Vijf uur lang Georgische familiegeschiedenis: ‘Het achtste leven (voor Brilka)’ is een degelijke theatermarathon met ontroerende momenten

De hitroman Het achtste leven (voor Brilka) van Nino Haratischwili telt ruim 1.200 pagina’s en beslaat een eeuw. Dat is geen verhaal dat je even snel navertelt. Daarom is de toneelversie van Theater Oostpool, geregisseerd door Nina Spijkers, een avondvullend programma van vijf uur – twee pauzes van een half uur meegerekend. Het is een theatermarathon zoals er in de afgelopen jaren meer zijn gemaakt (Borgen, Kings of War, Trojan Wars), waarbij schouwburgen lekker kunnen uitpakken met horeca-arrangementen, zodat theaterbezoek een echt ‘avondje uit’ wordt. In dit geval is dat wel een avondje uit waar het publiek ook een heftig familie-epos krijgt voorgeschoteld.

Het achtste leven heeft dezelfde opbouw als de oorspronkelijke roman. Het verhaal is opgesplitst in verschillende ‘boeken’, die elk de naam van het personage (allemaal vrouwen, op één na) dragen dat aan het woord komt. Zo trapt de kroniek af met ‘Stasia’ aan het begin van de vorige eeuw en eindigt met de ‘Brilka’ uit de titel, de laatste telg in de bloedlijn, geboren in de jaren 1990. Het achtste leven geeft een beeld van zo’n 100 jaar Georgische geschiedenis, aan de hand van een onstuimig familieverhaal.

Lees ook Theaterregisseur Nina Spijkers: ‘Ik ben in principe volledig incapabel om regisseur te zijn’

Beklemmende situaties

Centraal staat de impact van de opkomst en ondergang van de Sovjet-Unie op Georgische burgers, de negatieve invloed van het communistisch regime. Verteller Nitsa (fris gespeeld door Sharlee Daantje) is de tante van Brilka en loodst het publiek door beklemmende situaties die ontstaan in een land waar je beter je mond kan houden, de elite altijd een streepje voor heeft en relaties onder hoogspanning staan.

Terwijl ieder personage in principe een nieuwe kans op een gelukkiger leven krijgt, wordt de jeugdige hoop snel vermorzeld in de dictatoriale machine, waar iedereen elkaar lijkt te wantrouwen en een slippertje enorme gevolgen kan hebben. Man na man verdwijnt naar het front of de gevangenis, vrouwen worden vermoord of plegen zelfmoord. Het is geen rooskleurige wereld, maar dat maakt compassie of sympathie des te ontroerender. Soms vinden de ploeterende personages elkaar plots, vertrouwen op familiebanden of in de liefde.

De theatervoorstelling is, nogal keurig, chronologisch opgebouwd. Spijkers, die de regie overnam van Oostpool-leider Daria Bukvić, heeft de zware taak om de worstelingen van de verschillende generaties uit de doeken te doen, tijdsbeelden te schetsen en ook nog iets van een overkoepelend thema te presenteren.

Om te voorkomen dat Het achtste leven te veel als een opeenvolging van data en feiten voelt, heeft Spijkers de talige scènes ingebed in een muzikale context. Hierdoor blijft ze de eentonigheid voor. De energie op het toneel vlamt op als drummer Sharon Harman en singer-songwriter Démira Jansen beginnen te spelen. Zij wisselen eigen composities af met Georgische koorzang, waarin de hele cast meezingt. Muzikaal schuift de voorstelling van sfeervol-stemmige samenzang naar knallende of juist intieme liedjes, soms een hint naar country.

Rouw

Het achtste leven is een degelijke marathonvoorstelling met mooie momenten. De meest indrukwekkende scènes zijn ook meteen het meest schokkend, zoals een zwangerschap die wordt afgebroken omdat de man des huizes een politiek verkeerde keuze heeft gemaakt. Of een jeugdige vrijpartij, waarbij ‘consent’ een grijs gebied blijkt.

De cast is een mix van gevestigde en nieuwe namen. Actrice Marie Louise Stheins is de eigenzinnige ‘oermoeder’, een rustpunt in alle chaos; acteur Bram van der Heiden ijzersterk als snoeiharde KGB’er, die de familie op ‘het juiste pad’ probeert te houden. Selin Akkulak is, als Kitty, een ontroerende speelbal van het lot en staat lijnrecht tegenover de personages van de krachtig acterende Linde van den Heuvel, die sterke vrouwen speelt – moreel van wisselend allooi.

Het achtste leven geeft een beeld van de Georgische geschiedenis, waarvan elementen doen denken aan de huidige situatie in Oekraïne en Rusland. Een terugkerend thema is daarnaast het belang van de kunst: van het vertellen van verhalen, muziek of film – ook om de geschiedschrijving recht te doen. „Wij bepalen wat we uiteindelijk onthouden”, stelt Nitsa. Toch beklijft vooral het familieverhaal, waarin je kennismaakt met verschillende generaties. In het toneelbeeld met de indrukwekkende videobeelden en een uitgesproken lichtplan ontstaat het universum van de familie Jasji, waar rouw zich als een rode draad door de levens slingert.

https://youtu.be/cvh9kOqkPgI?si=pcRvNBYnOgNf9-tj Delen Mail de redactie

Lees verder…….