‘Voor de barbecuetijd’ klaar zijn met de Kaagbaan wordt nog spannend

De deur van het gele Schiphol-busje zwaait open en direct vult de geur van gesmolten asfalt de lucht. De Kaagbaan ruikt als een hoogzomerse dag langs de Franse snelweg.

Het is druk op de Kaagbaan, een van de belangrijkste start- en landingsbanen van Schiphol. Maar niet met vliegtuigen. Van 19 februari tot en met 25 april is dit het domein van werklieden, asfalteermachines en trekkers. De Kaagbaan, vernoemd naar de nabij gelegen Kagerplassen, krijgt een grote onderhoudsbeurt en daardoor is hij tijdelijk geheel buiten gebruik.

Driehonderd tot vierhonderd mensen werken hier dagelijks. Halverwege de baan, in de Touch Down Zone waar landende vliegtuigen als eerste de grond raken, leggen machines nieuw asfalt. Het is de vierde laag speciaal asfalt; nu moet er alleen nog een goedje overheen dat de baan extra stug maakt.

Verderop vullen werklieden de geulen in het asfalt waarin de elektriciteitsdraden lopen voor de nieuwe baanverlichting. Langs de baan komen rode elektriciteitsdraden samen in transformatorkasten. Ondertussen vult de lucht zich om de paar minuten met het geluid van opstijgende vliegtuigen. De Zwanenburgbaan ligt op een paar honderd meter.

Het is maandagmiddag. Schiphol geeft een rondleiding over de Kaagbaan. Als in een safaripark wordt een aantal journalisten, fotografen en cameralieden in twee busjes rondgereden over de baan. Vanwege de veiligheid mogen zij slechts in een met dranghekken en rood-witte pionnen afgezet gebied de busjes uit om het werk te bekijken.

’s Ochtends reed Schiphol hier al omwonenden, lokale politici en ambtenaren rond. En woensdag openen twee schoolklassen uit het nabijgelegen Uithoorn langs de baan een tribune van vijf meter hoog. Daar kan het publiek het werk volgen. De renovatie kost tientallen miljoenen euro’s.

Belangrijke week

In een belangrijke week voor de luchthaven met twee rechterlijke uitspraken wil Schiphol laten zien hoe hard er wordt gewerkt aan het vliegveld. Anders dan in de bagagekelders, terminals en pieren is hier volgens Schiphol geen sprake van achterstallig onderhoud.

De luchthaven wil laten zien hoe zij probeert zoveel mogelijk werk in zo min mogelijk tijd te proppen. Dat moet de overlast voor de regio beperken, die is ontstaan nu het vliegverkeer van de Kaagbaan, ook ’s nachts, wordt verspreid over de andere banen.

Woensdag staan omwonenden tegenover de Nederlandse staat in een rechtszaak over geluidshinder. De rechtbank in Den Haag doet uitspraak in de procedure van stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder (RBV).

De omwonendenstichting hoopt dat de rechter de overheid – en daarmee de luchtvaart – zal dwingen meer te doen tegen vliegtuiglawaai. Net als de Urgenda-zaak (2019) dat heeft gedaan voor de reductie van stikfstof en de zaak Milieudefensie vs. Shell (2021) voor meer klimaatverantwoordelijkheid van multinationals.

Het is niet het enige vonnis dat deze week van belang is voor de luchtvaart. Woensdag volgt een uitspraak in een rechtszaak over greenwashing door KLM. En aanvankelijk zou vrijdag de procureur-generaal van de Hoge Raad zijn advies publiceren in de zaak van KLM c.s. tegen de staat over de krimp van Schiphol. Dat advies is twee weken uitgesteld.

Bevolkt gebied

Omwonenden klagen al jaren over toenemende overlast tijdens groot onderhoud op Schiphol. Waarom, vragen zij keer op keer, wordt het aantal vluchten niet beperkt als er wordt gewerkt? Waarom staat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat toe dat vluchten worden verspreid over de andere banen?

Dat leidt tot overlast – zeker als het de voorkeursbanen zijn die eruit liggen. Dat zijn de Kaagbaan en Polderbaan; daarbij wordt het minst gevlogen over bewoond gebied. Als Schiphol meer gebruikmaakt van secundaire banen als de Aalsmeerbaan, geeft dat meer hinder voor onder meer Uithoorn en Aalsmeer.

Schiphol zegt dat het vliegveld de capaciteit niet zomaar kan verlagen. Luchtvaartmaatschappijen hebben historische rechten op slots, start- en landingsrechten. Als Schiphol die zou ‘afpakken’, riskeert de luchthaven nieuwe juridische procedures.

De luchthaven is verplicht het afgesproken aantal vliegbewegingen af te handelen, meldt een woordvoerder. „Ook als daarvoor, vanwege onderhoudswerkzaamheden, een van de banen niet beschikbaar is.” Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en Schiphol gaan onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de capaciteit (het aantal vliegbewegingen) tijdens onderhoudsperiodes aan te passen.

In een cyclus van zeven jaar neemt Schiphol jaarlijks een van de zes start- en landingsbanen onder handen. Het zevende jaar hebben de bouwers rust. In 2022 werd de Aalsmeerbaan opgeknapt, vorig jaar de Zwanenburgbaan, nu dus de Kaagbaan en volgend jaar de Buitenveldertbaan. Die laatste zal er langer uit liggen dan de ruim negen weken van de Kaagbaan, want daar moet meer onderhoud plaatsvinden.

Over het werk aan de Zwanenburgbaan was vorig jaar enige ophef. Schiphol zou geen bouwvrijstelling vanwege stikstof hebben voor de werkzaamheden. Tevergeefs heeft klimaatorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) destijds gepoogd het werk stil te leggen.

Het onderhoud aan de Kaagbaan valt binnen de natuurvergunning die Schiphol in september 2023 heeft gekregen, vertelt Annelien zur Lage. Zij is verantwoordelijk voor de ‘baanonderhoudstrategie’ bij Schiphol. Ook de aanleg van een nieuwe verbinding tussen twee locaties voor luchtvracht op Schiphol valt volgens haar binnen de natuurvergunning.

Op de omgeving afwentelen

Onderhoud is van groot belang voor het functioneren van Schiphol, schreef demissionair minister Mark Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) op 6 maart aan de Tweede Kamer. „Evenwel is het niet wenselijk dat de effecten van het onderhoud vrijwel volledig op de omgeving worden afgewenteld”, aldus de minister.

Harbers reageerde op een bezwaarschrift van Bewonersvereniging Vlieghinder Nieuwkoop. De vereniging was een van de 196 belanghebbenden die reageerden op Harbers’ toezegging dat Schiphol tijdelijk meer geluid mag veroorzaken tijdens de verbouwing van de Kaagbaan. Helaas, schreef Harbers in de brief, kan hij „op deze korte termijn” niets doen om de hinder te beperken.

Volgens de bouwers heeft Schiphol juist veel gedaan om de overlast te beperken

De bouwers op de Kaagbaan zeggen maandag dat Schiphol juist heel veel heeft gedaan om de overlast te beperken. Projectleider Jeroen Kers, die bij Schiphol de werkzaamheden coördineert, legt uit dat hij heeft geprobeerd alle klussen zoveel mogelijk te combineren. Van het asfalteren tot het (deels) vervangen van de verlichting en de riolering tot het aanleggen van nieuwe hoogspanningskabels en het renoveren van de tunnel onder de Kaagbaan.

„De planning is heel krap”, zegt Kers in het zonnetje op de Kaagbaan. „Door het slechte weer van een paar weken geleden hebben we al vier van de zes uitloopdagen gebruikt. Maar als het nog drie weken zulk mooi weer is als vandaag, halen we de deadline van 25 april, 19.00 uur.”

Liever had Schiphol het werk op een later moment van het jaar uitgevoerd, zegt Annelien zur Lage. „Dan was de kans op vertraging door slecht weer kleiner geweest.” Maar nu, in een rustiger periode van het jaar, is de overlast voor omwonenden en luchtvaartmaatschappijen kleiner, zegt ze.

„Bovendien willen we klaar zijn voor de barbecuetijd.” Ze bedoelt: voordat het zulk lekker weer is dat omwonenden van Schiphol in hun tuin gaan zitten en last hebben van vliegtuiglawaai. „Wij weten dat het onderhoud overlast geeft”, zegt Zur Lage. „Maar het werk moet gebeuren.”

Delen Mail de redactie