N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Hiphop Deze week komen de albums van de invloedrijke hiphopgroep De La Soul eindelijk online. Net nu „het hart van de groep” Dave Jolicoeur overleden is.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data97454692-e25639.jpg)
‘De La Soul kan niet bestaan zonder dat wij daar alle drie deel van uitmaken”, zei rapper Dave ‘Trugoy the Dove’ Jolicoeur me jaren geleden tijdens een interview. De La Soul is een trio. Een crew. De creatieve chemie tussen de elkaar zo soepel aanvullende rappers Dave en Posdnuos en DJ Maseo is De La Soul. Hun bijnamen zijn niet voor niets: Plug One, Plug Two en Plug Three.
„Three is the magic number”, klonk het al op hun baanbrekende debuut 3 Feet High and Rising uit 1989 – één van de zes klassieke albums van De La Soul die vrijdag 3 maart na jaren juridisch gesteggel eindelijk online beschikbaar komen. Het was hun zeer bewuste keuze om in het door individuele sterren gedomineerde hiphopgenre, juist als groep te opereren. „We wilden vanaf het begin een crew zijn”, zei Maseo in het gesprek. „Daar straalt de meeste kracht vanuit.”
Hey how ya doin’ / Sorry ya can’t get through / Why don’t you leave your name / And your number / And I’ll get back to you
‘Ring Ring Ring (Ha Ha Hey), 1992’
Het maakt de toekomst van de rapgroep onzeker nadat eerder deze maand Dave op 54-jarige leeftijd overleed. Een officiële doodsoorzaak is niet bekendgemaakt; de rapper had al jaren problemen met zijn hart. In een zeer persoonlijke reactie op Facebook schrijft Maseo: „We zijn De La Soul voor het leven en na het leven, maar het zal vanzelfsprekend nooit meer hetzelfde zijn.” Hij is gelukkig dat zijn vriend niet langer hoeft te lijden, schrijft hij, maar „extreem teleurgesteld dat je er niet bent om te genieten van dat waar we zo hard voor gewerkt en gevochten hebben”.
Streaming
De albums van De La Soul behoren tot de belangrijkste werken in de geschiedenis van rapmuziek. Toch waren de eerste zes tot deze week niet online beschikbaar op streamingdiensten.
Toen de vijftigplussers van De La Soul als New-Yorkse tieners een contract tekenden bij platenlabel Tommy Boy, was de muziekindustrie gericht op de verkoop van fysieke muziekdragers. Bij de transitie naar de huidige, digitaal gedreven markt, ontstond onenigheid tussen de groep en andere rechthebbenden over de verdeling van de streaming-inkomsten. Toen Tommy Boy-oprichter Tom Silverman de catalogus van zijn label terugkocht van platenmaatschappij Warner en in 2019 aankondigde de De La Soul-albums online beschikbaar te willen maken, startte De La Soul een ‘Boycott Tommy Boy’-mediacampagne.
Achter de schermen speelde ook onzekerheid mee over het digitaal beschikbaar maken van albums die, zoals ook het klassieke werk van De La Soul, bol staan van de samples. Er was vrees dat dit voor nieuwe schuldeisers zou zorgen. Rechthebbenden van gesampelde muziekfragmenten zouden de onderhandelingen kunnen heropenen, omdat er met de digitale release een nieuwe situatie ontstaat.
De La Soul was heel erg innovatief, eigenzinnig en creatief met samples
Inmiddels is de catalogus van De La Soul in handen van muziekuitgeverij Revolver die met de groep werkte aan de huidige online-lancering van de albums van de groep. Op muziekplatform Okayplayer vertelt muziekrechtenspecialist Deborah Mannis-Gardner dat ze ongeveer een jaar bezig is geweest om de meeste samples te ‘clearen’; ze juridisch beschikbaar te maken voor release. Niet alle samples van de oorspronkelijke albums van De La Soul hebben dit proces overleefd – in sommige gevallen zijn muzikale details veranderd en/of opnieuw ingespeeld.
Humor
De culturele en muzikale impact van de muziek van De La Soul die nu online komt, is enorm. Het debuutalbum 3 Feet High and Rising was in 1989 een plaat die de creatieve ademruimte voor rapmuziek vrijwel eigenhandig vergrootte. Naast beeldbepalende acts als het revolutionaire en strijdbare Public Enemy en gangsta rap-gangmakers N.W.A., presenteerden de rappers van De La Soul zich als kleurrijke en creatieve geesten die thematisch hun eigen pad bewandelden, zich met hippie-achtige symboliek associeerden en plezier uitstraalden.
De groep en hun producer Prince Paul waren buitengewoon innovatief, eigenzinnig en creatief in de wijze waarop ze samples gebruikten. Ze putten naast de bekende klassieke soul- en funkplaten, ook uit minder voor de hand liggende bronnen als tv-series en een reeks Franse taallessen. Daarnaast zetten ze met de melige stukjes hoorspel en dialoog – skits – tussen de nummers door, een trend die nooit meer uit rap is verdwenen. In die skits konden de leden talloze ideeën en humoristische invallen kwijt, en hun nummers in een context plaatsen of stevig aanzetten.
Buitenbeentjes
Hun muziek is voortdurend in beweging en altijd gelaagd. Op bijvoorbeeld het tweede album De La Soul Is Dead horen we tussen de nummers door in de skits kritische reacties op het album zelf. In een klimaat waarin het blikveld van de straatmacho domineerde, nam de groep andere perspectieven in, zoals van een verslaafde, of iemand die misbruikt is. Op vierde album Stakes Is High reageren ze op kritiek dat ze ‘hiphop-buitenbeentjes’ zouden zijn, met hun meest rechttoe-rechtaan-combinatie van stevige raps en beats, en felle teksten over de muziekindustrie.
Wij zijn De La Soul voor het leven én na het leven
Dave ‘Trugoy the Dove’ Jolicoeur
„Jij was het hart van onze groep”, schrijft Posdnuos in reactie op het overlijden van Dave op de groepspagina op Facebook. „Je bracht zoveel creativiteit, energie en passie naar onze muziek en je invloed zal nog jaren gevoeld worden.”
Het is haast onvoorstelbaar dat De La Soul als groep zal kunnen blijven bestaan zonder een van hun twee belangrijkste stemmen. Toch lijkt ‘Plug One’ de optie voorzichtig open te houden. Hij schrijft dat wanneer ze hun grote hit ‘Ring Ring Ring’ („Hey, how are you doing, sorry you can’t get through…”) in de toekomst uitvoeren, ze in elk geval één zin veranderen. „We zeggen dan: 2-2-2-2-222, we got an angel in heaven who can talk to you. Hou van je Dave!”
Lees ook dit interview met De La Soul (1996)
