Tropicália-zangeres Gal Costa overleden

De Braziliaanse zangeres Gal Costa is op 77-jarige leeftijd overleden. Ze was in de jaren zestig een belangrijk figuur in de Tropicália, een muziekstroming met politieke component.

Hoe Costa is overleden, is niet bekendgemaakt. De zangeres was aan het herstellen van een operatie aan haar neus. Een optreden op het Primavera Sound Festival in haar woonplaats São Paulo afgelopen weekend werd op het laatste moment afgelast. De pas gekozen president van Brazilië, Luiz Inácio ‘Lula’ Da Silva, noemde Costa „een van de grootste zangeressen van de wereld, en een van de belangrijkste ambassadeurs van het Braziliaanse geluid”.

Bossa nova

Ze werd als Maria da Graça Costa Penna Burgos in 1945 geboren in de deelstaat Bahia, de geboortestaat ook van invloedrijke artiesten als Gilberto Gil, Caetano Veloso, Maria Bethânia en Tom Zé. Als jonge tiener raakte ze bevriend met de zussen Sandra en Andréia Gadelha, die zouden trouwen met Gil en Veloso. Zo kwam Costa in contact met eerst Veloso, waarna ze bevriend raakten.

In 1967 bracht Costa samen met Veloso het album Domingo uit, hun beider debuut waarop ze meeveerden op de hippe, opkomende stijl bossa nova. In 1968 zongen ze beiden mee op de compilatie Tropicália: ou Panis et Circencis, dat wel wordt gezien als manifest van de Tropicália-beweging – haar nummer ‘Baby’ op dat album werd een van haar bekendste nummers. Ze mengden Braziliaanse muziek met stijlen uit andere landen, zoals Afrikaanse ritmes en Amerikaanse psychedelische rock. Tropicália kwam op tijdens de militaire dictatuur in Brazilië, en hielp – ook met film, poëzie en andere kunst – met het verspreiden van anti-nationalistische ideeën en kritiek op de coup van 1964.

Costa bleef in Brazilië toen haar vrienden Veloso en Gil (de latere minister van Cultuur onder Lula’s eerste presidentschap) onder druk van de regering naar Londen moesten uitwijken en in ballingschap verbleven. Vorig jaar nog bracht Costa een album uit met duetten, met onder anderen Rodrigo Amarante, Jorge Drexler en Zeca Veloso, zoon-van. „Met haar vertrekt de tedere stem en de ‘encanto do canto’ (de charme van het hoekige), die altijd haar handelsmerk waren”, zei Gilberto Gil over haar dood. „Wat voor ons overblijft is de saudade, het verdriet en de rouw.”