Weer was er gedoe rond de bonus van oud-Philips-topman Frans van Houten

Frans van Houten, waar kennen we die ook alweer van?

Vroeger had je in de soap Goede tijden, slechte tijden Frits van Houten, een zakenman die ook de bad guy van de serie was. Zijn favoriete figuur was Dagobert Duck; iemand die zonder al te veel moreel besef altijd uitbetaling tot op de laatste cent wenst. Deze week kwam Frans – dus niet Frits – van Houten in het nieuws. De vorig jaar vertrokken Philips-topman kreeg de hoon van beleggers en van andere delen van de maatschappij over zich heen. Ook hem werd verweten niet al te veel moreel besef te hebben. Reden: hij wilde zijn beloning over 2022 tot op de laatste cent ontvangen. Die kan oplopen tot 1,7 miljoen euro.

Waarom is dat opvallend?

Philips draaide in 2022 een ronduit dramatisch jaar. Het concern – dat zich tegenwoordig op medische technologie en tandenborstels concentreert – leed over 2022 een verlies van 1,7 miljard euro en maakte enkele weken geleden bekend dat er tienduizend mensen zullen moeten vertrekken vanwege een reorganisatie. Het bedrijf heeft veel kosten vanwege een terugroepactie van apparaten tegen slaapapneu. Het schuim dat in de machines is gebruikt, kan afbrokkelen. Ook kunnen er schadelijke gassen ontstaan die giftig en kankerverwekkend kunnen zijn.

Philips wist al sinds 2016 dat het ander schuim moest gebruiken, maar het duurde nog jaren voordat het bedrijf in actie kwam. Meermaals moest het bekendmaken dat de kosten voor het terugroepen van de machines toch hoger uitkwam. Het concern hangen nu allerlei boetes en civiele zaken boven het hoofd. Het zou nog eens miljoenen tot miljarden euro’s kunnen kosten. De beurskoers zakte van ruim 50 euro in april 2021 naar bijna 16 euro nu. Vorig najaar vertrok Van Houten na bijna twaalf jaar als topman bij Philips.

Het huidige bestuur, onder leiding van opvolger Roy Jakobs, zag af van de bonus over 2022. Maar Van Houten dus niet. Beleggersclubs Eumedion en VEB „snappen er niks van”. Ze vragen zich af waarom de raad van commissarissen niet heeft ingegrepen met zijn bevoegdheid om de variabele beloning van Van Houten naar beneden bij te stellen. Ook willen ze weten waarom Van Houten nog tot april beschikbaar is voor advieswerk tegen een basissalaris van ruim vier ton dit jaar, exclusief bonussen.

Was er niet al eerder gedoe over Van Houtens bonus?

Dat klopt. Bonussen doen het altijd goed op de bingokaart van ontevreden aandeelhouders. Ook vorig jaar was dat het geval. De apneu-apparatencrisis speelde al volop en toch wilde het bestuur onder leiding van Van Houten zichzelf een bonus uitkeren. Ontevreden beleggers stemden dat voorstel met een ruime meerderheid van 80 procent weg.

Maar Van Houten legde de tegenstand naast zich neer en keerde zichzelf toch een bonus van 1,8 miljoen euro uit. Tegenover radiozender BNR liet hij destijds weten de ophef „opgeklopt” te vinden. „Ik vind dat mensen zich er te veel druk over maken. Ik denk dat Nederland het enige land ter wereld is dat zich deze vragen over mijn salaris stelt.” Volgens Van Houten waren er „andere dingen die wel goed gaan” en verdiende hij het extraatje daarom.

Waarmee Van Houten de huidige bonus verdedigt, is niet bekend. Hij deed er deze week het zwijgen toe. Enkel hoorbaar was de figuurlijke klap van een deur op het Philips-hoofdkantoor die door Van Houten hard achter zich werd dichtgetrokken.

In afwezigheid van columniste Marike Stellinga, die met schrijfverlof is, kiest de economieredactie van NRC elke zaterdag een persoon van de week.