelijke claims van honderden miljoenen euro’s. Op 82-jarige leeftijd hertrouwde Glock met zijn 31-jarige verpleegkundige.

In tegenstelling tot Michaïl Kalasjnikov en Alfred Nobel, die het dynamiet uitvond, heeft Gaston Glock nooit publiekelijk verantwoording afgelegd of spijt betuigd voor de vele doden die door zijn uitvinding vielen. Toen Amnesty International Glock ervan beschuldigde het internationale wapenembargo tegen Soedan te schenden, sleepte de wapenfabrikant de mensenrechtenorganisatie voor de rechter wegens smaad en laster. Glock verloor de zaak in 2012.

Delen Mail de redactie