Vier vrienden zitten in een kleine kamer rond de tafel. Een groot raam biedt uitzicht op een lege, met lantaarns verlichte straat in een doorsnee woonwijk. Een van de twee vrouwen, Masha, heeft een cameraatje. Ze stelt voor een docudrama te maken van hun gesprekken over een bizarre ervaring tijdens een schoolreisje naar de kermis, 25 jaar geleden: drie dagen lang lagen ze op aarde in coma, terwijl een andere versie van hun lichaam was ontvoerd door buitenaardse wezens.
The Returned van regisseur Ada Ozdogan, die het concept verzon en met Anne Hofstra de tekst schreef, is een zalige, knotsgekke voorstelling. Wat op papier al behoorlijk gek klinkt, pakt in haar regie nog vreemder uit. Het is Stanger Things (de fantasy-tv-serie) meets de Coen Brothers (karikaturaal uitvergrote personages). Eerder maakte Ozdogan al in dezelfde lijn het prachtige Grace, een geslaagde Tarantino-pastiche.
De kracht van The Returned zit in de knetterende dialogen, uitpuilend van humor, die worden gedragen door het haarscherpe comedyspel van de vier acteurs. Rosa van Leeuwen is met haar kwikzilverige timing en dwaze mimiek de spil van de groep jeugdvrienden, maar Leandro Ceder, Imke Smit en Bram Walter, doen niet voor haar onder.
Imke Smit is sterk als de dwingende Macha, die stelt dat haar docudrama een „kenkervette film” kan worden, „Lynchiaans met een randje commerciële spanning”, die moet laten zien „hoe sick eenzaam het was, en is”. De anderen sputteren tegen. Is het wel echt gebeurd?, is de vraag. Maar er zijn recent nieuwe gevallen in hun stadje opgedoken van mensen die net als zij in coma raakten. Wat betekent dat? „Ze zijn terug!”
Het bovennatuurlijke
De sciencefiction-dimensie wordt knap gesuggereerd door een toepasselijk geluidsdecor en slimme lichteffecten. Over het bovennatuurlijke wordt verder alleen gepraat. The Returned is ook een voorbeeld van de bezwerende macht van het woord. De vrienden overtuigen elkaar allengs meer en meer met hun gedetailleerde beweringen en uitleg over wormholes, aliens en coma’s. Hoe preciezer het verhaal is, hoe echter het klinkt. En hoe grappiger.
Terwijl ze dieper duiken in de gebeurtenissen tijdens hun schoolreisje, groeit hun beklemming. Daarbij wordt zijdelings zichtbaar dat de vier niet erg zijn opgeschoten in hun leven: ook een reden om terug te keren naar het opzienbarende moment dat ze verdwenen in de spiegels van het spiegelpaleis op de kermis en zich „honderden mensen tegelijk” voelden.
Uiteindelijk is het de lijzige Sander (Bram Walter), die het meeste weerstand biedt tegen het idee dat ze echt ontvoerd zijn. Wat verband houdt met zijn neiging voortdurend te blowen – waarmee ook een andere versie van hun ervaring wordt geboden. Het slot bevat nog een kleine verrassing, die dit stijlvaste theaterfeestje mooi mesjokke afsluit.
