Vertrek Franse soldaten uit Niger pijnlijke knieval Macron

Frankrijk gaat een einde maken aan zijn militaire aanwezigheid in Niger. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron zondag in een interview met de zenders TF1 en France 2 aangekondigd. Daarnaast zal de Franse ambassadeur in „de komende uren” van zijn standplaats in de Nigerese hoofdstad Niamey worden gehaald. Het besluit is het gevolg van de snel verkilde relatie tussen Frankrijk en zijn oud-kolonie sinds een groep militairen in juli er de macht greep.

Het Élysée en de junta verkeerden de afgelopen weken in een patstelling, nadat die laatsten Nigers defensieakkoorden met Frankrijk opzegden en eisten dat de 1.500 Franse militairen die op dit moment in het land gestationeerd zijn, zouden vertrekken. Frankrijk weigerde dit – evenals het terugtrekken van de Franse ambassadeur Sylvain Itté die kort na de coup van de junta 48 uur kreeg om het land te verlaten. De afgelopen weken leefde Itté volgens Macron als een „gijzelaar” op de ambassade, levend van de rantsoenen die daar aanwezig waren.

Het besluit is een pijnlijke, maar volgens deskundigen ook onvermijdelijke knieval van Macron, die tot voor kort weigerde de macht en de eisen van de nieuwe militaire leiders te erkennen. De situatie was onhoudbaar geworden, citeert de Franse krant Le Monde een anonieme militaire bron. „Ze [de coupplegers] verstikken de bases”, zegt deze persoon. Zo waren er ook daar problemen met de toevoer van water, voedsel en brandstof die nodig is voor de generatoren die de bases van elektriciteit voorzien. Daarbij was het de vraag hoelang de Nigerese militairen die de bases van buiten beveiligden de hordes demonstranten zouden blijven tegenhouden die zich hier steeds weer in massa’s voor verzamelden.

Eerder op zondag kondigde het nieuwe militaire regime aan dat het Franse vliegtuigen uit zijn luchtruim gaat weren.

Parijs rekende mogelijk op een interventie van het regionale samenwerkingsverband ECOWAS. Direct nadat de militairen in juli de democratisch gekozen president Mohamed Bazoum afzetten en gevangen namen, dreigden de regionale leiders met militair ingrijpen. Maar sindsdien heeft hun ferme taal plaatsgemaakt voor een nadruk op dialoog.

„We willen niet de gijzelaars van deze putschisten zijn”, zei Macron zondagavond zichtbaar gepikeerd, waarna de Franse president het „einde van de militaire samenwerking met Niger” aankondigde en zei dat de Franse soldaten het West-Afrikaanse land nog voor het einde van het jaar zullen verlaten. Kort daarna gingen in Niamey menigtes juichend de straat op, naar de Franse basis. „Deze zondag zetten we een nieuwe stap richting de soevereiniteit van Niger”, reageerden de militairen ’s avonds triomfantelijk op de staatstelevisie. „Dit is een historisch moment dat getuigt van de vastberadenheid en de wil van het Nigerese volk.”

Daarmee herhaalt zich een inmiddels bekend scenario voor het Franse leger, dat zich de afgelopen twee jaar al gedwongen zag zich terug te trekken uit Nigers buurlanden en tevens oud-kolonies Mali en Burkina Faso. Ook daar werd de Fransen de deur gewezen nadat militairen er de macht grepen. Van de Franse anti-terreurmissie Barkhane, die vorig jaar werd omgedoopt tot de ‘Franse missie in de Sahel’ blijven straks alleen nog de duizend soldaten over die gestationeerd zijn in Tsjaad. Maar ook daar zwelt de kritiek over de militaire aanwezigheid van de oud-kolonisator aan.

Lees ook: Na hun vertrek uit Mali en Burkina Faso willen de Fransen wél in Tsjaad blijven

Tegen de interviewers zei president Macron dat hij die middag nog met president Bazoum had gesproken, volgens hem nog altijd „de enige legitieme autoriteit van Niger”. Om die reden weigerde Parijs tot nu toe ook met de coupplegers in gesprek te gaan. Maar zondag benadrukte hij dat de terugtrekking „in overleg met de putschisten gebeurt, omdat we willen dat dit zich in kalmte voltrekt”.

Geen Franse vluchten

De Nigerese autoriteiten brachten zaterdag via het Afrikaanse agentschap voor luchtvaartveiligheid (Asecna) een bericht naar buiten waarin ze benadrukten dat alle nationale en internationale commerciële vluchten toegestaan blijven „met uitzondering van Franse vliegtuigen of vliegtuigen gecharterd door Frankrijk”. In de mededeling werd luchtvaartmaatschappij Air France, die veel Europese steden met Afrikaanse landen verbindt, uitdrukkelijk genoemd. Het luchtruim blijft wel gesloten voor militaire vluchten, tenzij de autoriteiten toestemming geven.

Volgens het Franse persbureau AFP heeft Air France op dit moment geen vluchten die door het Nigerese luchtruim vliegen, vanwege de politieke onrust in het land. Het Franse bedrijf vloog voor de staatsgreep vier keer per week naar Niamey.

Lees ook: Het ‘weg met Frankrijk!’ galmt door heel West-Afrika