De Taiwanese chipgigant TSMC bouwt een extra fabriek in Arizona, in ruil voor miljarden aan Amerikaanse staatssteun. Het gaat om een nieuwe productielijn die processors gaat maken met de meest geavanceerde technologie die TSMC op dit moment in huis heeft. De Amerikaanse overheid geeft 6,6 miljard dollar aan rechtstreekse subsidie en verstrekt nog eens 5 miljard dollar aan goedkope leningen om de bouw van de fabriek deels te bekostigen. Dat maakte de Taiwanese fabrikant maandag bekend.
De uitbreiding van TSMC valt onder de US Chips Act, een stimuleringsprogramma van in totaal 52 miljard dollar waarmee de VS proberen minder afhankelijk te worden van de Aziatische productieketens. Deze subsidies zijn bedoeld om meer chips op Amerikaanse bodem te produceren. Er gaan ook miljarden aan steun naar fabrieken van Intel en GlobalFoundries, maar de Aziatische fabrikanten steken ook veel geld in Amerikaanse fabrieken: Samsung richt zich op Texas, TSMC concentreert zich in Arizona.
Lees ook Dankzij de dorstige chipindustrie herrijst de Amerikaanse stad Phoenix uit zijn as.
Wereldwijd komt het merendeel van alle geavanceerde halfgeleiders van TSMC, dat onder meer in opdracht processors maakt voor Amerikaanse techbedrijven als Apple, Nvidia en AMD. Zelfs Intel besteedt een deel van zijn productie uit aan de Taiwanese gigant. Die afhankelijkheid van één grote speler baart westerse landen zorgen, omdat China Taiwan als een afvallige provincie beschouwt. Zou Taiwan worden binnengevallen of de chipproductie anderszins worden geblokkeerd, dan levert dat een acuut probleem op voor de hele wereld, en zeker voor de VS. Het strategisch belang van halfgeleiders is de inzet van de technologieoorlog tussen de VS en China. Chips werden helemaal topprioriteit toen een tekort aan halfgeleiders in 2021 delen van de auto-industrie platlegde.
Vertraging
TSMC bouwt momenteel al twee fabrieken in Arizona, ten noorden van de stad Phoenix. De oplevering loopt wel vertraging op, onder meer omdat de Amerikaanse vakbonden dwarsliggen bij de bouw.
Voor de aanvankelijke investering – al een keer eerder opgehoogd van 12 naar 40 miljard dollar – had TSMC volgens eerdere berichten in de Wall Street Journal 15 miljard dollar aan overheidssteun aangevraagd. Het totaal aan investeringen van de Taiwanezen loopt, inclusief de derde fabriek, op tot 65 miljard dollar.
De eerste TSMC-fabriek is in 2025 klaar voor productie en maakt chips volgens een ‘4-nanometer-procedé’ (een nanometer is een miljoenste millimeter). Dat getal geeft een indicatie van de fijnmazigheid van het chippatroon – hoe meer details er op hetzelfde oppervlak passen, des te meer transistoren er op een chip passen. Dat levert meer rekenkracht op. De tweede TSMC-fabriek in Arizona begint in 2028 met de productie van 3-nanometer-chips. De derde fabriek moet tegen 2030 beginnen, met 2-nanometer-chips.
De VS willen graag op eigen bodem de meest geavanceerde chips produceren, toch houdt Taiwan de allernieuwste technologie liever op eigen bodem. Tegen de tijd dat de 2-nanometer-productielijn in Arizona draait, verwacht TSMC al chips te kunnen maken met 1,4- en 1-nanometer-techniek: nog fijnmaziger, dus nog sneller.
Ook de Europese overheid steekt tientallen miljarden in de halfgeleidersector. Zo bouwen TSMC en Intel nieuwe fabrieken in de Duitse steden Dresden en Maagdenburg. Voor de EU zou een blokkade van Taiwanese chips grote problemen opleveren. De oorzaak hoeft niet per se politiek te zijn; mocht Taiwan bijvoorbeeld worden getroffen door een nog zwaardere aardbeving dan die van vorige week, dan zou dat de chipproductie hevig kunnen raken.
Lees ook Hoe Duitsland de leemte van de Europese chipsecftor opvult, op een fundament van de DDR
De Nederlandse chipmachinefabrikant ASML is het enige bedrijf dat de lithografiemachines levert waarmee de nieuwe generatie chips te maken is. ASML rekent erop dat de expansie van de halfgeleiderindustrie versnelt door de bouw van al die nieuwe chipfabrieken. Dat betekent dat ASML, met al zijn regionale toeleveranciers, ook sneller moet uitbreiden. De vraag is of dat nog langer in Nederland past, en daarom overweegt ASML verder in het buitenland uit te breiden. Dat was de reden dat het kabinet 1,7 miljard euro extra uittrekt om de infrastructuur en het technisch onderwijs in Brabant te steunen. De regio zelf doet er nog eens 800 miljoen euro bij, om te voorkomen dat Brabant vastloopt.
