Woning lang leeg? Dan huur omlaag

De gemeente Amsterdam probeert al jaren op te treden tegen leegstand, maar het ontbrak daarbij aan dwingende maatregelen. Daarom komt het college met nieuwe regels die woningeigenaren uiteindelijk moeten dwingen om hun huizen bewoond te maken.

Eigenaren moeten leegstand nu al binnen een half jaar melden aan de gemeente. Als het een eigenaar niet lukt om een woning bewoond te krijgen, mogen ambtenaren straks een ‘marktconforme huurprijs’ laten vaststellen en opleggen. Zo wordt voorkomen dat een eigenaar een te hoge huurprijs vraagt, bijvoorbeeld om een woning leeg te houden of te wachten op een expat die veel wil betalen.

Soms laten woningeigenaren hun huizen jaren leegstaan, ze wachten bijvoorbeeld op een hogere verkoopprijs aangezien huizen elk jaar duurder worden. Ambtenaren kunnen eigenaren straks dwingen een pand tijdelijk te verhuren, of te verbouwen zodat het geschikt wordt voor bewoning.

Tot dusver kon de gemeente geen boetes opleggen vanwege leegstand. Wel konden ambtenaren woningeigenaren beboeten die niet binnen een half jaar meldden dat hun pand leeg staat. Wanneer een eigenaar zelf geen melding deed van leegstand, kwam de gemeente lege woningen vaak op het spoor via oplettende buren, of wanneer uit het landelijke basisregister bleek dat een woning langdurig niet bewoond werd.

De gemeente probeert sinds 2017 leegstand terug te dringen. In 2020 deed de gemeente bijvoorbeeld naar 1.600 adressen onderzoek vanwege (vermoedens van) leegstand. In totaal werden dat jaar 113 gesprekken gevoerd met eigenaren over het oplossen van de leegstand in hun pand. Hoeveel woningen in Amsterdam in totaal geen bewoners hebben, is niet bekend.

Woningen naar dure huur

Leegstand is niet uit te leggen in deze woningcrisis, vindt het college. Een ander probleem van de oververhitte woningmarkt is wat buy-to-let en keep-to-let wordt genoemd: woningen kopen of houden voor verhuur. Uit recent onderzoek in opdracht van de gemeente bleek dat in twee jaar tijd zo’n tienduizend huizen van de koopmarkt naar het dure particuliere huursegment verschoven. Huurders in de vrije sector betalen in de hoofdstad gemiddeld 1.466 euro per maand.

Amsterdam is een van de steden waar binnenkort een opkoopbescherming gaat gelden. Dat betekent dat woningen die vanaf april worden gekocht en die een WOZ-waarde tot en met 512.000 euro hebben, minimaal vier jaar bewoond moeten worden door de koper. Ook Utrecht, Haarlem en Den Haag starten met zo’n soort opkoopbescherming. Tegenstanders van de maatregel vrezen dat de maatregel uitdraait op nog grotere tekorten in het middenhuursegment.