Waarschuwing van Netanyahu over God is tegen het zere been van ultraorthodoxen

De Israëlische premier Netanyahu is zondag frontaal in botsing gekomen met de ultraorthodoxe gemeenschap, die deel uitmaakt van zijn regeringscoalitie. De premier ontraadde de Haredim, zoals de gemeenschap zich noemt, uit veiligheidsoverwegingen op pelgrimstocht te gaan naar het graf van de door hen vereerde rabbijn Nachman van Bresov. Dit ligt midden in Oekraïne, dat in oorlog verkeert met Rusland.

Netanyahu wees de pelgrims erop dat ze op eigen risico naar Oekraïne reizen en memoreerde dat er zelfs voor de Oekraïense bevolking niet voldoende schuilkelders zijn. Om zijn waarschuwing kracht bij te zetten verpakte hij die in religieuze termen. „God heeft ons niet altijd beschermd, niet op Europese bodem en niet op Oekraïense bodem”, zei hij, verwijzend naar de holocaust, pogroms en antisemitisme uit het verleden.

Deze opmerking was tegen het zere been van de ultraorthodoxen, die een onwankelbaar vertrouwen in hun God hebben. Rabbijnen van Netanyahu’s coalitiepartner Shas lieten direct een woedende verklaring uitgaan. „God heeft het Joodse volk altijd tijdens vervolgingen beschermd, om die reden is de Joodse natie de enige die duizenden jaren wonderbaarlijk heeft overleefd.” De ultraorthodoxe journalist Aryeh Ehrlich verweet Netanyahu „schandelijke ketterij”.

Oud debat

Met zijn opmerking heropende Netanyahu – mogelijk ongewild – een oud debat over de vraag waarom de God van de Joden zijn eigen volk zozeer liet lijden in Oost-Europa. Orthodoxen en meer seculiere Joden als Netanyahu verschillen hierover van mening. Volgens veel Haredim gebeurde dit om de Joden te straffen voor hun zonden.

Lees ook: Voor ultraorthodoxen in Israël schuurt het op de veelal seculiere werkvloer

Voor ultraorthodoxen blijft de pelgrimage naar rabbijn Nachmans graf bij de plaats Oeman belangrijk. De traditie is deze plaats te bezoeken tijdens het Joodse feest Rosj Hasjana, dat deze keer van 15 tot 17 september valt. Ook vorig jaar, toen de oorlog al woedde, trokken nog 20.000 Haredim vanuit Israël naar Oekraïne. Ook dit jaar worden er veel pelgrims verwacht, ook al is Oeman wel eens door de Russen gebombardeerd.

Netanyahu besprak de pelgrimage vorige week ook telefonisch met de Oekraïense president Zelensky. Oekraïne heeft de pelgrims in het verleden nooit veel in de weg gelegd, al zorgt hun komst soms tot spanningen met de lokale bevolking. Maar Oekraïne is wel verbolgen over het feit dat Israël zich niet sterker achter Oekraïne heeft geschaard na de Russische inval van vorig jaar.