Weer lange rijen, weer boze reizigers en chaos

Schiphol moet zo snel mogelijk zelf weer beveiligers in dienst nemen. Alleen dan krijgt de luchthaven de controle en het overzicht terug over een van de grootste flessenhalzen op het vliegveld, de security. Schiphol zou niet langer alle beveiliging moeten uitbesteden aan bedrijven als CTSN, G4S en I-Sec.

Dat stellen vakbonden FNV en CNV na weer een maandag met grote problemen voor passagiers en luchtvaartmaatschappijen. Schiphol, stellen de bonden, is nu overgeleverd aan de beveiligingsbedrijven, die last hebben van een groot personeelstekort en een sterk verloop van personeel. Op 2.000 beveiligers die werken met passagiers zijn er naar schatting 400 tot 500 vacatures.

Een zomerbonus voor beveiligers en ander dienstverlenend personeel op Schiphol – 5,25 euro per uur voor mensen die ongeveer 11 euro per uur verdienen – heeft de problemen op de luchthaven niet opgelost, maar uitgesteld. Beveiligers die al langer last hadden van onder meer een hoge werkdruk en zware roosters, bleven volgens de vakbonden nog even in dienst tot de zomerbonus afliep. Dat was op 5 september.

Sociaal akkoord

De oorzaak van de problemen van maandag ligt volgens Schiphol bij de beveiligingsbedrijven. Maandag kwam 13 procent van hun medewerkers die die dag zouden werken bij de passagierscontrole, niet opdagen. Daarop ontstonden lange rijen voor security – misschien wel de langste rijen van de afgelopen maanden, aldus een betrokkene. Een woordvoerder van Schiphol zei dinsdag dat de luchthaven was verrast door de grote personeelstekorten. Na de chaotische zomer zou nu juist de rust enigszins moeten terugkeren op het vliegveld. Daarop waren ook de afspraken gebaseerd van het sociaal akkoord dat Schiphol en bonden voor de zomervakantie sloten.

De Schiphol-directie zag zich maandag genoodzaakt te grijpen naar een van de zwaarste maatregelen om de drukte te lijf te gaan: het dringende verzoek aan luchtvaartmaatschappijen vluchten te annuleren. President-directeur Dick Benschop van Schiphol zei voor de zomer dat hij dat alleen in uiterste nood zou doen. Nog nooit vroeg Schiphol dat zo kort voor vertrek – in de loop van de dag voor vluchten op maandagmiddag en -avond.

Lees ook: In de rij voor security op Schiphol: ‘Wat – een – drukte!’

KLM, Transavia en easyJet schrapten maandag vluchten, maar TUI en Corendon legden het verzoek van Benschop naast zich neer. In totaal gingen negentien vluchten niet door, aldus de woordvoerder van Schiphol.

Op dinsdag ging het overigens niet veel beter met de drukte. Uiteindelijk werden er toen zeventien vluchten geschrapt.

„De kosten van alle annuleringen en vertragingen die door dit echec worden veroorzaakt, zullen door de luchtvaartmaatschappijen verhaald gaan worden op de luchthaven”, aldus Marnix Fruitema van BARIN, de belangenorganisatie van luchtvaartmaatschappijen op Schiphol.

Minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD), die verantwoordelijk is voor het toezicht op de luchtvaart, zei dinsdagmiddag in de Tweede Kamer dat „op zeer korte termijn” een evaluatie moet komen van de chaos op de luchthaven. Eerder noemde hij de lange rijen op het vliegveld „een nieuw dieptepunt na alles wat we [daar] de afgelopen maanden hebben gezien”.

Overleg vakbonden

Een overleg tussen Schiphol en vakbonden FNV en CNV leverde dinsdagmiddag nog geen concrete resultaten op. De woordvoerder van Schiphol zegt dat „op korte termijn” extra maatregelen worden aangekondigd. Welke is nog onduidelijk.

Schiphol meldde eerder dat alle opties daarbij op tafel liggen, ook het zelf in huis nemen van de beveiliging. Schiphol had ooit zelf beveiligers in dienst, maar koos de afgelopen jaren voor uitbesteding aan externe partijen. Het werk van beveiligers op de luchthaven was in het verleden niet op elk moment even druk. In rustige tijden zou een externe beveiligingsfirma medewerkers ook kunnen inzetten op andere plaatsen. Nu er krapte heerst op de arbeidsmarkt, realiseert ook Schiphol zich dat het hebben van eigen beveiligers mogelijk meer zekerheid biedt aan passagiers en luchtvaartmaatschappijen.

Lees ook: Schiphol gaat personeel hogere lonen betalen en moet stoppen ‘de prijsvechter onder Europese luchthavens’ te zijn

De securityfirma’s op Schiphol zijn niet de enige beveiligingsbedrijven in Nederland die last hebben van een een personeelstekort. Volgens de belangenorganisatie Nederlandse Veiligheidsbranche telt de sector minstens 2.000 tot 4.000 vacatures. In Nederland werken 25.000 beveiligers in onder meer kantoren, horeca, evenementen en waardetransport.

De branche maakte begin september bekend dat beveiligers vanaf 1 januari 2023 een loonsverhoging krijgen van (opgeteld) 15 procent. Zo hoopt de sector de 1.500 tot 2.000 mensen die zijn opgeleid tot beveiligers maar de branche hebben verlaten, terug te laten keren in het vak.

De brancheorganisatie wil geen commentaar geven op de chaos op Schiphol. Ook de beveiligingsbedrijven die op de luchthaven actief zijn, weigeren commentaar. Zij zeggen dat zij hebben afgesproken dat Schiphol, hun opdrachtgever en de partij die hun offertes beoordeelt als beveiligingswerk wordt aanbesteed, hun woordvoering doet.