In deze wijk van Napels zouden kinderen andere kinderen hebben misbruikt

Het gebeurde deze zomer twee keer. Zowel in Palermo, op Sicilië, als in Caivano, een achterstandswijk even buiten Napels, vond een brutale groepsverkrachting plaats. En telkens waren de daders erg jong.

Op 7 juli achtervolgden zeven jongemannen, van wie één minderjarig, een negentienjarige vrouw in het centrum van Palermo, die eerst in een café doelbewust dronken was gevoerd. De mannen misbruikten haar daarna beurtelings. Ze werden opgepakt na analyse van bewakingscamerabeelden.

Het misbruik in Caivano, dat in augustus aan het licht kwam, schokte Italië zo mogelijk nog meer. Twee nichtjes, amper elf en dertien jaar oud, zouden herhaaldelijk in de wijk zijn misbruikt door een bende jongens, de meesten zelf nog kinderen. Dit onderzoek loopt nog en er zijn nog geen arrestaties verricht. „Wellicht gaat het om een groep van zeven of acht jongens, onder wie slechts twee meerderjarigen”, zegt advocaat Angelo Pisani, die het oudste slachtoffer bijstaat.

De groepsverkrachtingen in Palermo en Caivano hebben in Italië een debat op gang gebracht over de onrealistische en soms zelfs totaal verknipte visie van adolescenten op seks en intimiteit. En plots zijn een pastoor én de bekendste pornoster van het land het erover eens dat pornosites beter verboden kunnen worden voor minderjarigen.

„In Palermo zei één van de daders dat hij zulke dingen alleen nog maar in pornofilms had gezien”, zei don Maurizio Patriciello, de wijkpastoor van Caivano, voor de verzamelde tv-journalisten. „Dat zegt genoeg: hou kinderen weg van zulke sites.”

Opvallend genoeg viel Rocco Siffredi, de beroemdste Italiaanse pornoacteur, hem onmiddellijk bij. „Laten we alle gratis pornosites gewoon blokkeren. Die zijn geen alternatief voor seksuele educatie”, zei de pornoster, onder meer tegen het magazine Vanity Fair. Daarbij wil hij in Italiaanse scholen gaan praten over het onderscheid tussen porno en echte seks. „Jongeren vragen het me, maar leraren staan op de rem.”

Taboe

Onder druk van het Vaticaan en de katholieke kerk blijft Italië, hoewel ook hier de kerken leeglopen, sociaal erg conservatief. Praten over seks is in veel families nog altijd taboe. „En op school is seksuele voorlichting niet eens een vak”, zegt seksuoloog Afrodite Franciosi aan de telefoon vanuit Milaan. „Elke school beslist afzonderlijk of er op school überhaupt iets aan seksuele voorlichting wordt gedaan.”

Met de organisatie Sexpass doet Franciosi aan seksuele en emotionele educatie, maar enkel in en rond Milaan, een progressieve, rijke stad in Noord-Italië. „Wij hebben het met de jongeren over anticonceptie en soa’s, maar zeker ook over gevoelens en wederzijdse instemming. Porno is een slechte leermeester. Als Rocco Siffredi bereid is om zijn site af te schermen, toont hij meer verantwoordelijkheidszin tegenover onze jeugd dan de Italiaanse overheid.”

Toxisch klimaat

Caivano ligt echter mijlenver weg van Milaan, niet alleen in kilometers maar ook wat betreft mentaliteit. In de achterstandswijk is er heel wat meer loos dan een gebrek aan seksuele opvoeding, zegt psycholoog en psychotherapeut Rosa Cappelluccio, die als trauma-expert nauw samenwerkt met de rechtbank van Napels.

Pastoor Maurizio Patriciello (in het midden in het blauw) loopt mee in een protestmars tegen de misdaad en het verval in Caivano. Foto Ciro Fusco/EPA

„In Caivano worden kinderen zeer vroeg geïntroduceerd tot seks”, zegt Cappelluccio. „Ze komen terecht in een promiscue omgeving, waar seksspelletjes als ‘normaal’ worden gezien en de lijn tussen kinderen, adolescenten en volwassenen vaag is en wordt overschreden. Voor opgroeiende kinderen is dit een toxisch klimaat.”

De wijk van de vermoede groepsverkrachting van twee kinderen was tien jaar geleden al het toneel van een ander gruwelijk drama. Twee erg jonge kinderen ‘vielen’ toen in verdachte omstandigheden uit hetzelfde socialewoningblok, een anoniem bakstenen gebouw aan een sjofel binnenplein. Al is het een warme middag, toch houdt iedereen er de ramen dicht. Journalisten worden in deze wijk beschouwd als ongewenste pottenkijkers.

In 2013 viel Antonio Giglio, amper vier jaar, hier uit het raam. Een ongeluk, beweerde zijn moeder Marianna Fabozzi. Maar een jaar later ‘viel’ ook Fortuna Loffredo, een meisje van zes, uit precies hetzelfde gebouw. Het kind bleek te zijn misbruikt door Fabozzi’s partner Raimondo Caputo. Die wierp haar uit het raam, nadat ze zich tegen het zoveelste misbruik had verzet. Caputo kreeg levenslang, Fabozzi tien jaar wegens medeplichtigheid.

Een wandeling door de buurt is een deprimerende tocht tussen talloze socialewoningblokken met nauwelijks een reepje groen. Het oude zwembad is vervallen en er is welgeteld één voetbalpleintje, waar wat jongeren rondhangen. Schoolverlaters en tienermoeders komen vaak voor, in een verloederde wijk die vergeven is van de drugs.

Die worden hier verhandeld door de camorra, de georganiseerde misdaad die hier kansarme jongeren ronselt. Pastoor Maurizio Patriciello, bekend door zijn donderpreken tegen drugs en de camorra in deze wijk, staat onder politiebewaking nadat een bom bij zijn kerk is ontploft.

Jongeren geloven het niet

De twee nichtjes zijn vermoedelijk misbruikt in een verlaten sportcentrum en een gemeentelijke opslagplaats voor afval. Maar op het enige voetbalpleintje in de wijk geloven de jongeren niet dat de meisjes zijn verkracht. „Volgens mij hebben ze gewoon ingestemd”, zegt Luca Fischetti (20), een getatoeëerde en werkloze schoolverlater met een pasgeboren dochter. Zijn vriend Roberto Santagnello (20) gelooft niet dat pornosites er wat mee te maken hebben: „In pornofilmpjes zie je toch geen misbruik?”

Op uitnodiging van de pastoor bracht premier Giorgia Meloni einde augustus een bezoek aan de wijk. De avond voor haar bezoek kreeg ze via sociale media doodsbedreigingen, omdat haar regering het basisinkomen voor werklozen heeft afgeschaft, waar vooral in de achterstandswijken van Napels heel wat inwoners op rekenden.

„Een publiciteitsstunt, meer was Meloni’s bezoek niet”, zegt Roberto. „Ze reed door onze wijk in haar mooie geblindeerde auto, en heeft niet met één inwoner gesproken”, valt Luca hem bij. „Sinds Meloni premier is, werd alles nog duurder. En nu zitten we ook zonder basisloon. Als hier drugs worden verkocht, is het ook háár schuld.”

Eind augustus kwam premier Meloni op bezoek in Caivano. Zij beloofde een grote politie-actie tegen de drugscriminaliteit daar. Foto Alessandro Garofalo/LaPresse via AP

De beruchte ‘omertà’ of zwijgplicht die de georganiseerde misdaad afdwingt in de wijken die zij controleert, bestaat niet alleen uit zwijgen, maar ook uit nietszeggende antwoorden of eromheen draaien, zoals veel bewoners in Caivano doen.

Maar Pina Pascarella wil wél praten. Zij is de lerares van het dertienjarige meisje dat ten prooi viel aan de groep jongens uit de wijk. „Ook de daders komen uit onze school”, zegt de lerares, een elegante Napolitaanse in een felblauw mantelpak, in een gesprek na schooltijd in haar lege klaslokaal. „Ik heb gefaald als opvoeder”, zegt ze aangeslagen.

De twee slachtoffers zijn door de kinderbescherming in een gemeenschapshuis geplaatst. Ze vertelt dat haar leerling een heel gevoelig meisje is, met een afwezige vader en een moeder die drinkt. „Ik gaf haar voor de zomervakantie nog mijn nummer, voor in geval van nood. Als dan zoiets gebeurt, zakt de grond weg onder je voeten.”

Niet alleen maar repressie

Antonio Cavallo, een jonge, energieke kapitein van de carabinieri, verzet zich tegen dat gevoel van machteloosheid. Sinds een jaar is Caivano zijn werkterrein. Inmiddels heeft hij al vijftien drugspleinen opgerold en meer dan tweehonderd arrestaties verricht.

Het lijkt een gevecht tegen de bierkaai, blijkt uit een gesprek met de kapitein in zijn kazerne: „Reken je één dealer in, dan staat er snel een nieuwe klaar. Daarom doen wij samen met de parochie en de scholen ook aan educatie en preventie. We proberen kinderen te laten wennen aan het uniform, aanwezig te zijn, een positief voorbeeld te stellen. Met repressie alleen red je het hier niet.”

Toch zet het nieuwe regeringsdecreet, dat sinds 15 september van kracht is en naar deze probleemwijk is genoemd, vooral daarop in. Een minderjarige die kleine hoeveelheden dealt, kan voortaan meteen worden aangehouden. Mobiele telefoons kunnen worden afgepakt, en bij ernstig probleemgedrag van hun kinderen kan de rechtbank de ouders ontzetten uit het ouderlijk gezag. Maar die riskeren zelf ook tot twee jaar cel als ze hun kinderen niet naar school sturen.

Daarnaast mag een regeringscommissaris 30 miljoen euro investeren in de wijk. Het sportcentrum wordt opgeknapt, en dankzij extra middelen en personeel moeten de scholen straks ook kunnen openblijven ná de lunch, zodat kinderen langer van straat blijven.

Maar pornosites zijn nog steeds niet afgeschermd, en in Caivano wachten jongeren liever even af of het straks écht beter wordt. „Als opgroeiend meisje durfde ik hier na school nooit alleen op straat”, vertelt Giusy Abisso (24), die een onderbetaald baantje heeft als kok in het buurtcentrum. Wordt Caivano voortaan voor meisjes zoals zij een veiliger plek? Giusy lacht veelbetekenend en zwijgt, en in deze wijk klinkt die stilte oorverdovend.