Voor het eerst veiling Russisch superjacht: schatting 75 miljoen. En de megajachten in Nederland?

Een 3D-bioscoop. Een fitnesszaal. Een loungeruimte annex dansvloer. Twee zwembaden. Zes luxe gastenverblijven. En een master bedroom met zicht op de sterrenhemel. Het 72 meter lange superjacht Axioma „heeft het allemaal”, in de woorden van het Britse veilinghuis Howe Robinson Partners. Liefhebbers van gouden deurknoppen en trapleuningen kunnen zeker hun hart ophalen.

De Axioma gaat dinsdag in Gibraltar onder de hamer. Het is de eerste keer sinds de Oekraïne-inval dat het in beslag genomen bezit van een Russische oligarch geveild wordt.

Eigenaar Dimitri Pumpyansky staat sinds maart dit jaar op de Europese, Amerikaanse en Britse sanctielijsten vanwege zijn nauwe banden met president Vladimir Poetin. Volgens de Europese Unie behoort hij tot een groep van 36 prominente zakenlieden die op 24 februari – de dag van de inval – met Poetin in het Kremlin sprak over de impact van eventuele sancties voor het Russische zakenleven. De 58-jarige Pumpyansky is eigenaar van TMK, een concern dat stalen pijpleidingen aan de olie- en gasindustrie in Rusland levert. De Britse overheid schat zijn privévermogen op 2,1 miljard euro.

De autoriteiten in Gibraltar namen het privéjacht van Pumpyansky eind maart in beslag, en gaven eerder deze zomer toestemming het te veilen. Volgens de Britse krant The Guardian gebeurt dat op verzoek van de Amerikaanse bank JPMorgan: Pumpyansky zou een lening van 20 miljoen dollar niet op tijd hebben terugbetaald.

Het schip, dat in 2013 in opdracht van de oligarch in Turkije werd gebouwd, is volgens deskundigen rond de 75 miljoen euro waard. Maar volgens veilingmeester Nigel Hollyer schrikt dat prijskaartje potentiële kopers niet af. Meer dan dertig geïnteresseerden zouden de afgelopen weken speciaal naar Gibraltar zijn gevlogen om de Axioma te inspecteren. „Dat zijn mensen van over de hele wereld, die boten van vergelijkbare grootte bezitten of hebben gehad”, zei Hollyer tegen The Guardian. Dat het de bedoeling is het miljoenenjacht in één dag te veilen, verhoogde volgens de veilingmeester de interesse. „Mensen zijn ervan overtuigd dat ze een koopje kunnen doen.”

Lees ook dit artikel: Turkse Bodrum wordt rijk van oligarchengeld

Miljarden aan jachten en villa’s

Sinds de Oekraïne-inval namen internationale autoriteiten voor vele miljarden aan Russische bezittingen in beslag. Het Verenigd Koninkrijk had eind maart al voor 150 miljard pond (177 miljard euro) tegoeden van oligarchen en hun familieleden bevroren. De Amerikaanse overheid nam voor 30 miljard dollar (30 miljard euro) Russisch bezit in beslag. In de Europese Unie gaat het tot nu toe om 13,8 miljard euro aan jachten, villa’s, bedrijven en banktegoeden van gesanctioneerde Russen en hun families.

Nederland reageerde aanvankelijk traag op de ingestelde sancties. Zo had de Kamer van Koophandel al begin maart een overzicht gemaakt van mogelijke Russische bezittingen in Nederland, maar die data bleven in Den Haag meer dan een maand op de plank liggen, schreef NRC eerder. Pas na het aanstellen van sanctiecoördinator Stef Blok kwam de opsporing van eigendommen van gesanctioneerde Russen beter op gang.

Inmiddels heeft de douane in Nederland 26 jachten aan de ketting gelegd, met een totale waarde van ruim 1,6 miljard euro. Twee van die jachten zijn zeker eigendom van een Rus op de sanctielijst. Van de overige exemplaren wordt de link met de sanctielijst nog nader onderzocht, meldde minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) onlangs aan de Tweede Kamer.

Of de twee jachten met een gesanctioneerde eigenaar ook in Nederland onder de hamer gaan, kon een woordvoerder van de douane maandag niet zeggen. Hoe dan ook zou een eventuele veiling waarschijnlijk minder opbrengen dan de Axioma in Gibraltar: volgens minister Hoekstra gaat het in Nederland om twee “relatief kleine vaartuigen” met een gezamenlijke waarde van 1 miljoen euro.