N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Verduurzaming Minister Jetten wil in een nieuwe wet regelen dat in de toekomst alleen gemeenten eigenaar kunnen worden van warmtenetten. Energiebedrijven worden daarmee op een zijspoor gezet.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data92132438-e8928d.jpg)
Foto Kees van de Veen
Energiebedrijven als Eneco en Vattenfall mogen voortaan geen eigenaar meer worden van warmtenetten. Minister Jetten (Energie, D66) wil dat de netwerken voortaan in publieke handen (gemeenten) komen. Dat blijkt uit een rondgang langs diverse ingewijden.
Jettens voorstel voor de nieuwe Wet collectieve warmtevoorziening staat voor komende vrijdag op de agenda van de ministerraad. De bewindsman komt met deze beslissing tegemoet aan de wens van de Tweede Kamer om commerciële energiebedrijven, die nu de meeste netten bezitten, op afstand te houden. In de toekomst kunnen zij nog wel voor minder dan 50 procent eigenaar worden.
De stap van Jetten illustreert de regierol die gemeenten gaan spelen in de verduurzaming van wijken. Zij bepalen bijvoorbeeld welke buurten als eerste van het gas af gaan. In 2050 moeten alle huishoudens aardgasvrij worden verwarmd, en daarbij spelen warmtenetten een belangrijke rol. Die netten, vroeger stadswarmte genoemd, krijgen hun verwarming uit bijvoorbeeld restwarmte van de industrie, biomassa of aardwarmte.
Deze zomer gaf Jetten al aan een voorkeur te hebben voor ‘publiek’ eigendom. Hij stelde wel als voorwaarde dat de centrale rol van gemeenten het tempo van de energietransitie niet mag vertragen. Ook moesten de gemeenten deze rol aankunnen. In 2030 moeten volgens het Klimaatakkoord een half miljoen nieuwe aansluitingen op warmtenetten zijn gerealiseerd.
Een recent onderzoek van PwC, geinitieerd door Jettens ministerie van Economische Zaken, leidde tot de conclusie dat de doelstelling van een half miljoen praktisch onhaalbaar wordt als energiebedrijven niet meer de dominante eigenaar mogen worden. Volgens PwC moeten gemeenten „hun capaciteit en expertise aanzienlijk uitbreiden”, wat tot tijdverlies leidt.
De gemeenten, schreef koepelorganisatie VNG in september aan de minister, willen juist een belangrijke rol spelen om de „publieke belangen” zoals „energierechtvaardigheid en betaalbaarheid” te kunnen waarborgen. Dat speelt extra bij warmtenetten, omdat bewoners voor lange tijd vastzitten aan één leverancier. Vanwege de benodigde infrastructuur is er immers altijd maar één aanbieder.
Brancheorganisatie Energie Nederland liet de minister vorige maand in een brief weten dat energiebedrijven niet meer in warmtenetten zullen investeren als zij geen eigenaar kunnen worden.
